Katalog

6 ÖZNUR OĞRAŞ Gidin... görün...ÇOLAK 9 HAZİRAN 2019 YazıKnidtaapbiKr oskeyursüus:efer!MustafaK.Erdemol’unyenikitabıCanYayınları’ndançıktı GAMZE AKDEMİR gamze.akdemir@ cumhuriyet.com.tr u Ceylan Atuk’tan özel seçki... Ceylan Atuk’un; görünmeyeni ön plana çıkararak, kadını ait olduğu konuma yerleştirdiği “Düş Dünyam” fotoğraflarından oluşan özel seçkisi, 14 Haziran’dan 14 Temmuz’a kadar Ahmet Fetgari Sokak, Teşvikiye’de yer alan 44A Sanat Galerisi’nde sanatseverlerle buluşuyor. Procne u Cep Sahne şenliği F eriye’deki Cep Sahne’nin şenliği 15 Haziran Cumartesi, gün boyu sürecek. Şenlikte, çalışmalarını Cep Sahne’de sürdüren pop rock korosu Matrock’tan, kadın korosu Procne’ye dek pek çok koro sahne alacak. u Harbiye’de ‘Zengin Mutfağı’ DasDas’ın oyunu “Zengin Mutfağı” 18 ve 19 Haziran’da İstanbul’da Cemil Topuzlu Açıkhava Tiyatrosu’na misafir olacak. “Zengin Mutfağı” yaz turnesine ağustos ayında Bursa, Altınoluk, İzmir, Ayvalık, Aydın, Denizli ve Antalya ile devam edecek. u Ana Lains konseri İzmir’de 3 3 . Uluslararası İzmir Festivali, bayram arası verdi. Festival, 11 Haziran’da saat 21.00’de AASSM’de yapılacak Aşk ve Tutkunun Müziği Fado Ana Lains konseri ile devam edecek. Ajda Pekkan u Ünlüler çocuklar için sahnede... T ürkiye Eğitim Gönüllüleri Vakfı, Ajda Pekkan, Kenan Doğulu, Fahir Atakoğlu ve Tuluğ Tırpan’ın konser vereceği ve Cem Davran ile Ezgi Mola’nın sunacakları “Bir Haziran Gecesi Rüyası” 12 Haziran’da saat 21.00’de Volkswagen Arena’da yapılacak. u Zorlu’da Açık Hava Etkinlikleri Eylül sonuna kadar devam edecek Zorlu Center Açık Hava Etkinlikler’i 13 Haziran’da saat 20.00’de Serhat Kılıç, Fatma Turgut ve Masge grubuyla başlıyor. Müziğe gönül veren oyunculardan Serhat Kılıç, Zorlu Center Meydan Katı Park alanında sevenleri ile buluşacak. u ‘Arakçılar’ bomontiada’da TV+ sponsorluğunda Yapı Kredi bomontiada’da gerçekleştirilen TV+ Açık Havada Başka Sinema kapsamında 12 Haziran’da Altın Palmiye ödüllü Arakçılar (Shoplifters) filmiyle başlayor. Etkinlik 18 Eylül’e kadar sürecek. Geç saatlere kadar kitap okurken uyumamak için yöntemler geliştirenler, kitaba zarar verenler, kitap koruma konusunda takıntılı olanlar, üstüne kitap okumaktan öyle pek haz etmeyenler, hele ki kitap tutkusu nedeniyle resmen kör olanlar ve doğuştan kör olmalarına karşın okumanın peşini bırakmayanlar da merceğinde Mustafa K. Erdemol’un... Kafka’nın kitaplarının yakılması için arkadaşına vasiyet bırakması, Hume’un kitap yakmaya çok meraklı biri olması... Erdemol’un kitabında yok yok. Deneyimli dış haberci, gazeteci yazar Mustafa K. Erdemol’un kâğıt, mürekkep karışımı kokuyla ilk teması gazeteyle başladı, dergilerle sürdü. Sayısız habere imza attı, kitaplar yazdı. Erdemol’un yeni incelemesi; “Kitap Kokusu.” İnceleme, kitap kurdu Erdemol’un yarı otobiyografik yazın serüveni niteliğini de taşıyor. u “Kitap Kokusu”nu Alberto Manguel nedeniyle yazdığını söylemiştin. Bunu anlatır mısın ilk olarak? Alberto Manguel’in “Okumanın Tarihi” kitabını çok büyük bir keyifle okumuştum. Kitaba ait ne varsa olabildiğince yer vermiş kitabında Manguel. Ancak Doğu’dan çok örnek yoktu. Ben de Doğu’dan, bizden örneklere yer verdiğim notlarımı bir araya getirdim. Benimki, bir esinlenme. Bana “hareket noktası” sağladı, Manguel’e teşekkür borçluyum. u Kâğıt, mürekkep karışımı kokuyla ilk buluşman... Yaklaşık 50 öncesinin