Katalog

8 The Hobbit Kill Bill Man Of Steel 1 MART 2015 / SAYI 1510 Efsane filmleri bir de böyle izleyin Sherlock Holmes Lost bile eksikleri yok değil. “Star Wars Episode 1” (1999), belki de hayranları tarafından, serinin en çok eleştirilen ve en az beğenilen filmiydi. Ancak bu film bile, iyi bir kurgucunun elinde seriye layık bir başyapıta dönüşmüş olabilir. “Silent Machine” kurgusu, altyazıların filmdeki hikâyeyi bir adım öteye taşıyan bir unsur haline getirip, sesteki tüm diyalog boşluklarını ortadan kaldırıp, dâhiyane bir fikir haline gelmiş görünüyor. Elbette, Star Wars fanatikleri bunu da beğenmeyecektir! Ancak tüm risklerini göze alarak bir şans vermelerini söyleyebiliriz. Sırf filmler değil, diziler de “fan edit” akımından nasibini alıyor. Örneğin bir dönemin fenomen yapımı Lost, alternatif bir kurguyla, “The Lost, Swan” ismiyle hazırlanmış. Sıkıştırılmış ve odaklanmış bir akışa sahip kurgu, diziyi izlemeye üşenen ama merak edenler için oldukça iyi bir alternatif. Peki tüm bu “fan edit”lere nasıl ulaşabilirsiniz. İşin can alıcı noktasına geldik... Bu sürümleri, herhangi bir DVD satıcısında bulmanız mümkün değil, dahası “fan edit” çılgınlığının odak noktası, “fanedit.org” bile, bu tip kurgularla paylaşım açısından hiçbir bağlantısı olmadığını yazılı olarak söylüyor. Bunun sebebi, tahmin edebileceğiniz gibi, telif haklarıyla ilgili. Ancak “fanedit.org”dan, bugüne kadar birçok başarılı ve epik kurguya imza atmış, Q2 adlı kurgucu, bu duruma farklı bakıyor. Ona göre, tüm sanat dalları gibi, sinema da bir yeniden üretim mekanizması. Dolayısıyla, burada kurgulayıcı da burada, kullanılan malzemeden öncelikli ve ortaya çıkan işin odağında da onun yorumu var. Bu fikir, kendi içinde, üretilen iş için kullanılan malzemeyi, yani orijinal filmi ya da filmin dışında kalan parçaları bir araç haline getiriyor. Bir açıdan haksız da sayılmaz, nasıl pek çok kitap yazarları kadar editörleriyle de ilgiliyse, filmler de yönetmenleri kadar nasıl kurgulandıklarıyla sorgulanan yapıtlar. Bu yüzden aslında yapıtın sahibinin kim olduğu, işin öznesine nasıl baktığınıza göre fazlasıyla değişiklik gösterebilir. Batman Begins DENİZ ÜLKÜTEKİN H iç, bir filmi izlerken, bazı sahnelerde eksiklik, ya da fazlalık hissettiniz mi ya da yönetmen keşke bu karakteri öne çıkarsaydı dediğiniz oldu mu? Kimbilir belki de bir diziyi çok merak ediyorsunuz, ama o dizi sezonlar boyudur devam ediyor ve siz başlamaya üşeniyorsunuz. Bu ve benzeri dertlerinize çare olacak yeni bir sinema akımından bahsedeceğiz. “Fan edit” yani izleyici kurgusu, internet üzerinde henüz çok yeni olmasına karşın oldukça hızlı yayılan bir akım. Aslında buna akım demek ne kadar doğru orası da tartışılır. Çünkü film yapımcıları ve şirketler bu yapımları engellemek için, yasal olan tüm yollara başvuruyorlar. “Fan edit”, aslında filmlerin DVD versiyonlarında yer alan “director’s cut” versiyonlarının bir ya da birkaç adım ileriye gitmiş hali. Bunu yapanlarsa, internet üzerinde, sinemayla haşır neşir, kurgu programlarına hâkim ve kimliklerini anonim tutmaya özen gösteren insanlar. Peki bu izleyici kurguları neleri barındırıyor? Bu sorunun