Katalog

15 OCAK 2023 2 EditördEn 2050 yılına nılar çoğu zaman kadar küresel karbon bir fotoğraf dizi- emisyonunun dörtte birini si gibidir. Oynat- makta zorlandığı- oluşturacağı öngörülen moda A nız kareler ardı ar - sektörünün dünyaya verdiği dına gelmişçesine oldukça ilkel zararı azaltmak için bir fırsat bir film oynatıcısı gibi hafızanı- za yerleşir. Rüyalarımız da öyle- kapıda bekliyor. İkinci el dir. Nadiren, akıcı bir gerçeklik- ürün satın almak... le zihnimizde canlanır. Bulunduğumuz tüm yerler, yaşadığımız tüm şeyler zihni- mizde birer labirent gibi ken- di gerçekliklerini inşa ederler. Kimi zaman anılarda bu fark- lı zamanlar ve mekânlar birbiri- oda”yı duyduğu- ne girer. “Yanlış hatırlamışım” muzda aklımıza Gelelim ikin- deriz. Veya kafa karışıklığımız sıklıkla tekstil en- ci el alırken olduğundan daha tatlı bir anıyı düstrisi gelir ki nelere dikkat ortaya çıkarır. Rüyalarda iş da- “Mböyle düşünmekte etmek ge- dünyaya ha karmaşıktır. Yanılma payı- de çok haklıyız. Moda kelimesinin etimo- rektiğine: mız yoktur. Çünkü rüya zaten lojik yolculuğu elbette bize birçok şey an- En önemli- kendi gerçekliğini üretir. Orada latıyor ancak bu yazının konusu bu değil! si yalnızca bir kez hafızanın birikimi gündelik ger- Küresel ısınmanın etkilerini son zamanlar- giyeceğiniz herhan- çekliğin önüne geçer. da gündelik yaşantımızda sıkça deneyim- gi bir şeyi satın almayın, ki- HHH ler olduk. Kar kıtlığı nedeniyle kapanan ralayın. Ancak “Ben bu giysiyi ya Kendi gerçekliğimizin en kayak merkezlerin- ikinci bir da ayakkabıyı birçok kez kombin- güçlü ve “değişmez” olması den çiftçinin kurak- lerim” diyorsanız ve gereksinimle- beklenen hatırlatıcısı olan anı- DAir EsEL lık nedeniyle ha- riniz içinde yer alıyorsa satın alın. larımızın her an kendi gerçekli- sat sorunu yaşama- FLor A Gereksinim kelimesi ucu açık bir ğini üretebiliyor olması yeterin- sına kadar sosyoe- kavram gibi gelebilir ancak hepimi- ce garip değilmiş gibi bir de ya- konomik sınıfımız zin gereksinimleri birbirinden fark- şamlarımızı bu gerçeklik üzeri- şans verin ne olursa olsun ik- lı olabilir. Bu konuda kendimize ve ne kurgularız. lim değişikliği yan çevremize eleştiri verirken yargı- Konfabulasyon; hiç duydunuz etkileri ile kapı- dan mümkün olduğunca uzak dur- mu? Kişinin kendisi, çevresi ve mızda. mak lazım. Bir de bir ürünün fiyatı- dünyada olup bitenler hakkında Moda endüstri- na bakarken onu kaç kez giyeceği- çarpık anılar üretmesi olarak ta- si ise gezegenimiz nizi düşünüp birim başı maliyet he- nımlanan bir bellek sorunu. El- için en büyük kir- saplayın derim. Çünkü bazen etiket AYÇA bette bireysel bazda ele alındı- leticilerden bir ta- fiyatı fazla gibi görünen bir ürünün CEYLAN ğında demans, Alzheimer gibi nesi. Hammad- birim başı maliyeti çok daha uygu- rahatsızlıkların belirtisi olabile- de tedarik zinci- na gelebiliyor. cek bu kelimenin bir de toplum- ri, üretim sırasın- sal ölçekte benzeri var ki burada daki enerji kullanımı, üretim atıkları, tü- işler ilginçleşiyor. keticiye