Katalog

Cumhuriyet Ankara 276/16 Ekim 2009 ÖNCE SAĞLIK DR.ŞEN ILGIN Endokrinoloji,MetabolizmaveİçHastalıklarıUzmanı email: [email protected] G eçen hafta TİROİDİTLER (Tiroid Bezi iltihapları) bahsine başlamıştık. Tiroiditlerin; 1.Akut Tiroidit 2. Subakut Tiroidit bölümleri irdelenmişti. Bu hafta ise, diğer Tiroidit tiplerini gözden geçireceğiz. 3. Doğum yapan kadınlarda görülen ağrısız (sessiz) tiroidit (Postpartum tiroidit): Tiroid bezinde geçici özellikte işlevsel bozuklukların olduğu ağrısız bir tiroid iltihabı türüdür. Doğum sonrası kadınların yüzde 78’inde ilk bir yıl içinde bağışıklık istemindeki bir bozukluk nedeniyle ortaya çıkar. Gebelik döneminde, bebekle ilgili gereksiz reaksiyonlar oluşturmaması için annenin bağışıklık sistemi baskı altındadır. Bu nedenle annede daha önceden var olan “kendi kendine yabancılaşmareaksiyon verme hastalıkları (otoimmün hastalıklar)” düzelme süreci yaşarken, doğum sonrasında bebeğin ayrılmasından sonra eski durumuna döner ve hastalıkta alevlenme yaşanır. Genellikle gebelik öncesi dönemde kanlarında tiroid antikorları yüksek olan kadınlarda daha sıktır. Doğum sonrası Tiroidit, genellikle doğumdan sonraki ilk 1.53 ay içinde meydana gelir. Ailelerinde otoimmün tiroid hastalığı olan kadınlarda daha sık görülür. Önceki gebeliğinde doğum sonrası tiroid bezi iltihabı geçiren kadınlarda sonraki gebeliğinde yüzde 75 oranında hastalık tekrar oluşur. I Postpartum tiroiditin belirtileri nelerdir? Ağrı yapmadığı için hastaların çoğu durumunu fark etmez ve ancak tiroid hormonlarının kanda yükseldiği veya düştüğü dönemde olan halsizlik, yorgunluk, kolay kilo verme veya verememe, kansızlık, çarpıntı gibi müphem şikayetlerle doktora başvurduklarında yapılan tetkiklerinden anlaşılır. I Postpartum tiroiditte laboratuvar verileri nasıldır? Tiroid antikorları yüksek bulunur. Klasik olarak başlangıçta tiroid hormon yüksekliği TSH düşüklüğü olan tirotoksikoz safhası olur. Sonraki dönemde tiroid hormonları normalleşir (serbest T3, serbest T4 ve TSH normaldir) Sonra tiroid hormonlarının düştüğü hipotiroid evre görülür, sonra da tiroid hormonları tekrar normalleşir. Vakaların yüzde 40’ında bu klasik 4 faz bulunurken, yüzde 60 vakada tiroid hormonlarının yükselmesinden sonra tiroid hormonları normalleşir ve hipotiroid döneme girmez. Doğumdan yaklaşık 1 yıl sonra tiroid hormon eksikliği düzelmeyen, tiroid fonksiyonları normalleşmeyen yani hipotiroidisi kalıcı hale gelen vaka oranı yüzde 2530 civarındadır. I Tedavisi nasıl yapılır?: Tiroid hor Tiroiditler(Devam) toplumun yüzde 2’sinde görülür. Kuvvetli genetik geçiş gösteren ailesel eğilimi yüksek bir hastalıktır. Bireyin birinci derece yakınlarında tiroid antikorları yüksek olarak bulunur. Hastaların yüzde 95’i kadındır. Tüm yaşlarda ortaya çıkarsa da 3050 yaş arasında daha sık görülür. Tiroid antikorlarından anti TPO yüzde 95, anti Tg de yüzde 60 oranında yüksek düzeyde bulunur. Hashimoto Tiroiditi diğer otoimmün hastalıklar (vücudun herhangi bir organının kendi bağışıklık sistemine yabancılaşma durumu) ile birlikte bulunabilir. I Hashimoto tiroiditli hastalar nelerden şikayet ederler? Genellikle şikayetleri yoktur. Teşhis tesadüfen konulabilir. Hashimoto Tiroiditli hastalarda sertçe bir guatr vardır. AĞRISIZDIR. Genellikle teşhis, rutin genel tetkikler yapılırken ya da tiroid bezi yetersizliği (hipotiroidi) geliştikten sonra hastanın hipotiroidiye ait halsizlik, bitkinlik, yüzde şişlik, cilt kuruluğu, kabızlık, seste kalınlaşma, üşüme gibi şikayetleri nedeniyle doktora başvurmasıyla konulur. I Hashimoto tiroiditinde tedavi nasıldır?: Hashimoto tiroiditinde mikrobik bir