Katalog

R PAZAR 2 14/12/06 16:34 Page 1 PAZAR EKİ 2 CMYK 2 Son nefesine kadar... BEHİCE BORAN Behice Boran, Türkiye’nin öncü sosyolog ve barış eylemcilerinden. Türkiye İşçi Partisi (TİP) parlamenteri ve son genel başkanı, aynı zamanda Türkiye’nin ilk kadın parti başkanı. Şimdi yaşamı bir belgesele konu oldu. Üçüncü Sinemacılar’ın imzasını taşıyan belgeselin ismi “Behice Boran: Son Nefesine Kadar”. Rüçhan Akcan Selim B ehice Boran: Son Nefesine Kadar, esinlerini, Latin Amerikalı sinemacılar Fernando Solanas ve Octavio Getino’nun “Üçüncü Bir Sinemaya Doğru” manifestosundan alan bir kolektifin, Üçüncü Sinemacılar’ın çalışması. Şiarları; ticari sinemanın ve sanat sinemasının dışında, esas itibarıyla, siyasi belgesellerde somutlanan üçüncü bir sinema... Kolektifin ilk çalışması olan belgesel de bir tür siyasi belge niteliğinde. Çok sayıda siyasetçi, sendikacı, akademisyen ve sanatçıyla yurtiçinde ve yurtdışında gerçekleştirilen röportajlardan oluşan film, Boran’ın çok yönlü kişiliğinin bilim insanı, siyasetçi, kadın ve anne yönlerini sergiliyor ve özellikle, son nefesine kadar sürdürdüğü mücadelesine dikkat çekiyor. Boran hakkında anı, izlenim ve değerlendirmelerini paylaşanlar arasında Nail Çakırhan, Vedat Türkali, Nihat Sargın, Sadun Aren, Yusuf Ziya Bahadınlı, Tarık Ziya Ekinci, Nabi Yağcı, Raşit Kaya gibi isimler yer alıyor. Üçüncü Sinemacılar. Fotoğraf: Kadri Erdem Neden Behice Boran? Üç önemli ilkeleri var Üçüncü Sinemacılar’ın: Bağımsızlık, kolektiflik ve dayanışma. Temel tezleri ise, “geleceği şekillendirmenin bugüne müdahaleyle, bugüne müdahalenin ise geçmişin bilgisiyle” olası olduğu… İlk çalışmalarına konu olarak Behice Boran’ın yaşamını seçmeleri temel tezleri ve amaçlarıyla örtüşüyor. Yaşamının tümünü mücadele ile geçirmiş bir insan olarak Boran, sinikliğin başat toplumsal tavır olduğu günümüz Türkiyesi için aykırı bir isim. Verili yapıyla barışık olmayan, “tehlikeli” bir örnek!.. İki saati aşan filmde, Vedat Türkali, Behice Boran’a dair 1951 tevkifatı öncesi ve sonrası anılarını, Muzaffer Şerif ile Boran’ın ilişkilerine dair bildiklerini paylaşıyor. Boran’ın; TİP’teki yıllarını, 12 Mart dönemini, Aybar ile yol ayrımını, TKPTİP kavgasındaki konumunu ve sonrasındaki birlik görüşmelerinde aldığı tavrı, Bahçelievler katliamı karşısındaki tutumunu, sokağa çıkma yasağına rağmen “sokağa çıkılan” 1979 1 Mayısı’nı… Sadun Eren, Nihat Sargın, Nabi Yağcı, Tarık Ziya Ekinci gibi isimlerden öğreniyoruz. 12 Eylül sonrasını ve sürgün yıllarını da yine Nihat Sargın ve Umur Coşkun’dan… Akademik çalışmalarının özgünlüğünü ve erkek dünyasında bir kadın olarak, kadın sorununu, toplumsal kurtuluş mücadelesi içinde ayrı bir sorunsal olarak gördüğünü ise Raşit Kaya anlatıyor. Oğlu Dursun Hatko, bildik anne reflekslerine dair anekdotları paylaşıyor; sürgünden, dostları aracılığı ile 35’lik oğluna gönderttiği reçellerin hikâyesini mesela… Ezcümle; film, Behice Boran’ın yaşamına dair derli toplu, önemli ve görülmesi gereken bir çalışma...