Katalog

6 7. Ateşte kızartılmış taze buğday ya da mısır... Çinko elementinin simgesi... Yumurta verimi yüksek bir tavuk cinsi... Dalgalı parıltılar verilmiş olan bir tür kumaş. 8. 16. ve 17. yüzyıllarda kullanılan ucu kılıçlı baston... Tropikal bölgelerde yetişen ve yapraklarından değerli bir tekstil elyafı elde edilen bitki... Baryum elementinin simgesi. 9. Ortadoğu’da, “Ölüdeniz” de denilen göl... Bir göz rengi... Sacda pişirilen bir tür küçük ekmek... Dallı, çiçekli bir cins ipek kumaş. 10. Dünyanın gerçekliğine ilişkin her türlü yargıyı askıya alan felsefi çözümleme yöntemi... Sıcak ülkelerde yetişen ve reçinesi hekimlikte kullanılan bodur bir ağaç... Buğday, mısır ya da darı unundan yapılan bir çeşit yemek. 11. İlgi eki... “öküzgözü” de denilen, papatyayı andırır bir çiçek... Adları sıfat yapan bir yapım eki... Adana’nın Pozantı ilçesinde bir yayla... Eski Mısır’da güneş tanrısı. 12. Gaziantep yöresinde atın yelesine verilen ad... Uluslararası Çalışma Örgütü’nün simgesi... Yüzölçümü... Bir kimsenin egemenliğini tanıma. 13. Macaristan’a özgü bir içki... Kozmetikte ve hekimlikte kullanılan, saydam ve pelte kıvamında karışım... Mersinbalığına verilen bir başka ad. 14. Karışık renkli... Hawaii Ralf Bu Adaları’nın Rothmann haftaki merkezi bulmaca Honolulu Genç Işık ödülü kentinin ve Pearl Harbor deniz üssünün bulunduğu ada... Trabzon’da bir yayla. 15. Büyük demiryolu durağı... Basık, loş ve kuytu yer... Üstün bir yetkinin gücünü simgeleyen değnek. 16. İslam inancına göre, şeytanın Tanrı’ya başkaldırmadan önceki adı... Gümüşhane yöresine özgü bir tür ıspanaklı pide. 17. Osmaniye ilinde, “ulusal park” kapsamına alınan ünlü bir Hitit yerleşmesi... İlave... Radyum elementinin simgesi. 18. Kimi bitkilerden sızan ve katılaşarak sarımtırak bir cisim durumuna gelen şekerli özsu... Zambakgillerden bir süs bitkisi... Kendi alanında en önde gelen kimse ya da nesne. 19. Japon mutfağına özgü bir tür şehriye çorbası... Satrançta bir taş... Güneydoğu Asya ülkelerinde hem erkekler hem kadınlar tarafından giyilen ve etek biçiminde sarılan uzun kumaş parçası. 20. Açık yeşil renkli, mayhoş ve kokulu bir elma cinsi... Kimyada basit şekerlere verilen genel ad... İğnenin deliği. 5 OCAK 2014 / SAYI 1450 1 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 SEDAT YAŞAYAN SOLDAN SAĞA 1. Resimde gördüğünüz, ırkçılıkla mücadelenin simge adlarından biri olan ve geçenlerde 95 yaşındayken ölen Güney Afrikalı önder... Siirt yöresine özgü bir nar cinsi. 2. Nine... İslamda kişinin kendisini günahtan koruması... “Kuyruksüren, firavunfaresi” gibi adlar da verilen ve gruplar halinde yaşayan memeli bir hayvan... İnce dantel. 3. “Papaz, kalabalık” gibi adlar da verilen bir iskambil oyunu... Dik tutularak parmakla çalınan, üç köşeli ve telli büyük çalgı... Anadolu halklarının en eski ana tanrıçası... Bir Afrika ülkesinin başkenti. 4. Aldatma işi, hile... Rize ilinde bir içmece ve kaplıca... Ahlaki bir öğütle sonuçlanan, düzyazı ya da şiir olarak yazılmış öykü... Bir nota. 5. Üzerine yazı yazılan tabaklanmış ceylan derisi... Osmanlı donanmasında kullanılmış, iki direkli bir savaş gemisi... Radon elementinin simgesi... Üzerinde dikine çubuklu çizgiler bulunan kumaşlar için kullanılan sözcük... Derviş selamı. 