Katalog

6 8. Erkek eşek... Sigorta için verilen ücret... Derviş selamı... Çaydanlık, demlik, ibrik gibi kapların içi delik uzantısı. 9. Evrensel alıcı olan kan grubu... Bir Afrika ülkesinin başkenti... Mardin’in Midyat ilçesinde konuşulan ve yok olmak üzere olan bir dil... Bir mastar eki. 10. Ad ya da numara çekilerek oynanan şans oyunlarının genel adı... Nijerya’da yaygın dinsel bir hareket... Bir sanat yapıtında işlenen ana konu. 11. Konfüçyanizm’in yedi temel ilkesinden biri... Bir Asya ülkesinin başkenti... Vilayet... Dokumacılıkta atkı ipliğini sıkıştırmak için kullanılan dişli araç. 12. Parlak, sert ve kırmızı özlü bir buğday cinsi... Divan edebiyatının en büyük hiciv şairi... “Ben havada uçar idim/ ile tuttun beni” (Türkü)... Asker... Romanya’nın plaka imi. 13. Sahip... Hayvanlara vurulan damga... “Çok önemli kişi” anlamında uluslararası kısaltma... Tiyatro oyunculuğunun yanı sıra “Arkadaş”, “Mine” gibi filmlerde de oynamış tiyatro sanatçımız. 14. Bir tür kısa ney... Sarı ya da kırmızıya boyanmış yün iplik. 15. Telli bir çalgı... Yerfıstığı... Bir nota. 16. Şarkı, türkü... Akıl... Tiyatroda, bir oyuncunun heyecanlanarak rolünü oynayamamasına verilen ad... Eski Yunan mimarlığının üç biçeminden biri. 17. Dilimize de çevrilen “7 Numaralı Mahkeme”, “Kaçı”, “Mitla Geçidi” gibi romanlarıyla tanınmış ABD’li yazar... Japon müziğine özgü, bir tür bambu flüt. 18. Fırat ve Dicle ırmaklarında kullanılan ve “müheyle” de denilen bir tür tekne... Asya ülkelerinde kullanılan, düz dipli bir tekne. 19. Hititlerin akıl ve bilgelik tanrısı... Kimliği belirlenemeyen uzay cisimlerine verilen ad... Kıbrıs’a özgü, iri ve pembe taneli bir üzüm cinsi. 20. Balık ağlarında yanlarda bulunan takviye ipleri... “Bir kez gönül yıktın ise/ Bu kıldığın değil” (Yunus Emre). YUKARIDAN AŞAĞIYA 13 TEMMUZ 2014 / SAYI 1477 1 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 SEDAT YAŞAYAN SOLDAN SAĞA 1. Resimde gördüğünüz, genellikle taş ve mermerden yaptığı büyük boyutlu anlatımcı figüratif yapıtlarıyla tanınmış heykelcimiz... Kişinin ruhsal olgunluğa erişmesi için gerekli şeyin acı çekmek olduğunu savunan felsefi akım. 2. Yurdumuzun sulak alanlarında da yaşayan ve “çakırkanat, çamurcun” gibi adlar da verilen ördek cinsi... Osmanlı Devleti’nde toprakları ekip biçen köylülerin dirlik sahibine öşür ve öbür vergilerden ayrı olarak, ürünün 40’ta biri oranında ödedikleri vergi... Tümör. 3. Endonezya’nın plaka imi... Arap abecesiyle yazılan bir yazı türü... “Pişti” de denilen iskambil oyunu... Yiğit, kahraman. 