cevabını vermek bir hayli zor. Çünkü her kurgucunun, kendi beğenisi ve algısına göre bir tarzı var. Ancak kullandıkları kaynaklar benzeşiyor. Örneğin, DVD’lerde sık rastlanılan, filme konulmayan sahneler, bu kurgularda orijinal hikâyenin arasına serpiştiriliyor. Böylece, ticari kaygılar, süre ve otosansür mekanizması tarafından bir filmden çıkarılan sahnelerle yeni bir kurgu ortaya çıkabiliyor. Film tutkunu olanlarınız hafızalarını zorlarsa, beğenmedikleri, zayıf buldukları, “keşke şöyle olsaydı” dedikleri pek çok yapım hatırlayacaklardır. İşte birçok efsane filme farklı bir göz ve kurguyla bakan “fanedit” akımı. Belki de tam size göre. Filmlere alternatif kurgular ABD’nin meşhur ekonomi sitesi businessinsider. com da “fan edit”lere kayıtsız kalmadı. Hatta, bu dikkatini de bir adım ileriye götürdü ve orijinal filmden daha iyi olan 15 “fan edit” seçkisini de yayınladı. Listede oldukça ilginç örnekler de yer alıyor. Mesela, Batman efsanesinin kökenlerine inen ve eleştirmenlerden, “dalgalı” yorumlar alan “Batman Begins” ((2005) filmini, “American Psycho” (2000), “The Dark Knight” (2008) ve “The Machinist” (2004) yapımlarıyla harmanlanmış bir kurguyla izleyebilirsiniz. Böylesi bir kurgunun içeriğini kelimelere dökmek bir hayli zor, ama “businessinsider.com” izlemeyi oldukça ilginç bir deneyim olarak bulmuş. Hemen gözünüz korkmasın, her “fan edit” bu kadar deneysel kurgular sunmuyor. Örneğin, David Lynch’in 30 bölümlük kült televizyon serisi “Twin Peaks”in (1990) “Lynch”vari yanlarını ortadan kaldırıp izleyicinin tamamen polisiye hikâyeye odaklayan yaklaşık beş buçuk saatlik “fan edit” de bir önceki örneğin tam tersi bir amaç taşıyor. Eleştirmenler tarafından çok sevilen, ama bir kısım sinema izleyicisi tarafından ismiyle ironik bir şekilde yavaş bulunan “No Country For Old Man” (2007) ise izleyicinin seveceği filmin yönetmenleri Coen Kardeşler’in de çılgına döneceği şekilde çok daha hızlı bir akışla kurgulanmış. Star Wars, belki de tüm kurgusal sanat yapıtları için en tutkulu hayran kitlesine sahip olanı. Ancak bu fantastik serinin Sanat mı, illegal mi? Öte yandan bu iddialı fikirler, henüz yasal yetkililer açısından kayda değer değil. Dolayısıyla bu filmleri nerede bulabileceğinze yine Q2’nin sözleriyle cevap verelim. “Site olarak, ‘fan edit’ paylaşımlarına yer vermiyoruz. Aradığınızı, ‘fanedit.info’ adlı sitede bulabilirsiniz. Ancak şunu aklınızdan çıkarmayın, bu sitenin bizimle hiçbir bağlantısı yoktur.” Fanedit.org, birkaç ay için bu tip paylaşımlara yer verdiği için birkaç kez kapatılmış. Dolayısıyla artık, bu sitenin yöneticileri, kendilerine “fanedit.info” hakkında soru sorulmasını, mesaj gönderilmesini ve buradaki paylaşımların kendi sitelerinde yer almasını bile yasaklamışlar. Henüz meşruluğu kabul edilmemiş alternatif bir sinema akımı mı, yoksa tamamen, yasal olmayan içerik paylaşımından ibaret bir olay mı karar sizin. Ancak tüm yukarıda bahsettiğimiz, film versiyonlarını ya da, “Hobbit”, “Man Of Steel”, “Kill Bill” ve “Sherlock Holmes” gibi son dönemin başyapıtlarını farklı bir gözle izlemek isteyen film tutkunları için farklı bir alternatif sunuyor. l C M Y B