Katalog

L8 NlSAN 2004 / SAYI943 KİTAP 9 Osmanlı Viyana kapılarmdayken 'mprimatur bir roman, ama kaynağı arihin ta kendisi. Yazarı bir çift. Filolog •üta Monaldi ile müzikolog Francesco >orti on yıllık bir araştırmadan sonra iç yılda tamamlamışlar kitabı. "Berat" ınlamına gelen împrimatur, Dsmanlı'nın "Viyana Kuşatması"na lenk düşen 17. yüzyıl Avrupa'sını, ?apa, kral ve müzisyen, yani iktidar lişkileri üzerinden anlatan bir polisiye. \Jermin 3ayçın F ilolog Rita Monaldi ve müzikolog Francesco Sorti çıfti tarafından yazılan "împrimatur" şimdi Türkçede. Bir yapıtın yayımlanabilmesi için Kilise'nin vereceği berat anlamına gelen împrimatur, Avrupalı eleştirmenlerceEco'nun "Gülün Adı" ve "Foucault'nunSarkacı"ılekarşılaştırılıyor. 2002 yılında îtalya'da yayımlanan tarihi polisiye turündeki roman, bııgüne dek 18ülkedebasılmış. Birçokulkedede en çok satanlar listesinde. Belgelere sadık kalınarak kaleme alınan eser, 17. yüzyıl Avrupa'sından, özellikle Roma'sından ilgi çekici bir kesit sunuyor. Osmanlıların "Viyana Kuşatması"na denk düşen bu zaman dilimi, tarihsel kimliklerin ve olayların bilinmeyen yüzleri üzerinden kurgulanmış. Romanda öne sürülengerçeklerinöyküsü.Roma'dabir handabaşlıyor,yeraltıdehlizlerindegelişiyor. Astroloji, gastronomi, yemek, simyacılık gibi öğelerle beslenen Imprimatur'a, içinde verilen CD aracılığıyla barok müzik de eşlik ediyor. ttalyanKultürMerkezıve kitabı dilimize çeviren Literatür Yayıncılık tarafından Türkiye'ye davet edilen çiftle konuştuk: Imprimatur'u ne kadar zamanda bitirdiniz ? Rita Monaldi: Üç yılda, ama kitap, kütüphanelerde, resmi kurumların arşivlerinde ya da özel koleksiyonlarda yapılan on yıllık bir taramanın, zahmetli araştırmaların ürünü. Ana dokuyu oluşturmamız bir yılımızı aldı. Kullandığımız her türlü nesne ya da bilgi, tarihi değeri, gerçekliği olan belgelerden, tutanaklardan alındı. Hikâye nasıl oluştu, sizi çeken ilk ipucu neydi ya da kimdi? Francesco Sorti: Atto Melani. Mezuniyet tezim müzisyen bir aile olan Melaniler üzerineydi. Romanın başkarakteri Atto da 17. yüzyıl Avrupa'sının oldııkça ilgi çekicı tarihsel kimlıklennden. Romandaki karakterlerin, olayların ne kadarı gerçek, ne kadarı hayal ürünü? F. Sorti: Romanda gerçek dışı olan hiçbir şey yok. Tamamen belgelere dayanıyor. Belirttiğimiz gibi, romanın özü çok uzun araştırmalar sonucunda yazıldı. Kurgu diyebileceğimiz bölümler, kişiler arasındaki diyaloglar, fikirler. Ama onlar da belli bir mantığa oturuyor. Özellikle Melani. Onun kişiliğinı, yazışmalarına dayanarak çizdik ve konuşturduk. Melani, romanda Tiirklerle müttefik olmanın günah sayılmayacağını söylüyor. Budoğrumu? F. Sorti: Evet. Fransa Kralı 14. Louis'ye yazdığı bir rapora ulaşmamız sonucunda elde ettik bu bilgiyi. Kitabm NotlarBelgeler bölümünde de metnin aslı verildi. Bu görüşü yansıtan başka belgeler de var ama roman için biz bu raporu seçtik. Ancak Melani, romanın sonunda karşımıza katil olarak çıkıyor... R. Monaldi: Bu da bizim kurgumuz. Evet, Melani, döneminde ünlu bir kastrat (operet), bir rahip ve diplomat. Ama onun gerçek