gazetelerinin kokusu çok hoştu. Bizim ev babamdan ötürü, en az üç gazetenin girdiği bir evdi. Okumayı bile bilmediğim bir yaştayken o kokuları hissetmekten zevk alırdım. Babam ile ağabeyimin kitaplarının bulunduğu sandıktaki kitaplar da çok güzel kokardı. Buluşma dediğim bu. Hiç gazete, kitap görmeseydim de sonra mutlaka buluşacaktım o muazzam kokularla. u Kitabın sadece kitap kokusu üzerinden ilerlemiyor. Bir kitap kurdunun yarı otobiyografik güncesi gibi de. Kitaplarla ilişkimi anlatmasam havada kalacaktı yazdıklarım. O nedenle kendimden, kitap okuma serüvenimden de söz ettim. Haklısın, otobiyografik bir tarafı var denebilir. u Tematik bölümlerde konu ettiğin yazarlar, filozoflar, bilim insanlarının sıra dışı alışkanlıklarını yaratım serüvenle riyle bileştirerek sunuyorsun. Kitap Kokusu’nun tematik yapısı, kitaba ilişkin her şey aslında. Becerebildiğim oranda bu “her şeyi” kapsayan bir metin yazmaktı amacım. EKMEĞİ KOKLAR GİBİYİM u Kitabı koklamak! Kokusunu içine çekmek... Geçen yüzyılda kalmış nostaljik bir eylem gibi görünüyor. Ama sen böyle yaşıyorsun. Nasıl bir anlam yüklüyorsun kitap kokusuna? Bende gerçekten kitabı koklamaktır bu zevk. Ekmeği yemeden önce koklayanlardan farkım yok. “Kitap koklamak ölümü de çağrıştırır” diyen Kawtharana gibi düşünmeme olanak yok. Erasmus kokuları dahil her şeyini severdi kitabın. u Kokular üzerine yazanların ve kokunun yazındaki izini, uzun yıllara yayılan bir birikimle nasıl sürdün? Filozof Theophrastus’tan, Plinius’a, Matine de Biran’a, Cemal Süreya’ya, Kazancakis’e, Keats’e, Süskind’e, Uğur Mumcu’ya, Zweig’a, Basbanes’e, Schiller’e kadar geniş bir hat çekerek sürdüm diyebilirim. Tabii sadece kokunun anlatıldığı sanılabilir Kitap Kokusu’nun. Ben koku vurgusunu kitaba sevgimin bir ifadesi olarak yaptım. Kimi kitapların yazılış öykülerini, yazarlarının alışkanlıklarını, kitapların hangi koşullarda yazıldıklarını, kitabın başına neler geldiğini anlattım daha çok. Okuduğum her kitap bende izler bırakmıştır. Onları yansıttım örneğin. O nedenle diyorum zaten “kendi kitap okuma serüvenim”dir bu diye. Bu serüvende karşıma çıkan ilginç ya da dikkat çekici ne varsa not ettim. ‘VE’ BAĞLACINDAN NEFRET EDİYORUM! u Molnár’ın Pal Sokağı Çocukları’nın, Kingsley’nin Su Bebekleri’nin, Edith Nesbit’in Demiryolu Çocukları’nın, Wolfgang Borchert’in Bu Salı’sının, Choderlos de Laclos’un Tehlikeli İlişkiler’inin, Orlando Figes’in Nataşa’nın Dansı’nın ve masasına konuk olduğun Troçkist Tony Cliff’in “Rusya’da Devlet Kapitalizmi” ve “Rosa Luxemburg”unun üzerinde neden büyük etkisi var? Pal Sokağı Çocukları’nın iyi karakterlerinden iyi insan olmanın tüyolarını aldım. O çocuklar gibi olmak istedim hep. Kingsley’nin Su Bebekleri hayal dünyamı besleyen önemli bir kitap olmuştur. Laclos’un Tehlikeli İlişkileri bir Noktalama işaretlerinin yazındaki yerini de inceliyor Erdemol ki bu kitabının bir özelliği de bu; Peter Carey, Gertrude Stein’ın virgülle kanlı bıçaklı olması gibi Erdemol’un da “ve” bağlacıyla başı hoş değil, kitabında hiç “ve” bağlacı kullanmıyor. Erdemol’la Kitap Kokusu’nu ve tutkusunu konuştuk. metinde gizlenmiş mizahın ne kadar keyifli olduğunu öğretti bana (şu tür cümleler örneğin; “hanımefendi, namuslu biri olsaydım alınırdım bu sözlerinize”), Nesbit’in Demiryolu Çocukları’ndan baba sevgisini, antikomünist tarafını hiç sevmediğim Orlando Figes’in