Katalog

6 ARALIK 2020 3 Evde teneffüs olmalı, mutlaka mola verilmeli Zil evde REHBERODASI çalıyor FİGENATALAY A ra tatilden sonra okula gitme hazırlıkları yapılırken yeniden tüm düşkünlüğünü doğal karşılamak gerek. Gelişim süreci normal devam eden bir çocuk için oyun oynamanın zamanı ve sınırı yok. Ankademelerde uzakcak çocuğa, çevretan eğitime dönüldü. sindeki yetişkinleUzun süreler evde karin sınırlar konulan öğrenciler, zamansunda yol gösterlarının büyük bölümümesi çok önemli. nü ya bilgisayarda ya da Teknolojik oyunların tablet telefon gibi mobil içeriği ve oynama sücihazlarda geçiriyor. Yalnız Hatice Yılmaz resi, annebabanın kontkalan çocuklar fazla bireyselleşrolünde olmalı. ti, teknolojiden başka arkadaşları kalYılmaz, ders dışı zamanlarda, örnemadı, annebabalar da ne yapacakları ğin iki ders arasındaki teneffüslerde nı şaşırdı. çocukların teknolojiden uzak durmaEğitim uzmanı Hatice Yılmaz’a gö sını sağlamak için neler yapılması gere, çocukların oyun oynamaya olan rektiğini anlattı. ÇOCUKLAR NELER YAŞIYOR? u Çocuklar, öğretmenlerinden olduğu kadar okul kültüründen ve sosyal sportif etkinliklerden uzakta, hareketsiz ve yalnız oldukları ekran başında. u Yalnız kalan çocuklar, fazlaca bireyselleşmiş ve teknoloji ile arkadaşlık yapar durumda. u Sürekli oturup ekrana bakmaktan aşırı kilo alma veya kilo kaybı, hareketsizliğe bağlı vücut ağrıları, göz kuruluğu, görme bozukluğu gibi olumsuzluklar yaşıyorlar. Bu olumsuzlukları gören annebabaların kendilerine en çok sordukları sorular: u Çocuğumun teknoloji kullanımını nasıl kontrol altına alabilirim, ona sınır koymayı nasıl öğretebilirim? u Teknoloji kullanımının dışında onunla neler yapabilirim, ona teknolojisiz de oyun oynamayı nasıl öğretebilirim? u Çocuğumun öğrenmesini desteklemek için ders aralarında ve ders dışı zamanlarda onunla neler yapabilirim? ? TENEFFÜS SAATİ NASIL GEÇSİN u Çocuğunuzun dersten önce kahvaltı u Özellikle sabah uykulu oluyorsa, ilk sını yapmasını sağlayın. Özel bir sebeple ders arasında müzik dinleme, beraber dersten önce yapamazsa, teneffüste taşarkı söyleme gibi faaliyetler ile zihnini mamlasın. canlandırmasına yardımcı olun. u Hareket etmelerine (bou Teneffüslerde ve öğle arasında yun ve sırt kaslarına yöu Çocuğa rol vakit geçirebilmesi için resim nelik esneme hareketmodel olabilmek için çizmesi, kitap okuması ya da leri, dolaşım destekders aralarında ve ders dışı sevdiği bir etkinliği yapmalemek için bacak ve zamanlarda birlikte geçirdiğiniz sı için alanlar oluşturun. kol hareketleri gibi) vakitlerde siz de teknolojik cihazları u Merkezi sınava destek olun ve hat mümkün olduğunca kullanmayın (LGSYKS) hazırlata onunla siz de egve bu vakti ona ayırdığınızı ona nıyorsa ondan haftazersiz yapın. hissettirin. lık ve günlük prograu Su, yemek, lava u Oyun amaçlı teknoloji kullanımı mını yapmasını isteyip, bo gibi ihtiyaçlarını için ders saatleri dışında bir saat programın bir örneğini mutlaka teneffüslerde aralığını onunla beraber belirleyin de siz alın ve evdeki tüm gidermelerini sağlayın. ve uymasını sağlamak için etkinlikleri onun prograu Ders programını tasiz de kendinize sınırlar mına göre belirleyin. kip etmesine ve bir songetirin. u Evin günlük rutinini çocuraki ders hazırlığını yapmağunuzun uzaktan öğretim progsına yardımcı olun. ramına göre düzenleyin. u Gözlerinin yorulduğunu fark etmeu Beslenme programınızda sebze ve salayeceği için bu konuda şikâyet etmesini taya yer verin, hamur işlerinden kaçının. beklemeden 3. dersten sonra göz dinlen u Ders sonrasında ekrandan uzak kalmadirici egzersizler yapmalarını sağlayın. sını sağlayacak oyunlar oynayın ve etkinu Bir sonraki ders arasında tüketecelikler yapın. (Yapboz, örgü örme, boyama, ği sağlıklı atıştırmalıkları