Katalog

6 31 TEMMUZ 2011 / SAYI 1323 Ticaret ve sanat arasına sıkışan cinsellik Seks satar mı? Hilal Cebeci'ye yıllardır iletişim sektöründe sorarsanız “Evet”. Gerçekten de ağızlardan düşmeyen bir klişedir; “seks satar”. Öte yandan cinsellikle ilişkilendirilebilecek görsel sektörlerden konuştuğumuz insanların bir takım DENİZ ÜLKÜTEKİN Pargümden içkiye, dondurmadan kravata kadar birçok ürünün tanıtım reklamında cinsellik içeren kareler kullanılıyor. tereddütleri var... irkaç ay önce Buyology isimli kitabıyla sayfalarımıza da konuk olan Martin Lindstrom, satış teknikleriyle ilgili pek çok hurafeyi altüst etti. Lindstrom'ün iddialarından biri de cinselliğin aslında ürün pazarlamasında tahmin edildiği kadar önemli bir etkiye sahip olmadığı yönündeydi. Elbette Lindstrom'un yaptığı onca araştırmaya karşı hayli tartışma götürür bir iddia bu. Çünkü “sex sells” yani cinsellik satar klişesi sırf reklam değil sinema ve fotoğraf gibi görsel alanlar için de vazgeçilmez bir motto olarak görülüyor yıllardır. Öte yandan iletişim platformlarının gelişmesi bu klişenin başka mecralarda da test edilebilmesini sağlıyor. Ve karşınızda Hilal Cebeci. Panpişleri için çektiği fotoğrafları bir anda amacını aşarak Twitter'ın liste başı olan Cebeci sonrasında “önce B Ticari boyutu orgazmla alakalı Bir fotoğrafçı cinselliği nasıl kullanmalıdır? Bunun etik ve ahlaki açıdan bir kıstası var mı? Fotoğrafta kadın çıplaklığı ve cinsellik neredeyse fotoğraf sanatının icadıyla eş zamanlıdır. Çünkü diğer sanat disiplinlerinde olduğu gibi fotoğraf da kadın Mehmet Turgut/Fotoğraf Sanatçısı estetiğinden nasibini çokça almış bir sanat dalıdır. Meselenin etik olup olmama kısmına geldiğimizde eğer bu ticari bir nitelik taşımıyorsa ve kaygıları gerçekten sanatsalsa zaten etik ve sanat kelimelerinin yanyana anılması yanılgı hatta cahilliktir. Sanatın ahlakı yoktur ama bir disiplini vardır. Konunun ticari boyutuna değinmek gerekirse bence bu arz talep meselesinden öteye geçemeyecek bir deformasyondur. Cinsellik içeren bir fotoğrafta neyi öne çıkarıp, estetize ediyorsunuz? Kadın bedenini nasıl kurguluyorsunuz? Cinsellik içeren fotoğraf çekme konusunda hep yeteneksiz olduğumu düşünüyorum çünkü bu duyguyu asla karşı tarafa geçiremedim. Bu işinizi nasıl bir bilinçle yaptığınızla çok alakalı. Cinsel içerikli fotoğrafların ticari açıdan geri dönüşü nasıl oluyor? Bunun ticari karşılığı hakkında bir fikrim yok, sanırım bu orgazm olup olamamakla ilintili bir durumdur. G tesadüfen başlamıştı ama ardında bunu bir pazarlama stratejisine çevirdik” itirafını da yaptı. Şimdi Lindstorm'e dönelim. Danimarkalı pazarlama gurusu diyor ki: “Cinsellik ürünün satışına yardımcı olmaz, sadece cinselliğin satışına yardımcı olur.” Yani Hilal Cebeci'nin pazarlama tekniklerinin bir işe yarayıp yaramadığını öğrenmek için 'sanatçı'mızın bir sonraki albüm satışlarının akıbetini beklememiz gerekecek. Yine de o zamana kadar elimiz kolumuz bağlı oturacak değiliz. Sinema, reklam ve fotoğraf alanlarındaki farklı isimler bizim için cinselliğin kendi alanlarında kapladığı yeri ve kendi sektörlerinin cinsellikle ilişkisini anlattı. G Kadın bir arzu nesnesi olarak kullanılmamalı inema hayatı yansıttığı için doğası gereği cinsellik zaten orada vardır. Burada bakış açısını, değerlendirmenin kriterlerini değiştiren sinemanın sanat olmasıdır. Toplumsal bakış açısında ahlak kurallarının yönlendirmesine takılıp etik değerlerle bazı kavramları ele alırken bunu sanatta uygulamak mümkün değildir. Çünkü sanat etik kaygıları içinde barındıramaz. Sinemada cinselliğin kullanılmasını değerlendirirken estetik değerleri göz önünde bulundurmak ama bu arada çok önemli bir şeyi de unutmamak gerek; erkek egemen bir dünyada sinema sektörüne de erkeğin egemen olduğu. Kadının nesneleştirilmesi, cinsel bir