Katalog

12 7. Hindistan’da eğrisel çatılı tapınakların mahyasını süsleyen, yollu yastık biçiminde mimari öğe... ştah açmak için yemekten önce alınan içki... Küçük su kanalı. 8. Babillilerin sıvıları ölçmekte kullandıkları bir hacim ölçüsü birimi... Ekvator bölgelerinde yetişen bir meyve ağacı... Düz ve geniş arazi... Küba kökenli bir dans ve müzik. 9. Fırında ekmek, börek, çörek çevirmeye yarayan bir tür kürek... Bir nota... Kadastro haritalarında parseller topluluğu... Muş Ovası’nda sıcak su gölü. 10. Mobilyacılıkta dış yüzeylerin kaplanmasında kullanılan bir malzeme... Kuzeydoğu Afganistan’da yaşayan ve “Nuristaniler” de denilen bir halk... Yaşanmış olayların anlatıldığı yazı türü. 11. Şarkı, türkü... Nazi partisinin hücum kıtasını simgeleyen harfler... Ferit Edgü’nün bir öykü kitabı... Eski Mısır’da erkeklik ve üreme tanrısı... “Sevdiğimi eller almış / Bu da bana geliyor” (Türkü)... Zihin. 12. Atasözlerine dayanan didaktik Çin şiiri... Antalya’nın Kaş ilçesinde, Eşen Çayı’nın ağzında bir Bu haftaki kıyı gölü... Üstü açık sarnıç... Aktinyum bulmaca elementinin simgesi. ödülünüz 13. Güneydoğu Anadolu’da, özellikle Mardin yöresinde yaşayan bir topluluk... spanya’nın kuzeydoğu kesimindeki özerk bölge. 14. Çözümleme... Çalgıcılara verilen bahşiş. 15. “Karamandola” da denilen bir çeşit kumaş... Bulaşmış, bulaşık. 16. Üzeri kırmızı parafinle kaplanan bir peynir cinsi... Ayakta duran, var olan... Arjantin’in plaka imi. 17. Yunan abecesinde bir harf... “Yeme, yenilme” anlamında eski sözcük... Çeşitli bitkilerden elde edilen una benzer bir madde. 18. Vurmalı bir çalgı... Hiperaktif çocukları sakinleştirmede kullanılan ilaç... srail’in plaka imi. 19. Gemilerde türlü işlerde kullanılan bir tür demir halka... Hastalıklı, sakat... Yankı. 20. Süryani mutfağına özgü bir tür sütlaç... Küçük taneli bir tür çekirdeksiz üzüm cinsi. YUKARIDAN AŞAĞIYA 1. 19131993 yılları arasında yaşamış, Türk ve slam bilim tarihi alanındaki çalışmalarıyla tanınmış bilim tarihçimiz... Doğuştan, anadan doğma. 2. Elem veren, acıtan, iç sızlatan... Ekmeği koymaya yarayan dört gözlü sandık... Rumen halk edebiyatında hüzünlü duyguları dile getiren şarkı. 3. Dağıstan’ın kuzeyinde konuşulan Kafkasya dili... Bir noktanın deniz yüzeyinden olan yüksekliği... Sarma, kuşatma... Kokmuş hayvan ölüsü. 4. Eski dilde dudak... Andrey Tarkovski’nin bilimkurgu türündeki ünlü bir filmi... lkçağda Mısırlı kadın dansçılara verilen ad... Adları sıfat yapan bir yapım eki. 5. Japonlara özgü çiçek düzenleme sanatı... Oymalı bir eser ya da kabartma heykellerle bezeli antik vazo... Çocuk yuvası. 6. Peygamberleri Hud’u dinlemedikleri için Tanrı tarafından yok edilen kavim... Bilgisiz, kültürsüz kimse... Güzel çiçekli bir süs bitkisi... Halk dilinde yeni doğum yapmış kadına verilen ad. 7. Osmanlılarda top döküm ustalarına ve kalfalarına verilen ad... Ancak ikinci derecede bir önemi olan... Sodyum elementinin simgesi... Eski Çin felsefesinde evrenin birliğini sağlayan düzen ilkesi. 