Katalog

Cumhuriyet Ankara 232/12 Aralık 2008 D uyarlı kişilerde nöbetler halinde gelen hırıltı, nefes darlığı, göğüste sıkışma hissi ve öksürük yakınmaları vardır. Bunlar özellikle gece sabaha karşı görülür. Spontan veya ilaçlarla tamamen veya kısmen düzelebilir. Kronik iltihaplanma sonucu hava yolunun uyarılara karşı duyarlılığı artmıştır. Ülkemizde astım, çocukluk döneminde yüzde 510 ve erişkin dönemde ise > yüzde 5 dolaylarında görülmektedir. Anne babadan birisi astımlı ise doğacak bebeklerinde astım görülme riski 35 kat artarken; her iki ebeveyn de astımlı ise bu risk 67 katına çıkmaktadır. Astımda hava yolu daralması; hava yolu kaslarının kasılması, ödem, yeniden yapılanmaya bağlı hava yolu kalınlaşması, aşırı sıvı salgılanması ve salgı tıkacı oluşumu ile meydana gelir. Tanı, şikâyet öyküsü ile konmaktadır. Fizik muayene, solunum fonksiyon testleri ve diğer yöntemler normal de bulunabilir veya tanıya yardımcı da olabilir. Hastaların doktora başvuru anında ancak üçte birinde fizik muayene bulgusu olmaktadır. Hastada o anda hava yolu darlığı yoksa veya hasta muayene öncesi hava yolunu genişleten ilaç aldıysa, solunum fonksiyon testleri normal çıkabilir. Astımla ilgili yakınmaların özellikleri şunlardır: I Tekrarlayıcı olması, sıklıkla gece veya sabaha karşı ortaya çıkması, I Kendiliğinden veya ilaçlarla hafifleyip, kaybolabilmesi, I Arada yakınmaların olmadığı, normal dönemlerin olması, I Mevsimsel değişiklik olması, I Viral üst solunum yolu enfeksiyonları, allerjenler, stres veya egzersiz gibi nedenler tetikleyici rol oynayabilirler. I Ailede astım ve hassasiyet öyküsü de tanıda önemlidir. I Çocuklar ve yaşlılarda semptomlar tipik olmayabilir. Ataklar dışında muayene bulguları genellikle normaldir. Bulgular hastalığın ağırlığına göre değişebilir. Dinlendiğinde ıslık sesi duyulur. Ağır atakta sessiz akciğer ve solunum yetmezliğinin bulguları olabilir. I Tedavinin Hedefleri: Semptomları kontrol altına almak, mümkünse gece semptomları dahil hiç yakınmanın olmamasını sağlamak. Solunum fonksiyonlarının mümkün olduğu kadar normal sınırlara yakın olmasını sağlamak. Günlük aktivitelerin kısıtlama olmadan yapılabilmesi. Hastaneye yatış ve acil servislere atak nedeniyle başvurunun olmaması veya en aza inmesi. Hastaların ve ailelerin beklentilerini karşılamak ve onları tam anlamıyla tatmin etmektir. I Ev Tozu Akarları: Havalandırma artırılmalı, rutubet önlenmeli. Deri, suni deri, ahşap ve plastikten eşyalar tercih edilmeli. Ev işi yaparken maske kullanılabilir. Süpürme ardından ıslak bezle temizleme yapılmalı. Nemlendirici cihazlar kullanılmamalıdır. Tüylü, içi dolu oyuncaklar alınmamalı. Yatak takımları en az 55 santigratderece (oC) sıcaklıkta haftada bir yıkanmalı. Yün, pamuk, kuştüyü yastık yerine, sentetikler kullanılmalı. Kaldırılabilen halılar, kaldırılmalı. I Ev Hayvanları: Alerjik kişinin olduğu eve hayvan alınmamalı. Dışarıda hayvanla teması olanlar eve bu kıyafet ile gelmemeli. Hayvan ile temas kaçınılmaz ise maske takılmalı. Evden uzaklaştırma mümkün değilse evde özel önlemler alınmalı. I Hamam Böceği: Böcek giriş yerleri yok edil ASTIM (Bronş Astması) ÖNCE SAĞLIK Prof.Dr.NumanNumanoğlu GöğüsHastalıklarıUzmanı email: [email protected] Risk Faktörleri ve Korunma melidir. Kimyasal maddeler ile ilaçlama ardından yoğun temizlik yapılmalıdır. Açıkta çöp, gereksiz eşya, yiyecek bırakılmamalıdır. Mutfak temizliğine özen gösterilmelidir. I Küf Mantarları: Evde nem azaltılmalı. Doğal havalandırma artırılmalı. Küflü malzeme atılmalı. Küflü yerler çamaşır suyu ile temizlenmeli. Su sızıntısı olan yerler tamir edilmeli. Akvaryum, kuş kafesi, saksı bitkisi evde bulundurulmamalı. I Ot ve Ağaç Polenleri: Hasas olunan bitkinin polen yayma döneminde dışarı çıkılmamalı. Evde, arabada polen filtreleri kullanılmalı. Bu mevsim kapı, pencere kapalı tutulmalı. Maske, gözlük takılmalı, lens kullanılmamalı. Dışarıdan eve gelince duş yapılmalı, elbise değiştirilmeli. I Meslekler: Daha önceden astım olduğu bilinen kişi riskli işlerde (boyacılık, marangozluk, fırıncılık, kuaförlük vb.) çalışmamalı. Riskli işlerde havanın temizliği sağlanmalı, havalandırma artırılmalı, maske kullanmalı. Bazı durumlarda işyerinden uzaklaşma ve işi bırakma gerekebilir. I Ev Dışı Hava Kirliliği: Hava kirliliği yoğun gün lerde hasta gereksiz fizik aktiviteden kaçınmalı, dışarı çıkmamalı. Evin pencereleri kapalı tutulmalı. Bu dönemler gerekirse ilaç dozları artırılır. Hava kirliliğine en az zarar oluşturan yakıt kullanılması sağlanmalı. Ev seçiminde işlek caddeler tercih edilmemeli. I Sigara, Ev İçi Hava Kirliliği: Sigara astım predispozisyonluğunu ortaya çıkaran bir etkendir (özellikle çocukluk çağında maruziyet). Aktif ve pasif içiciliği kesinlikle önlenmelidir. Soba, fırın yakıtları, kızarmış yağlar, oda spreyleri, boya ve ciladan kaynaklanan formaldehit, CO, CO2, NO2, SO2 gibi gazlardan iyi havalandırma sağlanarak kaçınılmalıdır. İç ortamda tetikleyici maddelerle temizlik yapılamamalıdır. I Enfeksiyonlar: Eylül ve ekim aylarında her yıl grip aşısı yapılmalı. Gereksiz antibiyotik kullanımından kaçınılmalı. I İlaçlar: Aspirin ve diğer ağrı kesiciler. Kalp atışı düzenleyici ve tansiyon ilaçları. I Gastroözofagial Reflü: Az ve sık yemek yenilmeli. Yemekler arası ve yatmadan önce gıda alınmamalı. Yağlı gıda ve alkolden kaçınılmalı. Baş ve sırt yükseltilerek uyunmalı. 19