6. Yunan rakısı... Adapazarı Ovası’na verilen bir başka ad... Pirinç, buğday, mısır gibi bitkilerin tohumu... “Zil, ve gül. Bu bahçede raksın bütün hızı / Şevk akşamında Endülüs üç defa kırmızı” (Y. K. Beyatlı). 1448 sayılı (22.12.2013) bulmacanın çözümü ve bulmacayı doğru yanıtlayarak çekiliş sonucu Lukas Bärfuss’un Yüz Gün (Metis Yayınları) kitabını kazananlar: ANKARA’DAN: Haydar Korukluoğlu, Aydın Bingöl, Devrim Atalay, Adil Akın, Tuncay Atman ANTALYA’DAN: M. Cengiz Turnagöl, S. Semra Larçın, Mustafa Bodur AYDIN’DAN: Mustafa Gezgin, Yusuf Yatkın BOLU’DAN: Necla Yavuz DENİZLİ’DEN: Attila Oğuzhanoğlu İSTANBUL’DAN: Sibel Almas, Ahmet Uyanık, Ali Şakir Kuru, Nedim Nur Evcim, Şahin Özkök, İslam Bayraktar İZMİR’DEN: İlker Özoğul, Nuri Mıdıkhan NİĞDE’DEN: İsmail İbin SAMSUN’DAN: Lal Francesca Bozca SİNOP’TAN: Özlem Öztaban, Murat Olgunsoy TEKİRDAĞ’DAN: Yıldız Tunalı. 1 2 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 F M A N U R S A B O M K A T İ N A İ K R S A R İ E K Ş I O D K A E L 1 D U S T E R O İ İ N H O F C A K A L E V A L A İ 3 V A R T A V A R 4 R 5 7 İ 6 M A 8 R U T 9 B 10 İ M 11 L A R 12 L O Ş 13 G A B B O R A B A Y V E T A P İ N R A İ K O P A A İ B A R A M İ T A B A T D Ç İ İ İ G A G G R E H A M E N K U T A S İ İ İ F U G A Y O P E E T A L O N A Z T E K L E R M O B O N İ İ O N R M A L İ K S İ Ş A K U H A Ç K E İ U R K H A Y E O K E Y R A D E O T A R M A L İ L A N İ R L U İ N A M E K Z A M 14 E B E R T 15 M A R R A N O 16 O R E M İ Ş İ K J U D O 17 L A T A M A N M U T A F 18 O H M K A V A T A E K O 19 J 20 İ A L E R L A Ç İ N B İ B A N L A R Ç A P A T YUKARIDAN AŞAĞIYA 15 1. 19241995 yılları arasında yaşamış, yalın çizgileri ve hoşgörüye dayanan 16 mizah anlayışıyla tanınmış karikatür sanatçımız... Rize’nin Çamlıhemşin 17 ilçesinde bir yayla. 18 2. Afrika kökenli öldürücü bir virüs... Güney Amerika’da yaşayan ve 19 Venezüella’nın ulusal kuşu sayılan, güzel ötüşlü bir kuş... Mozart’ın, Türk 20 müziğinden esinlenerek bestelediği ilk operası. 3. Kokmuş hayvan ölüsü... “Akdeniz İsim:......................................................................................................................................... domatesi” de denilen, kahverengi Adres:...................................................................................................................................... ile bordo arası bir renge sahip ................................................................................................................................................. olan bir domates cinsi... Oğlan saçı biçiminde kesilmiş kadın Tel:.......................................................................................................................................... saç modeli. 4. Akım şiddeti birimi 14. Hıristiyan sanatında, ellerini kaldırmış ayakta 9. “Dosta el değmedik bulamadım” (Pir kiloamperin kısa yazılışı... Budizmin, dua eder durumda betimlenmiş insan figürü... Sultan Abdal)... İtalya’da bir kent... Berilyum Japonya’da büyük önem taşıyan kolu... “Cumhuriyetten Sonra Hikâye ve Roman”, elementinin simgesi... Bir spor takımının gözde Odun külünden özütlenen potasyum “Türkiye Folkloru Elkitabı” gibi yapıtlarıyla oyuncusu. karbonat... Üye... Bir soru sözü. tanınmış edebiyat tarihçimiz. 5. Artvin’in Borçka ilçesinde bir kaplıca... 