8. Doğu Karadeniz dağlarının yüksek kesimlerinde yaygın geçici kırsal yerleşme tipi... Bir soru sözü... Umman’ın plaka imi... Soy ya da yakınlık dışında mirasçılık ilişkisi doğuran yakınlık... Kendisine inanılan, sır verilen kimse. 9. Pirinci kabuğundan ayırmak ya da bulgur dövmek için kullanılan dibek... Bir alay işareti... Tasavvufun tekkeler çevresinde tarikatlar biçiminde kurumlaşmasına tepki olarak gelişen tasavvuf anlayışı. 10. Küçük boyutlu, ambarsız ve on iki top taşıyan yelkenli savaş gemisi... Deniz Kuvvetleri’nde bir rütbe... Güney Amerika’da bir ülke. 11. “Ufak tefek, eğri büğrü” örneklerinde olduğu gibi, anlatımı güçlendirmek için sesçe benzer sözcüklerin üst üste kullanılmasına verilen ad... 13 MART 2011 / SAYI 1303 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 sim:.......................................................................................................................................... Adres:....................................................................................................................................... .................................................................................................................................................. Tel:............................................................................................................................................ Resimli duvar ilanı... Türkçülüğün bir kolunun Türklerin Asya’daki eski yurduna verdiği ad. 12. Otsu bitkilerle kaplı olan ve zamanla önce makiliğe sonra da ormana dönüşen ekolojik alanlara verilen ad... Özellikle “Düşünen Adam” adlı yapıtıyla tanınmış Fransız heykelci... Hıristiyanlıkta, sa’nın havarileriyle yediği son yemeği anmak için şarap ve ekmeğin kutsandığı dinsel tören... laç. 13. Ardahan ilinde bir ılıca ve madensuyu... Geniş kenarlı silindir şapka... sviçre’nin en önemli akarsuyu... Argoda, marka düşkünü züppe kimselere verilen ad. 14. Niğde, Nevşehir, Ürgüp yörelerinde yetişen ve nitelikli bir şarap veren beyaz üzüm cinsi... Soyundan gelinen kimse... Doğacak çocuğu ana rahminden çekmeye yarayan aygıt... Tabanı tahtadan yapılmış deri ayakkabı. 15. Tropikal Afrika’da yetişen çok büyük bir ağaç... Aydın ilindeki Gökbel Dağı’nda antik bir Karia kenti. 16. Tantal elementinin simgesi... Halkın sadakalarıyla geçinen gezici Katolik tarikatların üyelerine verilen ad... “Siz toprak altında ulu köklerimizsiniz / Yatarsınız kanlar içinde” (Nâzım Hikmet). 17. Tropikal Amerika’da yaşayan, tavuğa benzer bir kuş... Tümör... Boyuna iki düşey düzlem arasında inşa edilmiş kemer parçası. 18. slam bilginlerine verilen ad... Bir Asya ülkesinin başkenti. 