ulaşımı, kullanmadığımız veya Temelde hafızada yer alan eskiyen giysilerin atıkları derken dünya- boşlukları doldurmak için, tıp- mız için bayağı zararlı bir endüstri. Avru- kı rüyada olduğu gibi zihnimi- pa Parlementosu’nun verilerine göre küre- zin kimi zaman absürt kimi za- sel karbon emisyonlarının yüzde 8-10 ora- man oldukça mantıklı verilerle nında miktarı giysilerden ve ayakkabılar- bir kurgu yapması olasıdır. Öte dan geliyor. Bu miktar havacılık ve de- yandan paylaşılan yanlış anılar nizcilik sektörünün toplam emisyonlarına da vardır. İnsan belleğinin kimi eşit. Moda endüstrisinin 2050 yılına kadar zaman ortak bir kaynaktan emir dünyanın karbon bütçesinin yaklaşık yüz- ya da veri alıyormuş gibi işleme- de 25’ini oluşturacağı öngörülüyor. Yal- sine ilişkin örnekler duymuşu- nızca dünyamız ve diğer türler değil insan nuzdur. Ancak kimi zaman ay- için de epey sorunlu bir sektörden söz edi- nı işlem gerçekte olmayan anılar yoruz. Özellikle hızlı moda endüstrisinin üretme konusunda da mümkün ucuz işgücü arayışı nedeniyle Çin, Bang- Türkiye’den Yok etmek olabiliyor. ladeş, Hindistan gibi ülkelerde konumlan- HHH raz mesafeliler, hatta bir kısmı “Olur mu ması sosyal adalet açısından da sorunlar ikinci el yasak ABD’de yüz binlerce insa- öyle şey” diyor. Öte yandan moda en- ortaya çıkarıyor. nın 90’lı yıllarda çekilmiş, baş- düstrisindeki pek de hoş olmayan veriler- Peki ne yapacağız? “Bir tişörte daha ge- seçenekler rolünde Sinbad lakaplı bir ko- den ve dünyamızın biyoçeşitliliğini tehdit dönüşüm reksinimim var”, “Okul açıldı çocuğuma medyenin oynadığı Shazam eden sorunlardan söz edince epeyce ka- yeni bir ayakkabı almalıyım”, “İş yaşamın- Türkiye’den farklı bütçele- isimli bir film izlediğini “hatır- tı yaklaşımlar bile “Neden olmasın”a dö- zorunlu da her gün aynı gömleği giyemem”, “Ben re göre birkaç ikinci el mağa- laması” bu duruma iyi örnek. nebiliyorsa umut var demektir. ABD mer- influencer’ım fotoğraflarımda farklı giysi- Fransa’nın döngüsel eko- zası önerecek olursam: Çünkü o yıllarda böyle bir film kezli thredUp ve GlobalData’nın 2021 ler yer almalı” veya “Ben bir oyuncuyum n OriginalSeconds: Eda Gür- nomiyi ve atık karşıtlığı- çekilmemişti. Buna benzer pek Resale (yeniden satış) raporuna göre, top- davetlere aynı elbise ile gidemem” diyor- nı merkeze alan yasa tasarısı kaynak tarafından kurulan ikin- çok spekülatif örneği internette lam ikinci el pazarının hacminin 2029 yı- sanız yazıyı okumayı sürdürün. Çünkü size ci el bir lüks moda platformu. umuyorum 2023 yılında kü- bulabilirsiniz. lına kadar 80 milyar ABD dolarına ulaşa- “Hiçbir şey satın almayın” demiyorum el- resel ölçekte birçok marka- n ModaCruz: Melis Güçtaş Peki siz hiç anı hatasıyla kar- rak hızlı modanın neredeyse iki katına çı- bette. Bunu iki açıdan söylemem imkânsız: tarafından kurulan Türkiye’de yı da etkisi altına alır. Yasa ta- şılaştınız mı? Veya ortak bir ger- kacağı öngörülüyor. Gereksinimlerimiz var, bu yüzden satın al- sarısı, 1 Ocak 2022’den itiba- faaliyet gösteren