muhteşem Nataşa’nın Dansı’nda bir ülkenin tarihini edebi bir tatla okuma keyfini, Borchert’ten savaş karşıtı olmanın erdemini, Tony Cliff’in Rusya’da Devlet Kapitalizmi’nden farklı değerlendirme biçimlerini, Rosa Lüxemburg’dan da siyasal düşüncemin keskinleşmesini öğrendim. FİKRET’TEN RİLKE’YE ÂLEMİ TEK GEÇENLER! u Noktalama işaretlerinin yazındaki yerini nasıl inceledin? Sonra Peter Carey, Gertrude Stein gibi virgülle kanlı bıçaklı olan yazarları okurken kitabında kendinle ilgili yaptığın hiç “ve” bağlacı kullanmamanla ilgili bir tespite denk geliyor okur. Kaldı ki fark edilmeyecek gibi değil. Çok da iyi sonuç veriyor! Nedir bu bağlaçla derdin? Noktalama işaretlerinin ortaya çıkışına ilişkin bilgilere kitabın tarihini okurken rastlanır zaten kolaylıkla. Kitapta hayli örnek verdim. “Ve” bağlacına ilişkin söyleyeceğim tek şey şu: “Nefret ediyorum”! O kadar canımı sıkıyor ki. Okumayı, akıcı okumayı engelliyor lanet bağlaç. Birçok kitabı okurken “ve”yi atlayarak okurum. Su gibi akıyor metin. İlk kitabım olan Lordlar Kamarası’nda editör kurbanı olarak “ve” var maalesef. Çok ama çok bozuldum gördüğümde. Sonrakilerde, eğer yine editör müdahalesi olmamışsa, hiç yoktur, kullanmam. Sadece haberlerimde zaman zaman kullanırım ama özellikle değil. u Bu arada otuz yıl İngiltere’de, Londra’da yaşadın. Sormadan edemem; bize bir Londra edebiyatı ve kitabevi güzergâhı verir misin burada da? Londra, asla keşfedilemeyecek olan, her keşfin bir başkasını arattığı muhteşem bir kültür başkenti. Kitapta yazmayı unuttum, ben Karındeşen Jack’in dolaştığı bölge olan White Chapel’de işgal evinde yaşamış adamım. Al sana iz, sür. Londra’da böyle güzergâh izlemek için başlanacak tek bir yer yok. Londra’nın doğusundaysanız Shoroditch’den başlamalısınız, Defoe’nun yaşadığı Stoke Newington’da başlayabilirsiniz. Batı’da bir başka yerden, Güney’de Greenwich’ten. Söylemek zor bu nedenle. Ama gelenler bir yerden başlasın, edebiyat ağırlıklı kent turları iyi bunun için. Ben hem o turlara katıldım hem de okuduğum kitaplardaki mahalleleri, sokakları tek başıma gezdim. Aklıma şimdi böyle bir dosya hazırlama düşüncesi soktun şimdi bak. u Sevinirim buna, heyecanla bekliyoruz! Gelelim diğer ezber bozan bilgilere... Kitaba zarar verenler, kitap okumaktan öyle pek haz etmeyenler, kitap tutkusu nedeniyle resmen kör olanlar... Soralım, tüm bu konularda âlemi tek geçenler hangileri? Dr. Hulusi Behçet, Joubert, De Quincey beğendiği sayfaları koparıp alırlardı. Tevfik Fikret, Halid Ziya Uşaklıgil, Necip Fazıl Kısakürek, William Wordsworth, Descartes fazla kitap okumazlardı. Cemil Meriç, John Milton, Mélanie de Salignac, Tâhâ Hüseyin, Galileo Galilei, Edib Ahmed Yükneki, Hârun bin Ma’ruf, Homeros, Jorge Luis Borges, Nicholas Saunderson, Helen Keller gözleri çok bozuk ya da düpedüz kördü ama kitaba delice tutkundular. Sanırım “bu konularda âlemi” okumada Helen Keller’i, yarattığı kahramanla özdeşleşmede Balzac’ı, kitaba özende Rilke’yi, kitap kurdu olmada Cahiz’i, istediği kitabın peşinde koşmada Yahya bin Tebrizi’yi tek geçecek kimse yoktur! u Kayıp, bitirilememiş, kıskançlık sonucu tahrif edilen kitaplara dair de bir liste sunuyorsun... Vedat Türkali’nin “Bir Gün Tek Başına”sı, Kaşgarlı Mahmud’un “Divanı LugatitTürk”ü gibi kıl payı yok edilmekten kurtarılan nice kitap var. Daha da kötüsü pek çok kitabı yangınlarda kül olanlar da var.