19. Böcek ısırmasıyla meydana gelen yumru... Çöl Arapları... “Aşk söyletir en yanık türküleri / buluta girdiği gecelerde” (C. S. Tarancı). 20. Eski Türklerin inanışında deniz tanrıçası... Dünyanın en eski buğday türlerinden biri. G SEDAT YAŞAYAN SOLDAN SAĞA 1. Resimde gördüğünüz, 19201999 yılları arasında yaşayan ve “Fadonun Kraliçesi” olarak adlandırılan Portekizli şarkıcı... Bir domates hastalığı. 2. Antalya’nın Akseki ilçesinde bir mağara... Mallarda ortaklık ilkesini ve halkı her bakımdan eşitleştirmeyi savunan Batıni smaili kökenli dinsel ve siyasal bir akım. 3. Bir yara iyileştikten sonra yerinde kalan iz... Erzurum yöresinde, pire, kene gibi böcekleri öldürmek amacıyla büyükbaş hayvanların sırtına gazyağı dökerek yakılması geleneğine verilen ad... Rio de Janeiro kentinin ünlü bir plajı. 4. Orhan Hançerlioğlu’nun bir romanı... Küçük tekne... Ateşli silahlarda ve mermilerde çap... Yüreğinde korku olmayan, güven içinde olan. 5. Hollanda’nın plaka imi... Genellikle ipekli olan, düz ve parlak bir kumaş... Parçaların birleştirilmesiyle değişik şekiller yapılabilen bir oyuncak... Güney Amerika’da yaşayan bir yük hayvanı. 6. Gümüşhane ve Bayburt yöresine özgü, yufka ve yoğurtla yapılan bir yemek... Gametlerde bulunan kromozomların tümüne verilen ad... “Benim olmuş dilim / Ne desem yâr incinir” (Türkü). 1301 sayılı armağanlı bulmacanın çözümü ve kazananlar: 27.02.2011 tarihli bulmacayı doğru yanıtlayarak çekiliş sonucu “Fikrimin nce Gülü / Adalet Ağaoğlu” (Türkiye ş Bankası Kültür Yayınları) kitabını kazananlar: AFYON’DAN: Nermin Sürücü ANKARA’DAN: Çiğdem Bacanlı, Atilla Cengiz, Gizem Akın, Fikriye Fakıoğlu AYDIN’DAN: Yusuf Yatkın BURSA’DAN: Melih Ertav ED RNE’DEN: Fatma Akalp ESK ŞEH R’DEN: Sevgi Pervane, Okan Say, Barış Koşar STANBUL’DAN: Sükuti Çene, Mustafa Akkaya, Hayri Göre, Meral Derinçay, Yasemen Apanay ZM R’DEN: Şerife Neşe Bilgidoğan, Hüseyin Yalçın, brahim Ormancı, Levent Veral, Mahmut Gencer, Volkan Çilingiroğlu KIRKLAREL ’DEN: Burhan Yaraş KÜTAHYA’DAN: Erhan Kuzhan MALATYA’DAN: Mehmet Ali Özçamur. 1 H A F S A S U L T A N P A S T G A N 2 U R A U M U S U A L A D U R A U M E S A 3 4 L K E N Z D O N R K L A A F K A L L B A N G A A K N A D A L L E A K R T 5 6 A L A N K E M A F N A A K L A O M G A K R Ç O A T L A K S A T M A L O 7 K R K L U T R K K K E V Y E K Ş E V 8 T O T E M T O M T L A T T T A T T T M 9 U M A Ç U A L 10 N A Ş N O D N Z B A O M R O R N N U T L I A R R A A K U A T N 11 12 13 Ç S K A L A M A P A V A U Ç N O S Y A Ç U R E T A Ç A Y K K I R A U T K A Ç M N Ş N A M E R F E Ş E 14 A L A L L E K L A R O G A N Ç E T E K 15 R A K A L A Ç A M L I S I 16 I R A K 17 P A N A K N A D R A N N A T A L F B A 18 A G O R A F O B A F A Y 19 P O T U R O Ğ U L L A R I 20 A Z U N R U U A V Ş O R 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 FA K FALAY GM SUAT ATALIK Nüans