10. Panama’nın plaka imi... Az sözcükle etkili 15. Orta Toroslar’ın İç Anadolu’ya bakan “Ebnâyı her hünere aferin verir/Yâ Rab bir biçimde anlatılan şeyler için kullanılan yanında ünlü bir vadi... Peygamberleri Hud’u bu aferin ne tükenmez hazinedir” (Nabi) ... sözcük... Ağır kanlı, rahatına düşkün... Bir dinlemedikleri için Tanrı tarafından yok edilen Şinto dininde, ibadet edenlerce tanrısal varlığa zaman birimi. kavim... Atasözü. söylenen sözler. 11. İlaç... Bir Avrupa ülkesinin başkenti... 16. İtici neden, güdü... Yedi Uyurlar’dan biri. 6. Güney Amerika’da yaşayan, devekuşuna İstanbul’un bir semti... Akira Kurosava’nın bir 17. İngiltere’de çok sevilen bir cins bira... Dört benzer bir kuş... Istranca Dağları’nda yetişen mor filmi. kişiyle oynanan, king’e benzer bir iskambil oyunu. renkli ormangülü... Bulgaristan’ın para birimi. 12. Memet Baydur’un bir tiyatro oyunu... 18. Doğu ve Güneydoğu Anadolu’da konar7. Makedonya’nın plaka imi... Tuna Irmağı’nda Eski Mısır’da ölülerin koruyucusu olan tanrı... göçerlerin kıl çadırlarından oluşan yayla kullanılan bir çeşit yolcu kayığı... Tekke Rezervuvarı hela taşına ya da klozete bağlayan yerleşmesi... Düğünde, oyundan sonra edebiyatı şiir türlerinden biri... Hentbole boruya verilen ad... İyice yanarak ateş durumuna davulcunun topladığı parsa... Meslek. benzeyen Arjantin kökenli binicilik sporu. gelmiş kömür ya da odun parçası. 19. Sahip, malik... At üretilen çiftlik... Asya’da 8. Kolaylıkla aldatılabilen... Tropikal Afrika’da 13. Birbirine yakın adalar topluluğu... bir ülke. yetişen bir ağaç... “Ülfet belalı şey fakat sıkıntılı Örülerek dokunmuş bir cins yün kumaş... 20. Öğle uykusu, şekerleme... Akdeniz / Bilmem nasıl geçirmeliyim son beş on yılı” (Y. Osmanlılarda gece bekçisi... El ele tutuşan Bölgesi’nde bir akarsu. l K. Beyatlı). dansçıların dönerek yaptıkları toplu dans. Eda Gecikmez’in ilk kişisel sergisi Ödünç Alınmış Birliktelik GM SUAT ATALIK Görsel dilin üzerine gitmeye karar verdim NERMİN GEYİK 2014 E da Gecikmez Ödünç Alınmış Birliktelik sergisiyle (26 Ocak’a kadar Amerikan Hastanesi Galerisi’nde) tüketim kültürünü toplumsal cinsiyet, beden, kimlik gibi konulara kendi hayal dünyasıyla bir yorum getiriyor. Kendisini rahatsız eden bu görsel dili bütünleri parçalayarak yeni bir dünya yaratıp yorumluyor. İçindeki samimiyetten yola çıkarak bu işleri yaptığını söyleyen Gecikmez toplumda da aynı samimiyet olursa önyargıların yıkılabileceğini düşünüyor. İlk kişisel sergisini izleyiciye sunan genç sanatçı ziyaretçilerin dışlanmadan kendi hikâyelerini kurduklarını söylüyor. Toplumun arka plana attığı bir konuyu düşünüp yapmak hep aklınızda var mıydı yoksa sizi tetikleyen bir şey mi oldu? Böyle bir şey yapacağım diye masa başına oturmadım. O kadar çok görsel bombardıman içerisindeyiz ki evlere durmadan kataloglar rezidansların reklam haberleri reklam panoları sokaklarda inanılmaz derecede üstümüze üstümüze geliyor. Bu görsel dilin bana ne verdiğini, beni neden rahatsız ettiğini düşündüm soru işaretleriyle görseller üzerine gitmeye kadar verdim. Zaten kendimden dolayı araştırdığım konular vardı kadın olmak kadın sanatçı olarak ayakta durabilmek sürekli yüzleştiğim bir konuydu. Bu görsel dil üzerinden bunların bize gönderdiği mesajlar beni niye rahatsız ediyor derken görselleri parçaladım bunu da kolajla yaptım kendi fikrimce