bir ikinci el çekte var olmayan bir anı üreti- İnternetten birçok ikinci el mağaza- mak durumundayız ve tabii ki her konuda çevrimiçi alışveriş sitesi. ren geçerli olmak üzere, satıl- minin parçası oldunuz mu? Ya- sı bulup çevrimiçi sipariş verebilirsiniz. olduğu gibi çevre konusunda da elimizden mamış gıda dışı ürünlerin im- n Gardrops: Ertuğrul Özpolat nıtlar anılarınızı yeniden gözden Ancak siparişleriniz sırasında ürünün si- geldiğince destek olabiliyoruz. “Öyleyse na- tarafından kurulan giysi ve akse- ha edilmesini yasaklamakta. geçirip gerçeğinizi doğrulamanı- ze ulaşımındaki emisyonları da düşün- sıl bir yol izlemeliyiz” derseniz de birçok se- Şirketler satılmamış ürünle- suvarların satışına ve takas edil- za yardımcı olacaktır diye umu- mekte fayda var. Örneğin Londra’daki çeneğimiz var. Bu seçeneklerden bir tanesi mesine aracılık eden bir girişim. rini depolamak veya satılma- yorum. Hepinize iyi pazarlar... çok beğendiğiniz bir vintage mağazasın- ikinci el ürünleri satın almak. yan ürünleri imha etmek yeri- n Dolap: Cenk Çivici, Yiğit dan çevrimiçi sipariş vermek yerine bu Darçın ve Hande İzmirlioğlu ta- ne yeniden kullanmak, bağış- ‘Olur mu öylE şEy’ dEmEyin alanda hizmet veren yerel bir oluşumu dEniz ÜlkÜtEkin lamak veya geri dönüş- rafından kurulan ikinci el Y kuşağı ve Z kuşağı tanıdıklarım bu seçmelisiniz. İlla Londra diyorsanız da moda uygulaması. türmek zorunda. deniz.ulkutekin@cumhuriyet.com.tr ayca_ceylan konuda açık fikirli. Yaş almış büyükle- oraya gittiğinizde mağazadan satın alma- rimle bu konuyu konuştuğumda hâlâ bi- lısınız diye düşünüyorum. Kısa süre önce TikTok’ta paylaşılan “Çocuk dediğin nasıl olmalı?” başlıklı içerik, devletin çocuklara bakışını tartışmaya açtı Haykırışlar sevinç çığlıklarına dönüşse on günlerde sosyal medyada olay olan ha şanslı. En azından alışveriş merkezle- Plansız iç göç, denetimsiz mülteci akışı- bekleyen çocukların sayısı. Aile büyüklerinin, an- bir çocuk var, annesine ideal bir çocu- rindeki oyun parklarında zaman geçirme nın ardından sıkış tıkış hale gelen, yeşil- ne babalarının sevgisinden yoksun çocuk ne denli ğun nasıl olması gerektiğini anlatmıyor, fırsatını yakalayabiliyorlar ama bundan den griye, beton yığınına dönüşen kent- profesyonel ellerde yetişirse yetişsin bir şeyler ek- adeta haykırıyor. Binlerce yorum gel- yoksun olanlarda o da yok. Ev ve okul ler. İşte o çocuğun haykırışı bundan do- sik kalır. Büyük paralarla özel okullarda iyi eğitim Sdi. Kimileri çocuğun oyunculuk yetene- arasına sıkıştırılmış, derslerle, sınavlarla aldırılabilir, önemli mesleki konumlara gelebilir, layı. Yeşili alınmış, doğayla bağı kopa- ğine vurgu yaptı, kimileri siyasetçi olma potansi- baskılanmış bir yaşam... rılmış bir ortamda yaşamaya mecbur bı- ancak sevgi ve güven eksikliği, ilerde onun iş, ai- yeline dikkat çekti, kimileri de o yaştaki bir çocu- Bir zamanlar kentli denildiğinde ak- rakılışın isyanı. le ve sosyal yaşamında ve bunun gibi ortamlarda- ğun aile büyüklerine böylesine meydan okuması- la