KART TEKN Ğ 1 m KJ106 n QJ65 oA p 9643 m 973 n A10984 o K73 p AK G 1n 1 SA B P P K 1m 4n D P Herkes P Batı m A852 n K7 o QJ106 p J82 Doğu m Q4 n 32 o 98542 p Q1075 Kaç kaybımız var? 1. Oyun tekniğimizde birinci kural kaç kaybımız var saymaktır. Bu elde 1 kör, 2 pik kaybımız var dolayısıyla kör as kör oynanmalı. Bu eli ben seyrederken Güney yerden kör dam çevirdi bıraktı, Batı kör ruvayı aldı ve küçük pik oynadı. Güney biraz düşündü ve 10 koydu Doğu dam aldı piki döndü Batı aldı ve 3. Pike Doğu çaktı ve oyun 1 battı. Bir ikinci kural yerde KJ10 görerek Batı elinde dam olsa ve as olmasa piki oynar mı? Oynamaz! Ruva konulmalı. S atranç tahtası neticede 64 kareyle sınırlı bir alan olduğu için birçok konum birbirine benzer. Oyuncular ve teorisyenler birçok konumu analiz ederken farkları gözetmeli ancak ondan sonra genellemelere gitmelidirler. Bazı farklar o kadar ince olabilir ki netice bir anda değişebilir. şte buna örnek olacak iki kardeş konum: Oyun: 4 n Atak: o Q Nasıl oynamalıyız? DEFANS 2 m J852 n A5 oK p 1087653 m Q106 n KQ83 o J1092 p KJ G 1n 2 SA B P P K 1m 3 SA D P Herkes P Ortağın el tutması 2. Ortakta en fazla 2 p var bu trefl Qxx ise Güneyin işi zor. 2 pik 3 karo 1 trefl alıyor 3 löve körden gelmeli. Pike oynasa da 3 pik alsa bile oyun batacaktır. lk karoya J verin Güney kör as çekip kör oynayacaktır bu köre hemen küçük kör verin. Ortakta J veya 10 varsa sorun yok ancak J10 güneyde ise şimdi güney küçük kör koyarak partaj veya QxKx için oynayacaktır. Ortakta 9 bile varsa oyunu batırma yöntemi böyle olacaktır. Batı m 973 n 96 o 87643 p Q92 Güney m AK4 n J10742 o AQ5 p A4 beraberliğin ötesine çıkılamaz. 5. Kf1 Kd8 de statükoyu bozacak gibi değil. Bu yüzden 3. Kf3! Şc4 denenmeli. Kasparov’un belirttiği 4. f6! Ke6 (4…d3 5. f7 d2 6. f8V d1V 7. Vc8 sonrası bu kez siyah şah güvende değil.) 5. Şf5 Ke3 6. Kf4! Ke8 7. f7 Kf8 8. Şe6 b4 9. Şe7 Kh8 10. f8V Kf8 11. Şf8 Şd3 12. Şe7 b3 13. Şd6 Şc2 14. Şc5 d3 15. Şc4 d2 16. Kf2 bir tempoyla kazanmakta. şin ilginç tarafı büyük oyunsonu uzmanı Averbah’ın düştüğü mantık hatası: 4. b3? Şb4 5. Kd3 Şc5 6. Şe5 Kd8 7. f6 Ke8 8. Şf5 Şd5 9. f7 Kf8 10. Şf6 Şe4 11. Kg3 (11. Kd1 d3 12. Şe7 Kh8 13. f8V Kf8 14. Şf8 Şd4!! ve b erini elimine edecek siyah şah berabere yapar.) d3 12. Kg8 Kf7 13. Şf7 Şd4 14. Kc8 b4!!= (14…d2? 15. b4!! d1V 16. Kd8 Şc3 17. Kd1 Şb4 18. Şe6 Şc3 19. Kc1! Şd3 20. Kb1 Şc4 21. Şe5 kazanır.) 2. b3 Kf7 3. f6 Şd6 4. Şd4 Şe6 5. Kf2! Şd6 6. Ka2! Kc7 7. Ka6 Şd7 8. Kb6 (Kasparov’un düşüncesinin aksine 8. Şd5 Kc3 berabere olmaz çünkü 9. Ka8! Kf3 10. f7 var ama Lasker’in hamlesi en basiti.) Terk 10 Oyun: 3 SA Atak: o 7 Ortak onorsüz renkten 7.’yi çıktı. Defansı nasıl yapalım? Dilek, öneri ve şikâyetleriniz için eposta adresim: faikfalay@gmail.com / http://faikfalay.blogspot.com Konumumuz Emanuel Lasker Akiba Rubinştayn, St Petersburg 1914 partisinden. Tahtada kalan çok az materyale rağmen beyazların üstünlüğü tartışılmaz gözüküyor. Tarrasch prensibine uygun olarak geçer erin arkasında yer alan beyaz kale durumdaki en önemli faktör. Siyahların er hamleleri tükenince beyaz f erini sürmeye başlayacak sonrada olası bir şah finalinde d erini aldıktan sonra b erini temizleyip siyaha da opozisyon hakkı vermeyecekmiş gibi durmakta. 