yapı söküm uygulayarak görselin arkasındaki asıl mesaja ulaşmaya çalıştım Cinsiyet, bastırılmış duygular, kimlik, Türk toplumu için hassas bir konu. Sizce insanların önyargıları yıkılabilir mi? Tabii ki yıkılabilir bu da ancak samimiyetle olur. Sizce her kadının içinde bir erkek her erkeğin içinde bir kadın var mıdır? Ben zaten cinsiyetlerin homojenleşmesinden yanayım. Kadın ve erkek kavramlarının bir anlama gelmemesi taraftarıyım. Birçok feminist grupla çalışmalarımız oldu. Onlardan çok şey öğreniyorum, ama yaramaz yaramaz şöyle diyorum aslında feminizmi bitirmek istiyorum. Bunun amacı ona gerek kalmaması kadın ve erkek diye tanımladığımızda farklılaştırmış oluyoruz o tanımlar eridiği zaman bu homojenleşme gerçekleşecek Verdiğiniz mesajla tepkilerin bağdaşması size ne hissettirdi? İlk başta çok heycanlandım ben de. İlk defa hepsiyle bir araya geliyorum. Hepsinin bir arada olmasıyla kendi dünyalarını kurduklarını gördüm ve bu dünyayı ben de daha yeni açtım. Bunu tek başıma yapmıyorum koca bir kalabalıkla yapıyorum. İpuçlarını kendim yakalıyorum üretiyorum araştırıyorum ama bu kadar kalabalığı görünce çok gerildim. Çırılçıplak sahneye çıkıyor gibi. Bunlar benim mahremim sayılır ama bu paylaştıkça büyüyen bir şey her karşısına geçen insanda en ufak bir tepki düşünce bana çok şey katıyor, çünkü zaten bize varolan o imaj dünyasıyla büyüyoruz. O yüzden onların tepkisi bana ipuçları veriyor Bu serginin vermek istediğinizi tam anlamıyla ortaya koyduğunu düşünüyor musunuz? Yoksa daha eksikleri var mı? Bu sergi profesyonel anlamda ilk sergim, kendime de çok şey öğrettim çok şey öğrendim. Hem sergi sürecinde hem bu işleri yapma sürecinde tabii ki yapılacak çok şey var çünkü dışardaki imaj dünyası sürekli yenileniyor. O estetik kendini yeniliyor, onunla beraber ben de koşturmaca içerisindeyim. Şu an için evet ama daha yapılacak çok şey var. l B ir yıl daha geride kaldı. 2013 yılının kuşkusuz en önemli olayı Carlsen’in dünya şampiyonu olmasıydı. Uzun süredir dünyanın en güçlü oyuncusu konumunda olan Carlsen, tacı da ele geçirince zirvedeki konumu belirginleşti. Yine çok önemli başka bir olay eski dünya şampiyonu Kasparov’un FIDE başkanlığı için adaylığını koymasıydı. 2014 yılında yapılacak seçimde Kasparov, İlyumjinov’u devirebilecek mi bilinmez. Fakat sadece bu belirsizlik bile satrancın neler yitirdiğinin göstergesi. 2013 yılının Türkiye’deki en önemli olayı Ekaterina Atalık’a verilen 15 aylık hak mahrumiyeti cezasıydı. 2009 yılından beri, dünya şampiyonası ayağı olan Avrupa şampiyonasına gönderilmeyen Türkiye’nin açık ara en iyi bayan satranççısı yarışmaya bulunan formülle Avrupa Satranç Birliği bayrağı altında katılmış ve dünya şampiyonasında oynama hakkı elde etmişti. Konu hakkında çok yazıldı çizildi ama cezanın uzunluğu ve disiplin yönetmeliğinde olmayan bir madde üzerinden çıkarılması, TSF’nin kendi satranççısını gelecek yıl yapılacak dünya şampiyonasından ihraç ettirme amacını işaret etmekte. Geçen yılın, yine en önemli olaylarından biri bilgisayar desteği aldığı aşikâr olan ama kurduğu düzeneğin varlığı ispat edilemeyen Bulgar Borislav Ivanov’du. 80’li yılların sonunda o devirdeki en iyi 10 satranç programına karşı verdiğim simültane, bütün oyunları rahatlıkla kazanmamla sonuçlanmıştı. 