4. İzlenim... Kabuklu hayvanları avlamak için deniz dibini taramakta kullanılan demir taraklı ağ... İki dağ ya da tepe arasındaki dere. 5. “Yenirce” de denilen yara... Keçi tüyü... Kuzey Kafkasya’da yaşayan bir halk. 6. “ bellediğin bir yola yalnız gideceksin” (Tevfik Fikret)... Yaprakları salata gibi yenen kokulu bir bitki... ABD halkından olan kimse... İran’da en ince düğümlü halılara verilen ad. 7. Bektaşi dervişi... Nikel elementinin simgesi... Peru ve Bolivya’da yünü için yetiştirilen evcil alpaka türü... Kırgızistan’ın plaka imi... Gerçek. Bu haftaki bulmaca ödülü Aysel Özakın Alnında Mavi Kuşlar Yordam Kitap 1475 sayılı (29.06.2014) bulmacanın çözümü ve bulmacayı doğru yanıtlayarak çekiliş sonucu Halldor Laxness’ın “Salka Valka” (Yordam Kitap) kitabını kazananlar: AFYON’DAN: Onur Ozan Öztaş ANKARA’DAN: Aydın Bingöl AYDIN’DAN: Mustafa Atilla BALIKESİR’DEN: Fevzi Disanlı BOLU‘DAN: M. Şadi Yücel ÇANAKKALE’DEN: Okan Özkan DENİZLİ’DEN: Özgül Bektaş ESKİŞEHİR’DEN: Şafak Koşar İSTANBUL’DAN: Koray Koş, Perihan Şaylan İZMİR’DEN: A. Nusret Olgay, Mehmet Serdar Işık, Kemal Eraykutlar, Beren Çay KARAMAN’DAN: Remzi Tartan KAYSERİ’DEN: Mehmet Oban KIRKLARELİ’DEN: Cihan Karakılavuz, Hilmi Yakut KOCAELİ’DEN: Zafer Algan, Dilek İnam MALATYA’DAN: Mehmet Ali Özçamur ORDU’DAN: Sedat Özer SAKARYA’DAN: Denizhan Ateşli SİNOP’TAN: Yetiş Kayık ZONGULDAK’TAN: Şükrü Üstündağ. 1 2 3 4 5 6 E 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 İ C İ İ V N İ G Y A D S U R A B A İ R A U İ Z D O S A S A L K A E T S U R S Ç U L A R A N İ C A T C E İ İ S İ İ 1 C H A R L 2 L A M İ 4 R İ L İ 3 A B A N T 5 A T 6 Z U M 7 E S İ N 8 T 10 İ 11 N 12 14 S S B U K O W S K A N O R A K A Ğ P O T K A S T İ İ P İ T O E N L İ İ A N O S F U L R E A K İ S N İ U Z S K T O L K E N N E K A O N İ L O İ T A L F N R M A N U S A U R A N İ İ L A T E İ N R O L R O N İ İ E L İ E V S N E P L A T O Z O M A A K M V A D 9 K A T A B A 13 O L N G U E R A S K A R O 15 M A T H A C A M A T 16 A C E M İ G O Y P A L U 17 N E R O Ç O R M A N A R 18 T L A L İ B O R O N M İ 19 U L A 20 S İ T İ Z A R F A N E K A R E T L A D A N G 1 1943’te doğmuş, farklı malzemeleri 14 bir arada kullandığı soyut yapıtlarıyla tanınmış heykelcimiz... İzmir’in 15 Tire ilçesine özgü, haşlanarak ya da 16 kavrularak yenilen bir ot. 2. Arka, sırt... Koyuca kırmızı renk, 17 kiremitrengi... Osmanlı Devleti’nin 18 Müslüman olmayan uyruklarına verilen ad. 19 3. Hırvatistan’ın plaka imi... Çöl bölgelerinde bazı çukurların tabanını 20 kaplayan tuzlu ve killi toprak... Sina Yarımadası’nın ortasında bir İsim:......................................................................................................................................... çöl... “Seni düşündükçe /Atlara veriyorum” (İlhan Berk)... Dürüst, iyi Adres:...................................................................................................................................... ahlaklı. ................................................................................................................................................. 4. Duygu ve düşünceleri belirtecek Tel:.......................................................................................................................................... biçimde yüzde beliren kımıldanışlar... “Kirpiğine sürme çek/ yak parmağına” (F. N. Çamlıbel)... Kuşbaşı et ve arasında kaptanıderyalık yapan ve Akdeniz’de Gemilerin onarıldığı üstü örtülü havuz... patlıcanla yapılan bir yemek önemli deniz seferleri yöneten, İstanbul’da Galyum elementinin simgesi. 