Katalog

Orhan ÖRÜCÜ Elektrik Mühendisi Elektrik nasıl zam şampiyonu oldu? Doğalgazda indirim yapılırken birden bire elektriğe zam yapılmasını anlayamadık. Ekim ayından itibaren geçerli olmak üzere yapılan zammın nedeni nedir? AKP Hükümeti, otomatiğe bağlandığı ifade edilen elektrik zamlarına, 1 Ekim 2009 tarihinden itibaren yeni bir zam daha ekledi. Ekim ayında yapılan yüzde 9.8’lik zamla birlikte 2008’den bu yana toplamda yüzde 70’i aştı. AKP Hükümeti genel olarak “Elektrik zamlarına biz karışmıyoruz, bağımsız kurullar yapıyor” dese de bu işlemlerin hükümet kaynaklı olduğu açıktır. Başbakan Yardımcısı Ali Babacan’ın açıklamasına göre “Son zamlar enerji KİT’lerinin zararlarının kapatılması” amacını taşıyormuş. Maliyetlerde düşme olmasına ve talep daralmasına rağmen ne olmuş da enerji KİT’leri zarar etmişlerdir? Bu soruya Elektrik Mühendisleri Odası’nın bir çalışması yanıt veriyor. Çalışmaya göre AKP Hükümeti, özel sektör üreticilerin yüksek karlarını sürdürebilmesi için elektrik tüketimindeki azalma nedeniyle ucuza üretim yapan kamu santralarında kısıtlamaya gidilmiştir. Ucuz üretiminin azaltılması, genel olarak fiyatları artırmıştır. Bu tablodan başta kamu adına toptan elektrik ticareti yapan TETAŞ olmak üzere, enerji KİT’leri olumsuz olarak etkilenmiştir. KİT’leri bu sürece sokan politikaları kim yürütüyor ise zamdan da o sorumludur. Bu zam doğrudan enerji yönetimindeki başarısızlığın faturasını halka ödettirmektir. Elektriğe yapılan zamlar günlük yaşamımızı nasıl etkiledi? Genel enflasyon düşük açıklanırken, elektriğe düzenli olarak zam yapılması ne anlama geliyor? Elektrik, yokluğu durumunda kıymeti daha net anlaşılan günlük hayatımızın en önemli belirleyicilerinden biridir. Elektrik zamlarının etkisini daha iyi anlayabilmek için Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) verilerine bakmak yeterli olacaktır. TÜİK’in Ağustos 2009 verilerine göre, konut ana harcama grubu içinde yer alan elektrik, 2008’den bu yana yüzde 50.56’yı aşan zam oranıyla “zam şampiyonu” konumunda bulunuyor. 1 Ekim’den itibaren faturalara yüzde 9.8 olarak yansıyacak olan fiyat artışı da, konut harcama grubunda elektriğin zam şampiyonluğunu perçinleyecek. Aynı dönemler itibarıyla diğer kalemlere bakıldığında elektrik faturasından sonra fiyatı en çok artan kalemleri yüzde 18.35 ile kömür, yüzde 16.93 ile doğalgaz ve yüzde 16 ile su faturası oluşturuyor. Elektrik zamları faturalarımıza nasıl yansıyacak? Elektrik için aile bütçemizden kaç lira ayırmamız gerekecek? Yeni elektrik tarifesine göre konutlarda çıplak (hizmet bedelleri, vergi ve fonlar hariç) elektrik birim fiyatı, 16.27 kuruştan 18.12 kuruşa çıktı. Böylece çıplak elektrik fiyatına yüzde 11.38 oranında zam yapılırken, her yılın başında belirlenen dağıtım ve perakende hizmet satış bedelleri de yeni tarifeyle artırıldı. Buna göre, dağıtım hizmet bedeli yüzde 1.32, perakende satış hizmet bedeli de yüzde 1.6 oranında zamlı olarak konut kullanıcılarından tahsil edilecek. Konutlardaki kullanıcılar, her türlü bedel dahil olmak üzere nisan ayından bu tarafa 24.53 kuruştan satın aldıkları elektriğe 1 Ekim’den itibaren 26.93 kuruş ödemek zorunda kalacaklar. Böylece 31 Aralık 2007 tarihinde 1 kilovat saat elektrik için 15.81 kuruş ödeyen yurttaşlar, kümülatif olarak yüzde 70.36’ya ulaşan zamla 1 Ekim 2009’dan itibaren 26.93 kuruş ödemek zorunda kalacaklar. Kilovat saat başına kuruş bazında bedellerinde de çarpıcı artış içeren küçük görülen elektrik zammının, asdüzenlemelere başvurulmuştur. gari yaşam standardı için gerekli olan Dağıtım ve perakende satış hizmet be230 kilovat saatlik elektrik tüketimi delleri toplamı 2008 yılınüzerinden 4 kişilik bir dan bu yana toplamda