Katalog

Cumhuriyet Ankara 275/9 Ekim 2009 ÖNCE SAĞLIK DR.ŞEN ILGIN Endokrinoloji,MetabolizmaveİçHastalıklarıUzmanı email: [email protected] T Tiroiditler(Tiroidbeziiltihapları2) iroid bezinin çeşitli sebeplerle oluşan iltihabına tiroidit adı verilir. Tiroid bezi iltihabı, mikrobik bir sebeple olmayıp, yanlış bir sinyal sonucu bireyin bağışıklık sisteminin kendi tiroid bezi ile reaksiyona girmesi sonucu oluşabilir. Bağışıklık sistemi kendi tiroid bezini tanımayıp onu yabancı olarak algılar, ona karşı kanda antikor adı verilen hücreleri üretir ve bunlar çoğalarak tiroid bezine hücum eder, tiroidi işlevini yapamayacak hale getirebilirler. Ayrıca tiroiditler, geçirilmiş bir enfeksiyon sonrası virüsbakteri gibi mikropların kan yoluyla tiroid bezine gelerek orada çok ağrılı iltihap yapması ve bezin yapısınıdoku bütünlüğünü bozması suretiyle de oluşabilir. I Akut tiroidit: Seyrek görülürler. Sıklıkla bakteriler, daha az olarak da mantarlar, akut tiroiditin nedenleridir. En sık neden olan bakteriler stafilokok, streptekok ve pnömokoklardır. Organizmada genellikle başka bir yerdeki enfeksiyon ajanının, komşuluk, kan veya lenf yoluyla tiroid bezine gelip yerleşerek iltihap yapması ile oluşur. I Belirtileri: Hasta açısından çok sıkıntı vericidir. Yüksek ateş mevcuttur. Tiroid bezinin önündeki deri kızarık ve sıcaktır. Tiroid bezi büyümüştür ve aşırı hassasiyet vardır. Şiddetli ağrı, çeneye doğru yayılır, yutkunma çok zorlaşır, bölgesel lenf bezlerinde büyüme olabilir. İyi tedavi edilmezse, apseleşme olabilir. I Laboratuvar: Vücudun savunmasını üstlenen beyaz kan hücrelerinde belirgin yükselme olur, tiroid fonksiyonları genellikle normaldir. Tiroid antikorları da kanda normal düzeydedir. Tiroid sintigrafisinde apseleşme varsa soğuk nodül alanı gibi görülür. Tiroid ultrasonuyla da apsenin tam yeri saptanabilir. Kesin teşhis için iğne biyopsisi ile alınan materyal kültüre edilir ve neden olan bakteri cinsi belirlenebilir. I Tedavi: Kültürde üretilen bakteriye yönelik antibiyotikler ile yapılır. Eğer apseleşme varsa, cerrahi drenaj uygulanabilir. I Subakut Tiroidit: Virüslerin neden olduğu çok ağrılı bir tiroid bezi iltihabıdır. Grip, nezle, boğaz enfeksiyonu geçiren bir kişide birkaç hafta sonra ortaya çıkar. Kadınlarda erkeklerden 36 kez fazla görülür. I Belirtileri: En belirgin özelliği tiroid bezi bölgesindeki şiddetli ağrıdır. Ağrı tek taraflı olarak çeneye ve kulağa doğru yayılır. Yutkunmakla, tiroid bölgesini ellemekle, boyun hareketleriyle ağrı şiddeti artar. Aşırı halsizlik ve ateş yüksekliği yapar. Tiroid bezinde sert kıvamlı şişlik vardır. Ağrı ve şişlik bazen tiroid bezinin bir tarafından diğer tarafına geçebilir yani yer Tiroid bezi iltihapları değiştirir. Akut tiroiditten farklı olarak bölgesel ısı artışı, ciltte kızarıklık ve apseleşme olmaz. Çarpıntı, kilo kaybı, sinirlilik, ellerde titreme, ciltte nemlenme gibi tiroid hormonu yüksekliği belirtileri görülebilir. Tiroid bezi bölgesi o denli hassastır ki, hasta hekim muayenesinde aşırı ağrı nedeniyle boyun bölgesini elletmek istemez, tepki verir. Bu