5. Kendini beğenmiş kimseler için kullanılan kendi adını taşıyan camiyi yaptıran Osmanlı 14. Bir mandalina cinsi... Önü hendekli siper... bir alay sözü... Bir tür kılıç... Şeriat kurallarına devlet adamı... Maldivler’in plaka imi. Kimi balıkların iste kurutularak yapılan pastırması. uydurulmuş, sözde faizsiz bir tür bono. 10. Kat kat çakıl ve kumdan oluşmuş yer 15. Kaynağı antik çağlara dayanan kirişli bir 6. Gerçek güzellik... Osmanlı Devleti’nde, kıvrımı... Ayaklanma, başkaldırma... Söz, lakırdı... çalgı... İfade şekli, üslup, tarz. taşradaki nüfuzlu ailelere verilen unvan... Şaşma Domatese rengini veren pigment. 16. Japonya’da mafya tipi çetelerin şefine verilen belirten bir ünlem... Çin edebiyatında düzyazı ve 11. Büyük bir baykuş cinsi... Uzaklık işareti... ad... Sümerlerde sağlık tanrıçası... Bir peygamber. şiir öğelerinin bir arada kullanıldığı tür. İpliklerin boyanmak istenmeyen bölümlerinin 17. Bir nota... Ondalık sistem... Çok değerli bir 7. “Kuru gazel gibi göğe savrulma/ poyraz sarılarak boyaya batırılması yoluyla uygulanan mantar cinsi. gibi esip yorulma” (Karacaoğlan)... Alet bir tür boyama tekniği... Güney Amerika’da 18. Üzerine küçük doğranmış soğan, domates ve edevat, donanım... Öbür dokuz ana toprak yetişen, tohumu gıda ve kozmetik sanayisinde kıyma yayılarak pişirilen pide. tipinden bol miktarda kil içermesiyle ayrılan kullanılan, baklagillerden bir bitki. 19. İran’da spor salonlarına verilen ad... toprak tipi. 12. Roma mitolojisinde, aile ocağının koruyucu Osmanlı’da yüksek devlet görevlisi Ermenilere 8. İri ve boru biçiminde beyaz ya da sarı renkli tanrısı... Kirli sarı ya da donuk sarı renk... Bir gıda verilen ad. çiçeği olan bir süs bitkisi... Renyum elementinin maddesi... Pamuklu bir kumaş cinsi. 20. Tıpta en gelişmiş görüntüleme tekniğinin kısa simgesi... Küçük erkek kardeş... Üzerine yapı 13. Argoda “muhabbet tellalı” anlamında yazılışı... Utanç duyma... Osmanlı Devleti’nde yapılmak üzere ayrılmış yer. kullanılan sözcük... Güney Amerika’daki Bulgarlardan oluşturulan “Voynuk” örgütündeki 9. Başlangıçta yer alan... 15541568 yılları Titicaca Gölü’nde yaşayan yerli bir halk... subaylara verilen ad. l NEVZAT AYDOĞDU drnevzat@hotmail.com GM SUAT ATALIK suata@hotmail.com Kolaya kaçmamak Geçen haftanın problemi ¦ Q842 ¦ 9643 ¦ AQ6 ¦ 82 Körleme ¦ 9753 ¦ KJ32 ¦ AQ9 ¦ 53 ¦ AKJ42 ¦ Q4 ¦ KJT4 ¦ Q8 ¦K koydunuz, oynayandan 8’li. Nasıl devam edersiniz? Pik ortakta tek ya da üçlü, dışarda 14 puan var, oynayan dam üçlü pikle zon söylemeyeceğine göre piki tek ve ¦AK ile ¦A onda. Amacımız karodan yatmamak. Çaktırmak diyagramdaki gibi bir eli varsa pikleri elimine etmek için oynayana yardımcı oluyor. Bu durumda sadece pik dönersektabii karo da kontrat bir fazla yapılabiliyor. Diğer eller: Majör mü minör mü çıkmalı? Takım maçında aşağıdaki elle 1NT3NT konuşmasından sonra ne atak edersiniz? S ¦ AQ7 ¦ AJ3 ¦ T852 ¦ T96 Bizdeki el çıkarılıp geriye kalan kâğıtlar artırmaya göre bilgisayara dağıttırılmış, yüzde 30,5 ile kazandıran atak ¦A olmuş. 