hayatta casusluk yaptığını pek az kimse bilir. Prensler, papa ve aynı zamanda Louis için ajanlık rolünü üstlenmi§. Kaynaklardan onun kral ile yakın dostluk içinde olduğunu görürüz. Onda sevdiğiniz ve sevmediğiniz yanlar? R.Monaldi: Biz onu hatalanyla sevdik. Karakteri iyi analiz etmeye başladığınızda yazar olarak aranızda bir bağ oluşuyor. Fazlasıyla entrikacı. Gençliğinde kendini kontrol edemeyenlerden.Uçan, son derece hareketli birtip. Olgunluk döneminde ise kardinallerin, üst düzey çevrenin vazgeçilmez bir karakteri. Bu arada, Louis'nin Maliye Bakanı Fouquet'yi de tanıdığını belirtmek gerek. Filolog Rita Monaldi ile müzikolog Francesco Sorti çifti... . Fouquet, 17. yüzyıl Avrupa'sında önemlibir şahsiyet mi? F. Sorti: Kesinlikle. Louis'ye destek vermiş, siyasi karizması olan entelektüel bir kışıydi. Ama kralın paralarını çalmakla suçlandı. Daha doğrusu hazıneyi soymakla. Oysa tamamen masumdu. Ne yazık ki sahip olduğu insanı değerler nedeniyle tarihe kurban düştü ve yaşamı hapishanede son buldu. Ama tabii, geçmişin her katmanında haksızlığa uğrayan bir Fouquet vardırmutlaka. Romanınızı yenik düşenlere adamanızbuyüzdenmi? R. Monaldi: Onu da kapsıyor elbette. Fouquet'yi romana yerleştirirken amaçladığımız, kanıtı olmayan olgular ya da verili fikirlerle insanların yargılanmaması gerektiği yönünde okura bir şeyler söylemekti. Ama aynı tarihsel bilgi, kazananın ya da iktidarı yapılandıran güçlerin çıkarsal ağında, masum kalabilmenin biraz zor olduğunu söyler. Fouquet kraldan yanaydı. Ama Louis onu, suçsuz olduğunu bil MODA Fatma Dvacık Her yerde kurdele... B u sezonun anahtar aksesuvarlarının birinden bahsetmek istiyorum. Kurdelelerden... Birçoğumuza küçük evin yıldızı Laura'yı anımsatsa da bu sezon bir yerlerde kurdele ile mutlaka karşılaşacaksınız. Pembe puantiye ve inci dedikten sonra kurdele kulağa o kadar sakil gelmiyor. Zaten bu dörtlü öyle bir kombinlenmiş ki, kendinizi ilgilenmekten alıkoyamıyorsunuz. îki senedir süregelen aksesuvarmodagiyim üçlüsü bu sezonda da ön planda. Bu üçlü giyimde moda olan öğelerın aksesuvarlarda birebir yansımasını anlatıyor. ', Geçen sezonlarda kıyafetimize uygun saat, çanta ve ayakkabı seçmekte zorlanmamamızın sebebi giyimde moda olan unsurların aksesuvarda da yer bulması oldu. Bu yaz rengârenk kurdelelerle bütün kadınlar bir zamanların "Küçük Ev" dlzlslnin Laura'sı hallerinde dolaşacaklar... Glyslden ayakkabıya, incl kolyelerin ucundan pantolonlara, hatta iç çamaşırına her yerde kurdele kullanablllrsiniz. Bugün bahsettiğim durum da aynı. Ortalığı kasıp kavuran pembeler ayakkabılarda ve çantalarda yerini aldı. Hatta puantiyeler ve kurdeleler ile hareketlendi. înci kolyelerin ucu kurdeleler ile süslendi. Kemerler geniş kurdelelere döndü. Bu kurdeleler ceketlerin üstünden, ayakkabı, çantalara kadar her çeşit üründe göze çarpıyor. Pantolonların üzerinde dev pembe kurdele kemerler kullanılıyor. En ciddi tasanmcılar bile bu kurdele furyasından uzak duramamış. Kaçınılmaz bir resim isterseniz Macy's'den puantiyeli strapless elbise ve kurdele kemerini ya da pembebeyaz