iltihaplanma söz konusu olmadığı için antibiyotik ya da antiviral ilaçlar tedavide kullanılmazlar. Tiroiddeki bu reaksiyonu durduracakyok edecek tamamen iyileşmeyi sağlayacak, tiroid antikorlarını normal seviyelere indirecek bir tedavi yoktur. Hashimoto tiroiditli hastalar iyotsuz tuz kullanmalıdırlar. Geçerli olan tedavi, guatr ve hipotiroidi (tiroid bezi yetersizliği) varsa, bunlara yöneliktir. Tiroid bezinin salgılayamadığı tiroid hormonu yerine LTiroksin etken maddeli ilaçlar (Türkiye’de 3 ticari ilaç var) Endokrinoloğunuzun belirleyeceği şekilde başlanır. İlaç, “olmayanı yerine koyma” (replasman) prensibiyle verileceği için her gün çok düzenli alınmalıdır. İlacın günde tek seferde mutlaka aç karna ve kahvaltıdan en az yarım saat önce alınması tavsiye edilir. Başka bir ilaçla aynı anda alınmamalıdır. İlacı her gün aynı veya alınan saate yakın saatlerde almak da önemlidir. İzlemde belli aralarla kandan TSH hormonuna bakılır. İdame tedavisinde bu ilacın dozu, TSH düzeyini 12.5 micIU/ml civarında tutacak şekilde ayarlanmalıdır. Replasman tedavisinde tiroid hormonu verilirken TSH çok baskılanmamalı, bu şekilde hastada, olası kalp hastalıklarına ve kemik erimesine sebebiyet verilmemelidir. Gebelerde gebeliğin ilk 56 haftasında yine TSH düzeylerine göre kullanmakta olduğu tiroid hormonu dozunda yüzde 2550 oranında artış gerekebileceği unutulmamalıdır. (Haftaya tiroid hormonlarının fazla salgılanma durumlarıHİPERTİROİDİ) İlaçlar saatinde alınmalı Hastaların çoğu durumu fark etmez mon yüksekliği olan dönemde subakut tiroiditte olduğu gibi Propiltiyourasil, Metimazol etken maddeli hormon sentezini azaltıcı ilaçların verilmemesi gerekir. Tiroid hormon yetersizliği döneminde tiroid hormon ilacı ile yerine koyma tedavisi yapılır. I 1. Hashimoto tiroiditi (Kronik tiroidit): Hastalık, bağışıklık sisteminde bir bozukluk sonucu ortaya çıkmaktadır. İlk kez 1912 yılında Japon araştırmacı Akira Hashimoto tarafından tanımlandığı için Hashimoto Tiroiditi denilmektedir. Tiroid hormonu yetersizliğinin (hipotiroidinin) en önemli nedeni Hashimoto tiroiditidir. Geçici, düzelici bir hastalık olmayıp genellikle de ilerleyici vasıfta olduğu için “Kronik Tiroidit” olarak da adlandırılırlar. “Otoimmün Tiroidit” de denilen bu tiroid bezi iltihabı türünde bağışıklık sistemi kendi tiroid bezini sanki yabancı bir organmış gibi algılar ve onu yok etmek üzere bir reaksiyon başlatır. Anti Tiroid Peroksidaz (anti TPO) ve Anti tiroglobulin (Anti Tg) adı verilen Tiroid otoantikorları (veya tiroid antikorları) kanda ve tiroid bezinde artarak tiroid bezinin çalışma düzenini bozarlar. Bu arada tiroid bezine çok sayıda iltihap hücresi birikir. Zamanla, hormon yapmakla görevli tiroid hücreleri tahrip olurlar ve tiroid bezi yetersizliği gelişir. Toplumun yüzde 2’sinde görülüyor I Hashimoto tiroiditinde laboratuvar bulguları nasıldır? Başlangıçta kanda tiroid antikorları yüksek olup TSH ve serbest T3 ve serbest T4 hormonları yüksektir. Klinik ve fonksiyonel yani hormonal olarak hastanın normal olduğu dönemdir. Daha sonra hastalık ilerledikçe başlangıç halinde veya hafif şiddette tiroid bezi yetersizliği gelişir, TSH hafif yüksek, serbest T3 ve serbest T4 normaldir. Daha sonra tam tiroid bezi yetersizliği gelişince TSH hormonu değişik derecelerde yüksek, serbest T3 ve serbest T4 düşük olur. Artık tiroid bezi hiç çalışmayan, hiç hormon üretmeyen “atıl” bir doku haline gelmiştir. Tiroid antikorlarından biri ya da ikisi, binli değerlerle ifade edilen yüksek titrede pozitif olabilir.Hashimoto Tiroiditi Bu sayfa Mesa Hastanesi tarafından hazırlanmıştır. / www.mesahastanesi.com.tr 292 99 00 21