25 sene içinde bu kez bilgisayar insanın önüne geçince, hile de adeta kaçınılmaz hale geldi ve Türk İvanov’larının çıkması da gecikmedi. Bunlardan yakalanan birine, sadece 1 yıl ceza verilmesinin esas dayanağı, yurtdışında oynama izni, taahhüt verme zorunluluğu gibi uluslararası anlamı olmayan afaki maddeler icat edilirken, disiplin kurulu yönetmeliğine bu güncel konuyla ilgili bir madde eklenmemiş olması! Bilgisayarın hile üzerinden adeta bitirdiği satranç acaba ne zaman çıktı sorusunun cevabı muallak. Bana göre milat yapılan ilk uluslararası turnuvanın tarihi: Londra 1851. Peki bu tarihten evvel satranç yok muydu? Tabii ki vardı, işte 1834 yılında yine Londra’da Fransa’nın en iyisiyle İngiltere’nin en iyisini karşılaştırıp, devrin en iyi oyuncusunu belirleme amaçlı yapılan bir dizi maçtan bir oyun: Alexander McDonnell Louis Charles Mahe De Labourdonnais, Londra (1. maç / 5. oyun) 1834 1. e4 c5 (Oyun Sicilya Savunmasıyla başlamasına rağmen Fransız’a dönüşecek.) 2. f4 e6 3. Af3 d5 4. e5 Ac6 5. c3 f6!? (İkilinin arasında birçok oyuna tema olan bu tabyada Af5 oynamak üzerine planlar uygulanabilirdi. Ayrıca 5...d4 6. Fd3! ayrı bir şablondur.) (Bakınız diyagram solda.) Uzun er zincirleriyle oynamanın gerektirdiği prensipler Nimzowitsch’in “Sistemim” adlı eserinden evvel de bilinmekteydi. İşte zincirin zayıf halkası d4 erini “aşırı koruma” ilkesine yönelik bir hamle: 6. Aa3! (6. d4?! Vb6) Ah6 7. Ac2 Fe7 (7... Vb6 8. d4 Fd7 9. h4!? Fe7 10. g3 00 11. Fh3, e5’teki olası değiş tokuşta Beyazın de5 alış ihtimalini kuvvetlendirir.) 8. d4 00 9. Fd3 c4!? (d4 noktasındaki gerilim sonlandıran bu hamlenin benzerini AnandCarlsen maçının 9. oyunundan hatırlayacaksınız.) 10. Fe2 Fd7 11. 00 b5 12. Ae3 a5 13. Şh1 fe5 14. fe5 Af5? (Şah kanadındaki bu taş değişimi Beyazın atağını güçlendiriyor. 14...Fe8) 15. g4 Ae3 16. Fe3 Fe8 17. Vd2 Fg6 18. Ag5 Fg5 (18... Vd7 19. h4) 19. Fg5 Vd7 20. h4 b4 21. Şh2 bc3 22. bc3 a4 (22...Fe4 23. h5 h6 24. Fe3 ve Beyaz Şahın olduğu tarafa hücum ettiği için daha şanslıdır.) 23. h5 Fe4 24. h6! g6 25. Ff6 Kab8 26. Fg7 Ve7 27. Şg3! (27. g5?? Kf1 28. Kf1 Ff5 sonrası bu kez Siyahın devam eden atağı oyunu kazandırırdı.) Kf1 28. Kf1 a3 29. Kf6 Aa5 30. Fd1! (Beyaz hem e6 hem de f8’i koruyarak aşırı yük üstlenmiş olan Ve7’nin durumundan ötürü Fa4, Vf4, Fd7 ile oyunu kazanmayı tehdit etmekte.) Ab3! (Bakınız diyagram solda.) 31. ab3 cb3 32. Fb3 Kb3 33. Kf8 Vf8 34. Ff8 Şf8 35. Vf4 Şe8 36. Vf6 Kc3 37. Şh4 g5! 38. Şg5 Kc6 39. Vh8 Şd7 40. Va8 sonrası önce a erini düşüren Beyaz Siyah Şahı d7’den söktükten sonra Şf6e7 ve Vd6 fedasıyla kazanırdı. Bu varyantın labirentinde kaybolan McDonnell 31. Vg5! Vd7 32. Kf2 ve Vf6 ile oyunu hemen kazandıracak Tourton Temasını gözden kaçırıyor.) 31. Vf2? Ac1 32. Fa4 Ad3 33. Vf1 g5!= 34. Fc2 (34. Fd7? Af4) Ac5? (Bu hamle Beyaza verdiği geçerle oyunu kaybettiriyor. 34...Af4 35. Fe4 de4 36. Vc4 (36. Kf4 gf4 37. Vf4 Vf7 38. Ve4 Vf1=) e3 37. Kf4 gf4 38. Şf4 e2! 39. Ve2 Vh4 ve Siyahın aktivitesi dengeyi sağlar.) 35. dc5 Fc2 36. c6 Fa4 37. c7 Ke8 38. Vc1?! (Bir kez daha 38. Kf8 Kf8 39. Vf8 Vf8 40. Ff8 Fd7 41. Fa3 veya 41. Fe7g5’in oyunu kazanacağından emin olamayan Beyaz 38. Ff8!’i kaçırıyor.) Vc7 39. Vg5 Fc2 40. Ff8 Fg6 41. Fa3 Vd7 42. Fd6 d4 (42...Va7 43. Vg6!) 43. Vf4 Vc8 44. Vd4 (44. Kf7! Ff7 45. Vf6 daha parlaktı.) Vc6 45. Va7! Terk 10 l C M Y B