puantiyeli, pembe kurdeleli Bergdorf Goodman ayakkabıları gösterebilirim. Giymesi zor olan bu aksesuvarlan en iyi saç bantlarında ve babet ayakkabılarda rahatlıkla kullanabiliriz. Bunların dışında kurdeleler iç giyimde ve mayolarda da sıkça kullanılmış. Özellikle iç giyimde mjnik kurdelelerin kullanıldığı pijama ve gecelikler, camisole ve şort külotlar çok revaçta. Farklı bir uygulama da ceketlerin üzerinden bağlanan kemerler... Genelde kurdele kullanılırken arada deri kemerlerin de ceket üzerinden bağlandığını görüyoruz. tnce belli bayanlar için şık bir kullanım olabilir.# mesine rağmen harcadı. Entrikaların göbeğinde Fouquet'nin krah ve çevresini görmemesi ya da anlamamasıolası mı? F. Sorti: Eğer böyle bir görüşle bakarsanız, kalanlar yalnızca rahıpler olacaktır. Fouquet iktidarı elinde tutan bir kişi değildi, onu yönetenler vardı. Ve parayı o değil, kardinal çalmıştı. Kurgunuzda bu iki karakter ilgi çekici bir mekânda, Donzelli Hanı'nda buluşuyor. Bu hanı seçmenizdeki neden neydi? R. Monaldi: Tarihte bugüne kadar müşteri kayıtlarını koruyabilmiş yegâne han olması. Fouquet ve Melani dışında romanın diğerkarakterleri 16801681 tanhlerinde burada kalmışlar. Bu isimlerın gerçek kimliklere ait olduğunu özellikle bildiriyoruz ek bölümünde. Fantezi için oldukça etkileyici yerler, özellikle veba mikrobunun bu galerilerde gizlice üretilmesi gibi... F. Sorti: Evet. Bizim yapmaya çalıştığımız, gerçekler ve gizlerle fanteziyi uygun bir şekilde örtüştürmekti. Bilgiyi tahrip etmeden... •Kitabınızda açıklanan olaylara ve kişilere ilişkin sırlar ya da bilgiler ilk kez mi ortaya konuldu? F. Sorti: Evet. Ve tarihte ilk kez de bir romanda yayımlandı. Dönemin papasının gözettiği çıkar hesaplarını da sergiliyorsunuz. Vatikan'dan bu yönde bir eleştiri geldi mi ? R. Monaldi: Vatikan asla açıktan eleştiri yapmaz. Ama boykot edildik. Şu anda bizi arşivlerine kabul etmiyorlar. Yalnız romanın Vatikan üzerinde ilginç bir etkısi oldu. Konunun gündemeöngörülmedik şekilde geldiğini vurgulamak isterim. 11 Eylül 2001 'de ikiz kulelere saldırının ardından Vatikan, 11. Innocentius'u aziz ilan etme kararmı açıkladı. Gerekçesi de Viyana Kuşatması'nda Türklere, îslam dünyasına karşı koymada bir simge olmasıydı. Bu kişi, kitabımızda adı geçen papadanbaşkası değil. Innocentius'tan oldukça kötü bahseden împrimatur, Mart 2002'de yayımlandı. Kıtabın çıkışından sonra Vatikan kararını geri çekti. Kitap, fazla dikkat çekici unsurlar taşıyordu. împrimatur, yani berat artık yürürlüktedeğil. Bu halen geçerli mi? R. Monaldi: Evet. Yasal olarak olmasa davarlığı her zaman hissediliyor. Özellikle ttalya'da çok güçlü... Dil uyumunu nasıl sağladınız, zorlanmadınız mı birlikte yazarken ? R. Monaldi: Aslında tamamen uyum içinde olduğumuzu söyleyemem.Yazarken algılarımız, duygularımız farklıydı ve farklı şekilde ilham alıyorduk. Ama genelde pozıtif ruh duruınıında bir çalışma yaptık. Amaç iki kaynağı, ikı ayrı dunyayı birleştirmekti. Çok uzun tartışmalar yaşamamıza karşın sonuçta zıtlığın paylaşımı bize göre romanı çok daha zengin kıldı. •