hazırlamak için salata yapma vb.) mutfakta beraber vakit geçirin. Meyve su u Ders dışı zamanlarda ve özellikle hafyu sıkabilirsiniz ya da yemek için meyvele ta sonlarında birlikte doğa gezileri yapma ri yıkayıp hazırlayabilirsiniz. alışkanlığı edinin. Pozitif sonuç ruhunuzu felç ediyor önce Covid duygu haritası “Çember daralıyor”. Salgın günlerinin en çok tekrarlanan cümlesi bu. Önceden uzak bir haber gibi okuduğumuz hastalık artık ÇUVALDIZ rumunu soruyor. Bir şeyler anlatıyorsunuz rüyada gibi. Oysa bilmiyorsunuz. Hastalık sabahtan akşama aniden değişiyor. Bir ateş, nefes darlığı, eski komşumuzun, dostlarımızın, ailemizin ve bihastalıkların getirebileceği riskler hep aklınızda. zim kapımızda. Sürekli birilerine geçmiş olHiçbir şeye odaklanamıyorsunuz. Önünüzde sun ya da başınız sağ olsun dileklerinde buluciddi bir savaş var. Tek hedefiniz hayatta kalnuyoruz. Çember öyle dar ki artık, herkes aymasını sağlamak. Hastaneye giremiyorsunuz. O nı halkanın içinde. Teğet geçeceğini, kenarda içeride, siz dışarıda, savaşı tek tüfek askerler gikalacağımızı, bize dokunmadan yok olup gibi yürütmeniz gerekiyor. deceğini ummak fayda etmiyor. Hayatta en çok sevdiklerimiz, üzerine titrediklerimiz hasta olunca da karanlık bir dönem ELÇİN Poyrazlar Morale en çok ihtiyaç Herkes nasihatlerde bulunuyor. Patavatsızbaşlıyor. Bu bilimsel bir yazı değil. Covid’den elcpoy@gmail.com lar bilmem hangi akrabasının nasıl da öldüğünü korunma, ilaçlar, doktorlar, hastalığın seyri gibi ballandıra ballandıra anlatıyor size. Onları hauzmanların yanıtlaması gereken bilgilerden söz etmeyeceğim. Bir hasta yakını olarak hastalığın keşfedilmemiş kasvetli coğrafyasında duyguların haritasını betimlemeye çalışacağım sadece. Babam ge“Doktorlar ne yapacağını bilir” sözüne yatınızdan bloklamanız gerektiğini kafanıza not ediyorsunuz. İlaçların isimlerini adınız gibi biliyorsunuz. İnternette yan etkilerini ve faydalarını araştırıyorsunuz. Her gün yeni bir soruya, yeni bir soçen ay Covid19 oldu. Sağlıkçı olduğu için riskin farkındaydık elbette. Ama yine de haber ailemizde şok etkisi yarattı. inanmak istiyorsunuz. runa uyanıyorsunuz. Bu bir bekleme oyunu. FarkınTek bir yatak bile yok dasınız. Ama bekleyeceğiniNe kadar hazırlıklı olursazi, mücadeleyi nız olun, çok sevdiğiniz birikazanacağınızı nin bu sinsi hastalığa yakalanumarak beklememası ruhunuzu felç ediyor önniz gerektiğini bilice. İnanmamak, hemen harekete geçyorsunuz. En çok da yamek, ne yapacağınızı kestirmeye çalışmak, nında olamamak, saüzülmek ve panik olmak yelrılamamak ve mopazesinde bir duygudan diral verememek ğerine sallanıyorsunuz. ağır geliyor. O Test pozitif çıktıktan sonmorale onun kara sağlık kurumlarının uydar sizin de ihtigulaması hemen başlıyor. yacınız var. SiEğer çok kritik bir durumda ze destek ve bildeğilseniz size verdikgi veren doktor leri ilaçlarla evde tedadostlarınızın alnınviyi öneriyorlar. dan öpmek istiyorsunuz. Ancak nefes darlığı, Doktorluğun yüce bir meslek oliştahsızlık, ateş gibi beduğunu bir kez daha, hayranlıkla lirtiler başlayınca harekabul ediyorsunuz. kete geçmeniz gerektiğini hissediyorsunuz. Üste‘Yendiniz’... lik evdeki diğer sakinleSonra bir sabah “gidişat iyi” dirin hastalığa yakalanma yorlar. İçiniz hafifliyor. Teleriskini de düşünmeniz fonda sesini iyi duyunca gügerekiyor. neş açıyor ruhunuzda. SonSonra özel ya da devlet raki gün daha da iyiyse ümit hastanelerinde yatak bulma seiyice yerleşiyor göğsünüze. Ama rüveni başlıyor. Onlarca telefon ediyorsunuz ve size yer ol ihtiyatlı bir iyimserlik içindesiniz. Risklerin, ani dönüşlemadığı söyleniyor. “Tek bir yatak bile yok” deniyor. Araya rin ve katı gerçeklerin farkındasınız. Salmıyorsunuz kendinidostlar, tanıdıklar, akrabalar sokuluyor. En büyük