obje, arzu nesnesi olarak bize S Fotoğraf: MEHMET TURGUT sunulması ve önümüze getirilmesi kadını küçültmeye çalışan bir yaklaşım. Ticari olarak cinselliğin, sevişme sahnelerinin filmlerde satış öğesi, reklam unsuru olarak kullanılması herkesi rahatsız etmeli. Sinemada cinselliğin kullanımı bu denli bir çirkinliğe hizmet etmemeli. Olur olmaz yerde bu tür sahneler kullanarak seyirciyi çekmeye çalışmak sinemada cinselliğin kullanımını da yanlış bir yere götürüyor. Aslında her şey ne anlattığına, nasıl anlattığına bağlı. Yaptığın filmde bu sahneler gerçekten gerekli mi, filme hizmet ediyor mu ve daha da önemlisi bu sorulara dürüst olarak cevap verebiliyor musun? Ben filmlerimde anlatıma hizmet etmediği sürece asla orada olsun diye cinselliği kullanmaktan yana değilim. Sinemaya cinselliğin ticari açıdan dönüş yapmasının mümkün olduğunu düşünmüyorum. Eskiden bu sahneler için insanlar sinemaya giderken artık bu sahneleri evlerinde internetten izliyorlar. İlksen Yani filmleri bu Başarır/ sahnelerle satmak Yönetmen mümkün değil. Hatta belki de cinsellik hiçbir zaman filmi satan şey değildi diye de düşünebiliriz. Basic Instinct psikolojik bir gerilim olarak sürükleyici bir film olmasaydı belki de kimse Sharon Stone'un o ünlü sahnesini bilmeyecekti. Fatal Attraction'da Glenn Close'un yarattığı karakter bu denli inandırıcı olmasa belki kimse bu filmi hatırlamayacaktı. G Çıplaklık adi de olabilir estetik de benimle çalışmak is Sizin için fotoğteyen galerilerden rafta cinsellik ve gelen talepler de çıplaklığın yeri nereerotik fotoğraf üzerisi? Bu iki kavramı ne. Avrupa'da açtınasıl estetize etmeğım sergilerde de foyi tercih ediyorsutoğraflarım çok yüknuz? sek fiyatlara satıldı. Şahsi sergilerim Demek bir beğeni de genelde erotik var ki insanlar bunlafotoğraf üstüne. Burı alıyor. nun çizgisini çok in Ticari açıdan ce ayırıp pornograficinselliğin fotoğrafden uzak tutmak getaki getirisi ve görürekiyor. Böylece ornülürlüğü fark yaratıtaya düzgün bir iş yor mu? çıkıyor. Çıplaklığı gö Koray Erkaya/ Ticari açıdan rüyorsunuz ama bu Fotoğraf Sanatçısı cinselliği kullanan sizi rahatsız etmiyor. çok. Fotoğrafın rekCinsellik içeren çalışlam sektörüne girmesiyle özelmalar biraz size bağlı. Çok adi likle kadın cinselliği çok kullanıde olabilir çok güzel de. Burada lır oldu. Bunun çıkışı ise dergi belirleyici olan estetize etmek. kapaklarından oldu ve bu sanat Bundan önce açtığım Don't Tell fotoğrafına da yansıdı. Cinsellik Mama sergisi 16 yıllık bir birikisattırıyor. Şu anda çok sayıda nü min ürünüydü. Zaten ön çalışfotoğrafçı da var. Ancak ikisini masını yaptıktan sonra çekmek birbirinden ayırdığınız zaman bikolay. Tabii estetize ederken zimki playboy gibi dergi işi deışık ve gölge de işin içine giriğil. yor. Sizin için fotoğrafta cinselli Siz “nü” fotoğraflarınızla da ğin bir sınırı ya da durması geretanınıyorsunuz. Bu tip bir etikeken bir yer var mı? tin üzerinize yapıştırılmasından rahatsızlık duydunuz mu? Eskiden işlerimizi daha rahat Hayır. Mayıs ayında Avrupa teşhir ediyorduk, şimdi zorlanıyoÇıplak Fotoğaf Festivali'nin koruz. Tabii bu söylediğim ülkemiz nuğuydum. Oraya özel olarak için geçerli. Durumdan mayo çağırılıp, diğer sanatçıların çok sektörü de çok etkilendi. Ancak önüne geçip bir nevi onurlandıbenim sanat bakışımı etkilemedi. rıldım. Bu benim sanat hayatımYine de şu sıralar yurt dışında dala ilgili bir durum. Zaten şu anda ha rahat çalışıyorum. G Ürüne göre tema olmalı Cinsellik ürünün pazarlanmasına artı bir etki yaratması için nasıl şartlarda kullanılmalı? Reklam endüstrisi hayatın, doğanın kurallarını uygular. İnsanların hayata dair zaafları neyse, onlar üzerinden işletir formüllerini. Bu tarafıyla reklamı doğru bulmuyorum. Tüketicinin zaaflarıyla değil, ürünün gücüyle iletişim yapmak gerektiği