Katalog

16 MAYIS 2021 3 Bu platform annebabalar için Ne zamandır duymamışım ‘Sanal Yırtıcı’lara dikkat “Dijital göçmen” yani internet ve bilişim teknoloREHBER ODASI yor. Bu listede annebabalar yapmaları gerekenleri liste halinde görüp işaretleyebiliyor. Annebabaların sanal dünyada kullanılan tejilerini belirli bir yaştan rimleri tanıması amacıysonra kullananlar olarak la oluşturulan sözlükten işimiz zor! Hele de sanal dünyada güvende tutmaFİGEN bir bölüm: İNTERNET: İngilizce mız gereken çocuklar “diATALAY inter connected network jital yerli” olunca! Sanal kelimesinden gelmektedünyada kullanılan terimdir, ağların ağı. lere bile tamamen hâkim SANAL YIRTICI: olmayınca çocukları kontrol etmek İnternet ortamında kimlik bilgilerini iyice güçleşiyor. gizleyerek seçtiği kişileri kötü niyetli TOÇEV (Tüvana Okuma İstekamaçları doğrultusunda yönlendiren, li Çocuk Eğitim Vakfı) ile Samsung, zarar veren kişi. “İnterneti Tadında Kullan” kampanİNTERNET BAĞIMLISI: İnterneti yası çerçevesinde başlattıkları “Pay aşırı kullanma isteğinin önüne laşmanın Sorumluluğunu Al” hare geçemeyen ve internetten yoksun keti ile küçük çocukları olan annekaldığında gergin davranışlar babaların internetin zaman ve içerik gösteren kişi. açısından doğru kullanımı konusunda DİJİTAL YERLİ: Dijital bilinçlendirilmesine odaklanıyor. teknolojilere hâkim olan Yeni internet sitesinde annebaba ve aktif olarak kullanan lar, çocukların güvenli internete eri bireyler. şimi konusunda birçok bilgiye ulaşaDİJİTAL GÖÇbiliyor, çocuklarını internetin tehli MEN: İnternet ve kelerine karşı koruma konusunda bil bilişim teknologilendiriliyor. jilerini belirli bir BİLGELİK SÖZLÜĞÜ yaştan sonra kullanan bireyler. Platformda hem yazılı içerikler TROJAN hem de video içerikleri yer alıyor. İn ATI: Zararlı kod ternette çocukların karşılaşabileceği içeren yazılım riskler ve tehlikeler, konunun uzman demektir. Faydalı ları tarafından açıklanıyor. Platform bir program da yer alan “Çocuğunuza güvenli in gibi gözüküp terneti nasıl anlatırsınız?” bölümün çalıştırıldığında de çocukların yaş gruplarına göre ne cihaza zarar lere dikkat edilmesi ve nasıl önlem verdiğinden ler alınması gerektiği yer alıyor. Plat truva atı olarak da formda bir de kontrol listesi bulunu adlandırılır. DİJİTAL BİLGE: Dijital yerliler ve dijital teknolojiyi aktif bir şekilde kullanan dijital göçmenlerin tümü. SANAL ZORBALIK: Başka bir kişiyi taciz ya da tehdit etmek, utandırmak veya hedef almak için teknolojik platformların kullanımıdır. VİRÜS: Kullanıcı izni ya da bilgisi dahilinde olmadan bilgisayarın çalışma şeklini değiştiren kötü amaçlı yazılımlardır. CACHE: Veri saklayan hafıza, önbellek. İnternet üzerinden yapılan aramaların bir süreliğine cihazın belleğinde depolanması anlamına gelir. GÜVENLİK DUVARI: Ağ trafiğini kontrol ederek belirli filtrelerden geçirerek zararlı eylemleri durduran güvenlik mekanizmasıdır. HACKER: Elektronik cihazlara veya ağlara izinsiz olarak giren kişi. MALWARE: Bilgisayar ve mobil cihazlara zarar vermek amacıyla hazırlanan kötü yazılımlardır. Virüs, solucan, trojan atı, backdoor, adware gibi kötü yazılımların hepsi malware grubunun içerisine girer. ÇOCUĞUNUZ KAÇYAŞINDA? 02 YAŞ: Uzmanlar 02 yaş grubundaki çocukların internet ve bilişim teknolojilerini kullanmalarını önermiyor. 36 YAŞ: Doğrudan anne baba gözetimi En çok 30 dakika. 