1. Kf4! b4? (Birinci Dünya Savaşı’nın yaklaştığı günlerde yapılan bu turnuvada Rubinştayn formda değildi. Birçok uzmana göre gelmiş geçmiş en iyi kale finali oyuncularından sayılan Rubinştayn hemen ilk etapta hata yapıyor. 1…d4 2.Şe4 Kd6! gerekliydi. Bu aşamada 3. f6 d3 4. f7 d2 sonrası her iki tarafta vezir çıkarsa siyah şah güvende gözüktüğünden Mihail Botvinnik Max Euwe, Groningen 1946 oyunundan alınan konumumuz ilkine olağanüstü benzemekte. Lasker’in yapığı manevra için h hattının açık olmaması ise çok önemli bir nüans. Averbah’ın tavsiye ettiği yanlış er sürüşü g6 ile zaten oluşmuş durumda. 1. h4! h6?! (Oyundan sonra Flohr’un tavsiye ettiği 1…Kc5 iki konumu daha da yaklaştıracak gibi. 2. e5! Kc8 3. h5! Şd5 4. hg6 hg6 5. Şg5 Kc6 6. Ke3 Ke6 7. Şf4 Şd4 8. Ke1 c3 9. Kd1 Şc4 10. Şe4 c2 11. Kc1 Şc3 12. Şd5 konumunda neler olacağını bir evvelki örnekte aynısı geldiğinden çok iyi biliyorsunuz 12…Kb6 (12… Ke8 13. e6 Şb2 14. Kh1 c1V 15. Kc1 Şc1 16. Şe5!!=) 13. e6 Kb1 14. Kc2 Şc2 15. Şe5 Kf1 16. g5!!= (16. e7? g5!! ve siyah kazanır.). 2. g5! h5 (Şimdi h hattı kapandı.) 3. Şe3 Şe5 4. Kc2 c3 5. Şd3 Kd8 (5…Kc7 sonrası beyazların şah finalinde berabere yapması başka bir nüans. 6. Kc3 Kc3 7. Şc3 Şe4 8. Şc4 Şf4 9. Şd4 Şg4 10. Şe5 Şh4 11. Şf6 Şg4 12. Şg6 h4 13. Şf6 h3 14. g6 ve taraflar aynı anda vezir çıkarlar. h erleri olmasaydı Lasker’in 5…Kh8h3g3 manevrası sonucu belirleyecekti.) 6. Şe3! (6. Şc3?! çok riskli olmasına rağmen olası. 6…Şe4 7. Kf2 Kd3 8. Şc4 Kh3 9. Kf6 Kh4 10. Şc3! (10. Kg6?? Şf5) Kg4 11. Kg6 h4 sonrası her şey bitmiş gözükürken 12. Kc6!! Şf3 13. Kc4! veya 12. Kb6b4 fikri beraberliği sağlar.) Kd4 7. Kc3 Ke4 8. Şf3 Kh4 9. Kc6 Kf4 (9…Şf5 10. Kc5 Şe6 11. Kc6 sonrası daimi şahlar siyaha geçit vermez.) 10. Şe3 Ke4 11. Şf3 Şf5 12. Kf6 Şg5 13. Kg6! Beraberlik 0.50.5 Üçü dünya şampiyonu olmuş biri bir devrin en iyi oyuncusu sayılan dört büyük satranççıdan iki birbirine inanılmaz derecede benzeyen final gördük. şin ilginç tarafı ilk final siyahlar için umutsuzken h erlerinin eklenmesiyle gelen h hattının kullanılamaması ve g6 erinin olası bir şah finalindeki zayıflığı ikinci finalde Botvinnik’i kurtardı. Aynı St Peterburg 1914 gibi yılının en büyük turnuvası olan Groningen 1946’da 10. turdaki bu beraberliğin yardımıyla Botvinnik Euwe’nin yarım puan önünde birinci olmasaydı belki de 1948 LaheyMoskova dünya birinciliği yapılmayacak ve tarih değişecekti! G C M Y B C MY B