3NT diyen stayman yapmadığından minörlerinin uzun olması yüksek olasılıktır. Dolayısıyla rakibi majörlerden batırma olasılığımız yüksektir. İşte kazandıran dağılımlardan birisi: ¦ J53 ¦ AKQJT ¦ 52 ¦ AKQ Takım maçı, 4¦ oynuyorsunuz, atak ¦J. (Koz dağılımı 40 değil). Nasıl oynarsınız? Çözüm: Tehlike pike biz girdiğimizde üç pik vermektir, karo empası tutmazsa bir de karo vererek batarız. O zaman tersinden bakmalı, karo empası tutmuyorsa üç pik vermekten nasıl kaçınabiliriz diye düşünmeli. Bunun için de atak alındıktan sonra iki üç tur koz çekilip kozlar temizlenir, üçüncü trefliye yerden karo atılır ve ¦A tahsil edilip ¦Q’la çıkılır. Bunu ister Doğu ister Batı alsın bize ya el çaka yer çaka ya da pik oynamak zorundadırlar, iki durumda da bir kaybımızdan kurtularak kontratımızı yaparız. İşte dört el: ¦K ¦ T6 ¦ KJ9543 ¦ KJ43 ¦ AQ7 ¦ AJ3 ¦ T852 ¦ T96 ¦ JT65 ¦ Q72 ¦ AQ ¦ AQ85 ¦ 98732 ¦ K9854 ¦7 ¦ 72 ¦ QT6 ¦J ¦ 632 ¦ JT9642 ¦8 ¦ AT9876 ¦ 875 ¦ AK7 C M Y B Defansta düşünmek ¦ Q842 ¦ 9643 ¦ AQ6 ¦ 82 ¦ AT7 ¦ 52 ¦ J743 ¦ JT96 ¦ J53 ¦ AKQJT ¦ 52 ¦ AKQ ¦ K97 ¦ 87 ¦ KT98 ¦ 7543 İkili turnuva, Doğudasınız, eliniz: Problem 6: Asla teslim olmayın! ¦ Q832 ¦ 32 ¦ AK942 ¦ AT Kontrat: 6¦ Atak: ¦Q Polonyalı usta oyuncu Krzsytof Martens’ın Avrupa Şampiyonasında oynadığı bu eli bakalım siz nasıl oynayacaksınız? İyi bir hafta sonu diliyoruz. vdenizci@gmail.com ¦ AKJ42 ¦ Q4 ¦ KJT4 ¦ Q8 Artırma: Batı Pas Pas 1 Kuzey 3¦1 Pas Doğu 3¦ Pas Güney 1¦ 4¦ ) Bergen: 1012 OP, 4’lü tutuş Ortak ¦6 atak eder, yer açılır: ¦ AKT97 ¦ A975 ¦5 ¦ 653 atranç tahtasını görmeden oynamak bana hep sağırken Beethoven’ın eserlerini kompoze etmeye devamını hatırlatmıştır. Profesyoneller için neticede notasyon satranç tahtasını Cartésien tabloya dönüştürmekten, notalar ise basitçe sesleri matematiksel olarak 8’lik ölçüye bölmekten ibarettir. Ama her iki alanda da konuyu hiç bilmeyenden heveslilere ortaya çıkan temaşa hayret verici boyuttadır. 1914 Mannheim Turnuvaları, Alman Satranç Federasyonu 19. Kongresi adıyla da bilinir. Bitime 6 tur kala 1. Dünya Savaşı’nın patlamasıyla ara verilen yarışmanın düzenlendiği ülke Almanya İttifak Devletleri’nden en önemlisi olup da, yarışmacıların büyük bir bölümü de İtilaf Devletleri’nden Çarlık Rusyası vatandaşı olunca ortaya bir anda hassas bir durum çıkmıştır. Ustalar kategorisinde Alekhine, Bogoljubow ve Flamberg üçlüsü o anda Rus vatandaşı olduklarından, Janowski ise Fransız vatandaşlığına geçmiş olmasına rağmen Flamberg gibi doğum yeri olan Polonya’nın o tarihlerde Rusya’ya dahil oluşu nedeniyle hemen gözaltına alındılar. Aynı akıbete bir nevi başaltı turnuvası olan A kategorisi yarışmadan