710 YAŞ: Dolaylı annebaba gözetimi En çok 1 saat 1114 YAŞ: Öz denetim En çok 11.5 saat. Sorun belki de sizin davranışlarınızdır dyt.mervesaatci @gmail.com Çocuğunuz yemek MERVE SAATÇİ Beslenme yemiyor mu Uzmanı ocuklarda iştahsızÇ ? lık, ailelerin en çok şikâyetçi oldukları konulardan biri. “Çocuğuma yemek nesiller. u Yemek yemek gibi bazen aç kalmak da çocuğunuzun seçtiği bir davranıştır. Çocuğuyediremiyorum”, “Bütün nuz aç kalmayı seçtiğingün bir şey yemese umurunde ısrarcı olmayın. Yapda olmaz” diyorsanız onlara tığı tercihlerin sonuçlanasıl davranmanız gerektiğirının da kendinden kayne bir bakalım. naklı olduğunu kabulleu Çocuğunuza yemek nen çocuk zamanla sohazırlarken bundan keyif rumluluk almayı da öğalın. “Yine başladık, bakarenecektir. lım bunu yiyecek mi? Asla u Çalışan annebayemiyor” gibi tehlikeli cümbaysanız çocuğunuz illeler kurmayın. Sizin stresli ginizi çekmek için yeolduğunuzu anlayan çocuk, meğe direnç gösterebimutluymuş gibi davransalir ve sizi saatlerce uğnız da “Benim yemeyeceraştırabilir. Böyle bir ğim bir yemek geliyor” diye düşünerek yemeyi reddedebilir. GERÇEKÇI OLUN u Bazı çocuklar yemeklerin görüntüsüne çok önem verir. Yemeğin görüntüsü, şekli karıu Çocuğunuz zaten iştahsızsa, sofraya zorla oturuyorsa yaptığınız yemek ilgisini çekmeyebilir. Bazı çocuklar mutfağa daha meraklıdır. Yemek pişirmeyi onlar için eğlenceli bir oyun haline getirebilirsiniz. ruşta 56 köfte yiyemez. Çocuklar kendi ihtiyaçlarını aslında biliyorlar ve doyduklarında yeşık mı? Yemeyi reddediyor meyi bırakıyordurumda yemek yemesi için ısrarcı olmamaya özen gösterin. u Yemek tabağı ile çocuğunuzun peşinde gezmeyin. Yemek yemek fizyolojik bir ihtiyaçtır, sosyal bir aktivite değildir. Yemek yemeyi bir tören haline getirmeyin. EN SIK YAPILAN HATA mu? Gözlemleyin, başka yönlar. Bu bazen 1 köfte u En sık yapılan hatalardan bitemler deneyin ve onunla konuşun. olurken bazen 2 köfte ya da 1 ri ise yemek yemeyen çocuğu tehdit u Çocuğunuzu bir yaşından iti kâse çorba olabiliyor. Çocuğunuz etmek. “Eğer yemek yemezsen parbaren sofrada aile bireyleri ile bir öğünde az yiyorsa bunun nede ka gitmek yasak”, “Bunu yemezoturtmaya ve yaşına uygun gıdalar ni ne olabilir? Gözden geçirin. sen acıktığında sana yemek vertercih etmeye özen gösterin. u Çocuğunuzun olduğu ortamda bir mem”, “Yemeğini yemezsen donu Yemek yerken onun da eline ka başkasına “O asla bu yemeği yemez, durma yiyemezsin” gibi cümleler şık verin, yemeyi denesin. Sizin ona bundan hoşlanmıyor, ağzına bile sür yerine “Yemeğimizi yedikten sonra zorla yedirdiğinizi değil, birlikte ye mez” gibi cümleler kurmayın. parka gitmeye ne dersin?”, “Şimmek yediğinizi düşünsün. Etraf biraz u Çocuğunuza yemek yemesi için di yemek istemiyorsan kalsın, acıkkirlenecek ancak buna değecek! baskı yapmayın. “O tabak bitecek” tığın zaman bana söyleyebilirsin”, u Çocuğunuzun yaşını ve gelişi cümlesini sürekli duyan çocuk, ha “Yemeğimizi güzelce bitirelim ve mini göz önünde bulundurun, ye yatının diğer dönemlerinde de “Aç sonra bir top dondurma yiyelim me konusundaki beklentileriniz olsak da tok olsak da yemek yiyebi mi?” şeklinde cümleler kurmaya gerçekçi olsun. Her çocuk bir otu liriz” diye düşünüyor. Sonuç: Obez özen gösterin. İç ses H ayatımıza dolan sesler fazlasıyla yüksek. Gün boyu karşımızda bağıran bir televizyon, elimizdeki akıllı telefon, gözümüzün ayrılmadığı bilgisayar ekranı. Dünya kadar insan bir sürü alet üzerinden bize devamlı bir şeyler anlatıyor. Neyi, nasıl yapacağımızı söyleyen videolar, haberleri daha fazla tık ve izleyici için dramatize eden kanallar, hemen