hastalık 6 hafta veya 25 ay sürebilir, tedavi edilmezse de kendiliğinden düzelebilir. Ancak hastalar genellikle aşırı ağrı ve ateş yüksekliği nedeniyle hekime giderler. I Laboratuvar: Beyaz kan hücreleri genellikle normaldir, bazen hafif artış görülebilir. Tiroid bezinin fazla çalışmasından kaynaklanmayan sadece yapısal bozukluğa – doku bütünlüğünün bozulmasına bağlı kanda tiroid hormonları (serbest T3 ve serbest T4) yüksek, tiroid hormonlarının çalışmasını ayarlayan TSH hormonu ise düşüktür. Tiroiddeki yapısal bozulma nedeniyle bezin deposundaki hormonlar kana fazla miktarda karışmakta, bu nedenle hormon düzeyleri kanda yüksek görünmektedir. Bu durum tiroid bezinin fazla çalışma (hipertiroidi) hastalığıyla mutlak ayırt edilmeli, tedavisinde yanlışlık yapılmamalıdır. Vücutta iltihabi durumu gösteren sedimentasyon, CRP gibi tetkikler kanda çok yükselir. Sedimentasyon 60100 mm/saat gibi çok yüksek düzeylerde bulunur. Tiroid antikorları genellikle yükselmez. Tiroid sintigrafisi tetkikinde düşük sayım örneği, alacalı, dağınık görünüm saptanır. Tiroid ultrasonunda nodüler alanlar olabilir, bunlar ge nellikle gerçek tiroid nodülleri olmayıp, hastalığın geçmesiyle birlikte düzelebilirler. I Tedavi: Ağrılı dönemde aspirin veya antienflamatuar özellikli ağrı kesiciler ağrıyı rahatlatırlar. Bazı hastaların ağrıları geceleri daha fazla olur. Böyle durumlarda tedavi yatmadan önce uygulanabilir. Bu tedavi ile ağrı geçmezse veya ağrı çok şiddetliyse tedaviye direk olarak kortizonlu ilaçlarla başlanabilir. Kortizon ile ağrı ilacı aldıktan 12 gün içinde hızla geçer ve hasta kendini çok iyi hisseder, rahatlar. Eğer ağrı kortizonla geçmiyorsa başka bir hastalık düşünmek gerekir. Kortizon dozu genellikle 4060 mg/gün olarak başlanıp ağrı kontrol atına alındıktan sonra 26 haftada kademeli olarak azaltılıp kesilir. İlaç asla hastalık düzeldi diye birden bırakılmamalıdır. Kortizon tedavisi azaltılırken bazı hastalarda ağrı tekrarlayabilir. Bu durumda kortizon tedavisine azaltmadan bir süre daha devam edilip sonra azaltma yoluna gidilir. Kortizon tedavisi bu vakalarda çok uzun süre devam etmeyeceği için hastaların bu ilacın kullanımından ürkmemeleri, tedavi prensiplerine uymaları önemlidir. Tiroid bezinin fazla çalışma durumu olmadığı için subakut tiroidit vakalarında Propiltiyourasil, Metimazol etken maddeli İlaç asla birden bırakılmamalı Tiroid antikorları genelde yükselmez En belirgin özelliği: Şiddetli ağrı hormon sentezini azaltıcı ilaçların verilmemesi esastır. Hastalık kontrol altına alındıkça tiroid hormonları da yüksek düzeylerden normale döner. Hastaların yüzde 10 kadarında tiroid bezi yetersizliği (hipotiroidi durumu) gelişebilir. Vakaların çoğunluğunda bir daha subakut tiroidit atağı görülmez, ancak yüzde 2 civarında vakada bu iltihabi durum, daha sonraki yıllarda tekrarlayabilir. I Doğum yapan kadınlarda görülen ağrısız (sessiz) tiroidit (Postpartum tiroidit): Bu konu, önümüzdeki hafta ayrıntılı olarak anlatılacaktır. Bu sayfa Mesa Hastanesi tarafından hazırlanmıştır. / www.mesahastanesi.com.tr 292 99 00 21