ailenin faturasına yüzde 36.2 ile yüzde yansıtıldığı zaman 65.3 arasında tarise cepleri yakaife gruplarına cağı görülegöre değişen ocek. Aylık ranlarda fatura tutarı artırılmıştır. bu ay 56.4 Aynı TL’den 62 dönemde kaTL’ye yüksmu eliyle elecektir. sağlanan ile2008’den bu tim hizmeti beyana yapılan delindeki artış zamlar neise yüzde 030 deniyle bir arasında tarife gruailenin aylık elektrik Tayfun Akgül plarına göre değişen faturasındaki artış mikoranlarda zam görmüştür. tarı ise 25.6 TL’ye ulaşmış o1 Ekim’den itibaren yürürlüğe giren lacak. tarifede iletim bedellerinde artışa Yıllık bazda elektrik faturalarının aile bütçelerine yansımasına bakılacak gereksinim duyulmazken, dağıtım ve perakende satış hizmeti bedellerinde olursa; 2007 yılında asgari yaşam standardı üzerinden elektrik tüketen bir bu yıl ikinci kez artış yapılmıştır. aile yıllık toplam 436.4 TL ödeme ya Çıplak elektrik fiyatlarına yapılan zamların temel nedeni de dağıtım parken, 2008 yılında Ocak, Temmuz özelleştirmeleri nedeniyle piyasada ve Ekim ayı zamlarıyla aynı miktarda oluşan fiyat artışlarının doğrudan tüketim için 588.9 TL ödemek zoruntüketicilere yansıtılması isteğidir. da kaldı. Bu yıl ise Ocak, Nisan ve Buna yönelik olarak da maliyet bazlı Ekim tarife ayarlamaları dikkate alındığında yılsonuna kadar aynı mik fiyatlandırma denilen ancak otomatik zam olarak işleyen mekanizma devtarda tüketim karşılığında 696.4 TL reye alınmıştır. Böylece dağıtım şirödeyecek. Bugün bir asgari ücretlinin ketlerine gelir garantisi sağlanmıştır. net maaşının 546.5 TL olduğu düşünülürse, zamların boyutu daha iyi Bir başka ifade ile bu durumdan karlı çıkanlar, elektrik dağıtım bölgelerini anlaşılacaktır. Yıllık bazda 1 maaşınsatın alan veya alacak olan özel şirdan fazlasını elektrik faturasına ayırketler olacaktır. ? mak zorunda kalan asgari ücretli, geriye kalan 11 maaşı ile ailesini nasıl geçindirecektir? Evimde elektromanyetik Konut kullanıcıları olarak elekalan ölçümü yaptırmak trik zammından olumsuz etistiyorum. Bu konuda nasıl bir kileneceğimiz anlaşılıyor. Diğer kulyol izlemeliyim? lanıcıların durumu nasıl olacak? Bu Cep telefonları, baz işten hiç mi karlı çıkan yoktur? istasyonları ve enerji nakil Diğer kullanıcılar bazında Ekim hatlarından kaynaklanan 2009 tarifeleri incelendiğinde çıplak elektromanyetik kirlik konusu elektrik fiyatına en fazla zammın kamuoyunda ciddi bir duyarlılık yüzde 11.79 ile sokak aydınlatma beoluştu. Cep telefonlarının delleri ve yüzde 11.59 ile tarımsal suyaygınlaşması ile birlikte lama için yapıldığı ortaya çıkmaktadır. ürkütücü boyutlara ulaşan Aydınlatma bedelleri, dağıtım şirketelektromanyetik kirliliğin lerinin özelleştirilmesi sürecinde düzeyi çeşitli ölçümlerle Hazine’nin üzerine yıkılmış bulunbelirlenebiliyor. Elektrik Mühendisleri Odası’nın bazı maktadır. Aydınlatma bedellerine daşubelerinde bu ölçümleri yapacak ha fazla zam yapılarak Hazine üzeteknik olanaklar mevcut. Ankara rinden dağıtım şirketlerine daha fazla dışında ölçüm hizmeti veren Gazi aktarım yapılması sağlanmış olmakÜniversitesi Nonİyonizan tadır. Radyasyondan Korunma (GNRK) Yine dağıtım özelleştirmeleri süreci Merkezi ile de konuya ilişkin nedeniyle dağıtım kuruluşlarını satın temas kurulabilir. alan şirketlerin tahsil etmeye başladık(www.gnrk.gazi.edu.tr) ları dağıtım ve perakende satış hizmet S ORUN S ÖYLEYELİM 9 ENERJİ EMO Eposta: emoenerji@emo.org.tr Adres: Elektrik Mühendisleri Odası Ihlamur Sokak No:10 KızılayAnkara ENERJİ ENERJİ ENERJİ ENERJİ ENERJİ ENERJİ ENERJİ ENERJİ Cumhuriyet Eposta: enerji@cumhuriyet.com.tr Adres: Ahmet Rasim Sokak No:14 06550 ÇankayaAnkara Faks: 0312 442 30 10 ENERJİ ENERJİ ENERJİ ENERJİ ENERJİ ENERJİ ENERJİ ENERJİ