her konuda yorum yapabilen kifayetsiz “uzmanlar”, bilgiçlik taslayan akıl hocaları, yaşam koçları, güya dost nasihatleri, takipçiler ve takip ettiklerimiz... Kulaklarımızdan içeri sızan daimi bir gürültü. Gürültünün arzu ve taleplerine göre yaşamak için gün gün savurduğumuz bir hayat. Dakikaları yaşamadan tükettiğimiz ve günün sonunda “Bugün nereye gitti” dediğimiz boş hesaplaşma... TELEFONU BIR KENARA ATTIM Çoğumuz yapmıyoruz o hesaplaşmayı. Gün de saymıyoruz. Gürültü giriyor, çıkmıyor ve biz onun ortasındaki ahenksiz çarpışmada öylece duruyoruz. Çoğu konuşma iletişim anlamına gelmiyor. Geçenlerde ufak bir sağlık durumu nedeniyle birkaç gün süresince konuşamadım. Telefonda, internet üstündeki toplantılarda, dışarıdaki basit karşılaşmalarda harcadığım enerjiyi düşündüm. Birilerine nefes tüketerek ulaşma ve bir şeyler anlatma çabasını. Madem ben konuşamıyordum, o zaman gürültünün de içeri sızmasına engel olabilirdim. Telefonu bir kenara attım, televizyon ve bilgisayarı kapattım, bekledim. Sadece kitap ve müziğe izin verdim. Çalan telefonlara bakmadım, mesajlara dalmadım ve haberlere kulak asmadım. Sonra o sesi duydum. İnce, derinden gelen bir tını. Bir çeşit mırıldanma, tellerin uyumla titreşmesi gibi. GERÇEK SESE DÖNDÜM Uzun, yorucu, gergin bir dönemin içindeyken kulak veremediğim, gerçek bir ses. Bana doğruları fısıldayan, değerli olanın, güzel şeylerin varlığını anlatan bir ses. Kendi iç sesim. İçinde yaşadığım gürültü yüzünden kısmak zorunda kaldığım, başkalarının sesleÇUVALDIZ rinin onu bastırmasına izin verdiğim, sahte yankı odalarına hapsettiğim sesim. Konuşmayarak onu tekrar duymak, onu duymak için gürültüyü engellemek gerektiğini sıklıkla ELÇİN POYRAZLAR unuttuğum kişisel sedam. Çocukken içimizi [email protected] kaplayan, büyüdükçe başkalarının sesleri nedeniyle geriye ittiğimiz benliğimiz. Mutlak sessizlikte ortaya çıkan, ego, para, başarı, ihtiras, iktidar, her ne ise hayatın boş amacı, onu yüzünüze ince bir fısıltıyla çarpıp sizi alaşağı eden bir güç. Belki de o yüzden hayatımızı kuru gürültülerle doldurmayı seçiyoruz. GÜRÜLTÜ BÖYLE BAŞLAR O sesi derinlere bastırarak susturmak, olduğumuz kişi, yaptığımız iş, artık savunamadığımız değerlerimiz açısından daha kolay olduğu için. Hayallerimizden süratle vazgeçişimizi, masumiyeti gönüllü olarak kaybedişimizi, “Aşk, şiir, idealler ve diğer ince şeyler karın doyurmaz” diyerek koşa koşa gürültüye teslim oluşumuzu anımsatarak acı çekmemize neden olduğundandır. O sesi dinledikçe efsunlanarak, hayatın bir kanat çırpışı kadar kısa olduğunu kavrayıp neme lazım daha iyi bir yaşam için harekete geçme fikrinden zangır zangır titrediğimiz için de o sesi terk ederiz. Başkalarının sesleri, başkalarının güya harika hayatları, haberler, işler, geçim derdi, hiç bitmeyen politikalar, dünyanın sonsuz acıları toplaşarak gürültü bulutu şeklinde nefesimizi tıkar. Biz de onu hayatımız sanırız. Sesimizi unuttuğumuz için. İç sesim bu birkaç günlük sohbette bana küçük bir çocukken istediğim şeyleri anlattı. Dedektif olma hayalimi, uzaya çıkma projemi ve dünyayı değiştirme idealimi. O anlatırken ciddiyetle dinledim. En uçuk hayaller, en ciddi yaklaşımı hak eder. Onu küçümsemek gürültüye teslim olmak demek. Ve bir anlaşma yaptık. Arayı açmadan yeniden sohbet etmeye karar verdik. O bana beni anlatacak ben de dinleyeceğim. Gürültünün hayatımdaki hâkimiyetini sessiz darbelerle yıkacağım. I. C lt 13,5x21 cm 488 Sayfa II. C lt 13,5x21 cm 504 Sayfa