kanısındayım. Yoksa cinsellik sadece reklam değil, koca imparatorlukların devrilmesinde dahi etkili olmuş bir kavram. Hedef kitlesine ve ürününe uygun Ferhat olarak kullanılmasında bence Tümer/Reklamcı bir problem yok. Yani seksi iç çamaşırı satan bir markanın cinselliği kullanmasında bir tuhaflık yokken, gidip bir dondurma markasında bu yola girmek bence son derece akıl dışı. Cinsellik insanların algısında ürün açısından uzun dönemli bir etki yaratıyor mu? Cinsellik varolduğu sürece bu etki sürmeye devam edecek. Bazı büyük markalar var ki, örnek vermem doğru olmaz ama varoluşunu da bunu sürdürüşünü de seks, cinsel çağrışımlara borçlu. Ve bu durum onlarca yıldır sürüyor. Bir çok moda markası buna örnek olarak verilebilir. G Cinsel içerik ters de tepebilir Reklamlarınızda cinselliği ne kadar kullanıyorsunuz? Ürün ve cinsellik arasındaki bağlantıyı nasıl kuruyorsunuz? 11digital reklam şirketi olarak ve daha önce çalıştığım ajanslardaki markalara yaptığımız çalışmalara bakacak olursak, cinselliği direkt olarak hiç kullanmadığımızı söyleyebilirim. Bazı alkol markalarıyla çalışırken, muzip çağrışımlar yapacak şekilde ilanlarda ve viral videolarda kullandığımız oldu. Ürün ile cinsellik bağlantısını değerlendirmek için ürünün kategorisine ve hedef kitlesine bakmak lazım aslında. Cinselliği malzeme olarak kullanmak markaya olumlu mu etki katacak olumsuz mu? Reklamlarda cinselliği kullanmanın ticari getirisi ne kadar oluyor? Yurtdışından örnek vermek gerekirse, Axe, her zaman cinsellikle alakalı çağrışım yapan ama bunu gayet zekice uygulayan bir iletişim anlayışıyla marka değerini yükseltme yolunu seçmiş. Çok göreceli bir kavram. Mesela direkt olarak kadınlara yönelik bir reklamda daha erkek ağırlıklı cinsel mesajlar verilmesi, kadınların olumsuz tepkileriyle sonuçlanabiliyor. Mesela biz şu anda Bahçeci Sağlık Grubu için cinsel ilişki kalitesini olumlu olarak etkilediği bilinen estetik vajen cerrahisi konusunda bilgilendirme amacıyla internet üzerinden reklam çalışmasında cinsel ilişki kalitesini artırdığına yönelik vurgu da yapıyoruz. Reklamın performansı diğer reklamlarımıza göre çok daha iyi! Ürün sahiplerinin cinselliğin kullanılması yönünde talepleri oluyor mu? Bu talepleri ne kadar Müge Doğrular/ karşılıyorsunuz? Reklamcı Bazı markaların oluyor, ama genelde bundan çekindiklerini de söyleyebiliriz. Marka ne kadar muzip ve cesur bir markaysa ve tabii pazarlama ekibi de bu konularda cesur ve açık görüşlüyse bu tarz talepler gelebiliyor. Bazen çok abartılı da olabiliyor tabii, böyle durumlarda heyecanlarını bastırmaya çalışıyoruz. Markanın cinsellikle fazlaca özdeşleşmesinin avantaj ve dezavantajları nedir? Cinsellikle ilgili öğeler insanların görsel algısına daha kolay takılıyor. Hatta yasaklanmadan önce direkt cinsellikle alakalı olmayan markalar bile "seks" kelimesini iletişimlerinde subliminal mesaj olarak kullanıyordu. Cinsellikle ilgili öğeler dikkat çekiciliği açısından bir avantaj ama bunun nasıl kullanılıyor olduğu çok önemli. Daha tutucu toplumlarda mesela ters tepebilir! G Cumhuriyet gazetesinin parasız pazar ekidir. Yerel süreli yayın. cumdergi@cumhuriyet.com.tr C M Y B C M Y B İmtiyaz Sahibi: Cumhuriyet Vakfı adına Orhan Erinç Genel Yayın Yönetmeni: İbrahim Yıldız Yayın Yönetmeni: Ayşe Yıldırım Görsel Yönetmen: Aynur Çolak Sorumlu Müdür: Miyase İlknur Yayımlayan: Yeni Gün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık AŞ İdare Merkezi: Prof. Nurettin Mazhar Öktel Sok. No: 2 34381 Şişli / İstanbul (0212) 343 72 74 (20 hat) Reklam Genel Müdürü: Özlem Ayden Genel Müdür Yardımcısı: Nazende Pal Reklam Koordinatörleri: Hakan Çankaya / Neşe Yazıcı Rezervasyon Yönetmeni: Onur Tunalı (0212) 251 98 74 / 75 (0212) 343 72 74 (554555) Baskı: DPC Doğan Medya Tesisleri Hoşdere Yolu 34850 Esenyurt / İstanbul