eğitimli, aile terbiyesi almış, aklı ba- ki ilişkilerinde ciddi hasarlar oluşturabilir. kEnttE çOcuk Olmak zOr na tepki gösterdi. Sonuç olarak çocuk bu çıkışıy- şında, rafine insanlar gelirdi. Şimdiki Dolayısıyla da bu çocuğun isyanının hafi- NAziFE Kent ortamı insanlara, özellikle de ço- kent ortamına bakıldığında tam anlamıy- la yüzbinlerin dikkatini çekmiş oldu. “O bir çocuk fe alınmaması lazım. “Bir çocuğun hoşluğu, se- GüNGör cuklara güvenli bir yaşam ortamı sunmak- ve sevimliliğiyle ilgileri üzerinde toplaması nor- la sıkıştırılmış, bastırılmış, karmaşıklaş- vimliliği, patavatsızlığı, cesareti” diye düşünüp tan da uzaklaşıyor. Komşuluk ilişkilerinin mal” deyip geçmek mi lazım peki? tırılmış, plansız bir görünüm dikkati çe- geçmek yerine günümüz kent ortamında, ço- neredeyse tümüyle sona erdiği, insanla- kiyor. Yine bir zamanlar kentli, taşralı, cuklara daha güvende olup yaşamdan keyif ala- sıkıştırılmış bir yaşam rın birbirlerine kuşkuyla baktıkları, herkesin diğe- köylü gibi ayrımlar vardı ya, şimdilerde en azın- bilecekleri, insanca yetişebilecekleri ortamlar Durum oldukça ciddi aslında. Çocuğun videosu- rinin varlığından rahatsız olduğu, birbirine yaban- dan bizim ülkemizde artık bu da yok. Kentlinin, sunmak için plan, program yapmak gerekir. Bu- nu izlerken kat kat yükselen binalara kaydı gözle- kasabalının, köylünün kendine özgü yaşam biçim- cılaştığı bir ortamda çocuk olmak o kadar da kolay rada işin bir kısmı ailelere düşüyor elbet, ancak rim. Gökyüzünü perdeleyen, insanları güneşin do- olmasa gerek. leri, kendilerine özgü kültürleri, dolayısıyla da öz- asıl çözüm devletin soruna el atmasında. Sosyal ğuşunu, ayın parlayışını, yıldızların göz kırpışı- Sosyal devlet mekanizmasının işletilmemesinin, gün bir karakterleri vardı. Örneğin, “Dünyanın devlet anlayışının geliştirilmesi ve yerleştiril- nı görmekten alıkoyan apartman katlarına hapsol- metropol kenti İstanbul’u Anadolu’nun falanca uygun aile plan ve politikalarının geliştirileme- mesi çok önemli. Çocuk ya da yetişkin, her bir muş çocukları düşündüm bir an. Kentin sokakları, köyünden ya da kasabasından ayıran en belirgin mesinin faturasını da ne yazık ki çocuklar ödüyor. vatandaşın uygun yaşam koşullarına sahip ol- caddeleri çocuklara yasak ama koşturabilecekleri, Ebeveynleri tarafından bebek yaşta bakıcılara ya özellik nedir” diye baktığımızda nicel farklılık- ması için kapsayıcı sosyal devlet politikalarının doğayla iç içe olabilecekleri ortamlar da sunulmu- tan başka öne çıkan bir ayırt edici unsur görünmü- da kreşlere emanet edilen çocuklara sağlanan or- geliştirilmesi ciddi önemdedir. Çocukların hay- yor. Ortalama sosyoekonomik koşullara ve yeterli yor. Köy ve kasaba halkının yığınlar halinde kent- tamlar yeterince güvenli ve sağlıklı mı? Sorunun kırışlarının sevinç çığlıklarına dönüşmesi de an- duyarlığa sahip aile ortamındakiler belki biraz da- lere akması sonucunda ortaya çıkan durum bu. yanıtı çocuk psikoloji kliniklerinde randevu sırası cak bu şekilde mümkün olur. Satın alma kirala