Rabinoviç, Bogatırçuk, Selezniev ve Malyutin’de maruz kaldı. Bunlara B kategorisinde yarışmakta olan genç Romanovski’nin yanı sıra daha az tanınan 56 oyuncu daha katıldı. Devrin şartları casusluk ihtimalini engellemek için savaş nedeniyle düşman topraklarında kalmış bu 1520 kişilik topluluğu gözaltında tutmayı emrediyordu. Alman otoriteleri satranççı güruhunu önce Rastatt’a sonra BadenBaden’e, en sonunda da Triberg’e götürdüler. Etapların her birinde salıverilenler olduğu gibi satranç aktivitesinin konukluk süresine uygun olarak doruğa çıktığı nokta Triberg’di. Şartların iyi olduğu tutsak hayatından en memnun kalan Bogoljubow ülkesine dönmeyen tek kişi olarak kaldı. Tribergli bir öğretmenin kızıyla izdivaç yapan Ukraynalı usta Almanya’ya yerleşip vatandaşlık da aldı. Eski Sovyetler’de körleme satranç büyük efor sarfiyatından ötürü sağlığa zararlı bulunurdu. İlk zamanların büyük körlemecisi Pillsbury’nin sebebi bambaşka olan erken ölümü otoriteleri bu hükme vardırmış olabilir ama şartların nispeten ağır olduğu Rastatt’da satranççılar için takım olmayan hücrede körleme oynayarak vakit geçirmek adeta zorunlu hale geldi. Stefan Zweig’in ülkemizde Satranç adıyla yayınlanan eserinin önemli bir bölümünü hatırlatan ama bu kez gerçek hayattan alınan bir kesitte hücre arkadaşlarının oynadığı birçok körleme oyundan kayıtlara geçmiş biri: Aleksandr Alyohin Yefim Bogolyubov Raştat (Körleme) 1914, Viyana Açılışı 1. e4 e5 2. Ac3 (Viyana Açılışı denince akla önce adını Fransızlara özenerek Jacques olarak değiştiren Mieses gelir. Aslında Alyohin olarak telaffuz edilen adını Fransız vatandaşı olduktan sonra kolaylık olsun diye Alekhine olarak yazdıran 4. dünya şampiyonu haliyle konuya tam bir örnek teşkil etmiyor.) Af6 3. Fc4 (Mieses 3. g3 ile fianchetto taraftarıydı. 3. f4 d5 4. fe5 Ae4 ise başka bir varyant.) Fc5!? (3...Ac6 4. d3 Aa5 en sık rastlanan reaksiyon.) 4. b4!? (Evans Gambit’e özenen bu devamyolu pek taraftar toplamayasa da bu körleme oyunda Bogolyubov’un kafasını karıştıracak mahiyette.) Fb4 5. Ad5 Ad5 (5... Ac6 ve 5...Fe7 de denemeye değer.) 6. ed5 d6 7. Ae2 00 8. 00 Ad7 9. c3 Fc5 10. d4 Fb6 (10...ed4 11. cd4 Fb6 Siyahların bu taşını bir süre oyun dışı bırakır.) 11. f4 ed4 12. Ad4 (Doğru bir plan değişikliği. 12. cd4 Af6 Beyazların f4 planıyla uyumlu değil.) Ae5? (Ölümsüz oyunlara damgasını vuran bazen bu cins lüzumsuzluklardır. 12...Af6 ve Siyah üstün.) 13. fe5 de5 14. Fa3 Ke8? (Ne olursa olsun kaliteyi vermek gerekliydi.) (Bakınız diyagram solda.) Taktik bir alıştırmayı anımsatan konumda 14. Kf7? Şf7 15. d6 Fe6 16. Vh5 Şg8 17. Fd3 istenen neticeyi vermez gözükürken 15. Vh5! g6 16. Vh6 akabinde Kf7 tehdit eder. 15. Vf3!? ed4? (15...f5 16. Fe7! Bogolyubov’u rahatsız etse de 16...Ke7 17. d6 Kf7 18. Vd5 Vf6 19. d7 Fd7 20. Vd7 g6 iyidir.) 16. Vf7 Şh8 17. Ff8! dc3 18. Şh1 Fd4 19. d6 Fe6 20. Fe6 Kf8 21. dc7! Terk çünkü 21...Kf7 22. cd8V Kd8 23. Kf7 Kale kazanır. 10 l C M Y B