telaşı ora zi. Gün, gün ilerliyorsunuz. Günü yaşamayı öğreniyorsunuz. da yaşıyorsunuz; ya yer bulamazsak? Sonunda bir gün doktorundan iyi haberleri alıyorsunuz. O içerde siz dışarda Hissettiğiniz kaygısı bol bir sevinç. “Yendiniz” diyorlar ama siz henüz savaş modundan çıkamıyorsunuz. Bu hastalıKimi uzman erken diyor kimi uzman da “hemen yatırılğa yenik düşenleri unutamıyorsunuz. sın”. Tam zamanını ayarlamanız gerek. Bir o fikre, bir bu Ruhunuzdaki kırıklığın iyileşeceğini biliyorsunuz. Savaş fikre savruluyorsunuz. Sonunda hastaneye yatınca hafif bir değil, sevgi zamanı, hissediyorsunuz. Ha wwwyatınızda burahatlama geliyor. lunarak sizi şanslı, ayrıcalıklı ve mutlu hissettiren güzel in“Doktorlar ne yapacağını bilir” sözüne inanmak istiyorsu sanları sevme ve koruma zamanı. nuz. Aklınıza kâbusa dönüşen öyküler, söylentiler, haberler Hastalığın karanlık haritasında yolunuzu el yordamıyla geliyor. En başta onlardan silkinmeniz gerekiyor. Çünkü ru ararken ufukta o dayanılmaz kuvvetiyle sevgi görünüyor. Siz hunuzu zehirliyorlar. Dostlar sürekli arıyor ve hastanızın du de ona doğru yürüyorsunuz. PATİ GÜNLÜKLERİ Deniz Yavaşoğulları cdenizy@gmail.com Covid19 insanlara evcil hayvanlardan geçmiyor ama insanlardan onlara geçtiğine dair spekülasyonlar mevcut. Peki, pozitif kişiler, karantina sürecinde hayvanlarına nasıl yaklaşmalı? Koronavirüs salgınının iyice arttığı bugünlerde Bilmekte H er an bir yakınımızdan, apartmanımızdan veya işyerimizden bir vaka haberi alabiliyoruz. Test sonucu pozitif çıkan kişi sayısı günde 28 binlere vardı. Eylül ayında, benim de bir yakınım virüsü kapmıştı. Evdeki iki kedisine karantina boyunca yaklaşmadı, çünkü hastalığı onlara geçirip geçirmeyeceğine dair net bir bilgi yok, aksine pek çok söylenti de söz konusuydu. Salgının ilk aylarında, New York Post gazetesinin bir haberi bu konudaki spekülasyonları başlattı. Habere göre, 17 yaşındaki bir Pomeranian’ın Covid19 sebebiyle öldüğü düşünülüyordu. Köpecik, 60 yaşındaki sahibi virüs kaptıktan sonra ölünce böyle bir şüphe öne sürülmüş... Net bir şey yok! İşin kötüsü koronavirüs ailesi, çok çeşitli olduğu için kedilerde ve köpeklerde türlerine özgü görülen koronaların Covid19 ile karışması da bilgi kirliliğine sebep oldu. Yine de insan endişe ediyor. Uzak dursa dert, durmasa dert. Uzak durmak, tedbir olsa da bu defa hayvanların psikolojisi bozuluyor ve kafaları karışıyor. fayda var UZAK DURMAYA GEREK YOK Fox Veteriner Kliniği Hekimi Denizhan Akçelik’e, testi pozitif olanların karantina sırasında, “evcil hayvanlarıyla ilişkisi nasıl olmalı, bulaş mümkün mü” diye sordum. “Ev hayvanlarına bulaş konusunda çok sağlıklı ve gerçekçi bilgiler yok açıkçası” diyor. Akçelik, bu bir yılda virüsün insandan hayvanlara geçtiğine dair hiçbir bulgu görmemiş: “Bu dönemde hasta sahiplerimizin bir kısmı pozitif oldu, karantinada birlikte kaldılar ve sonra bize kontrole geldiklerinde, bulaş görmedim.” Yani bulaştıracağım diye korkmanıza, her yere sprey sıkmanıza, uzak durmanıza lüzum yok. “Alınan önlemler abartılı olunca ev hayvanlarının sağlığına başka zararları oluyor” diyor Akçelik. Özellikle, yoğun kimyasal kullanımının, sürekli ev içerisinde kalmanın getirdiği anksiyetik durumların beslenme problemleri yarattığını anlatıyor. bAŞKASININ KÖPEĞİNİ SEVMEYİN! Ev içi ekstra bir önlem almaya gerek olmadığını belirtirken, dışarıdaki davranışlarımıza dair şöyle bir uyarısı var: “Şu dönem sokakta hayvanlarınızı sevdirmeyin, başkalarının hayvanlarını da sevmeyin.” Bunun sebebi de sahiplerinde var olan virüsü tüy, deri ve salyalarında taşıma ihtimalleri. “Sokak hayvanlarını ayrı tutalım, yanlış anlaşılmasın” diye de ekliyor, çünkü mesele insanın taşıdığı virüs... Sağlıklı günler dileğiyle, iyi pazarlar...