Katalog

12 HAYVANLAR 3 EKIM 2004 / SAYI 967 Kedi ve köpeklerde körlük Aylin Tunç E vcillerde gözün görme işlevini yitirmesi çeşitli nedenlere bağlı oluşabiliyor. Yani gözün görme işlevini kaybetmesi daha çok bir sonuç. Örneğin travmatik, yani herhangi bir kazaya bağlı oluşabiliyor. Özellikle bebek kedilerde, viral ya da bakteriyel enfeksiyonlar sonucu gözün anatomik yapısında onarılamaz hasarlar oluşturan hastalıkların ardından edinsel (sonradan olma) körlük gelişebiliyor. Korluk nedene bağlı olarak aniden ya da yavaş, travmatik kokenli olanlar ise çok ani ilerliyor. Doğuştan körlük ise hemen fark edilemiyor. Bu hayvanlar urkek oluyor, dikkatli bir yürüyüşleri, yürüyüş esnasında dönme hareketleri yapmaları ve kendı etraflarında dönmeleriyle fark ediliyorlar. Ilk kez gittikleri yerlerde eşyalara çarpıyorlar. Göze doğru hareket yaptığınızda bakmaya devam ediyor ve göz kapaklarını kapatmıyor. Alışkın olduğu çevreyi tanımlıyor, yemeğini, suyunu, yatağını rahatlıkla bulabiliyor. Progeria, yaşlı çocuk hastalığı demek. Burcu Korkmaz da Türkiye'deki altı çocuktan biri. Hastalığı Progeria'ya dair bütün bilgilere sahip, ama ölüm onu korkutmuyor... Hastalığımı abartıyorlar Serpil G. Geçmen B Yaşlı köpeklerde, katarakt gibi bazı göz hastalıklarından sonra oluşuyor. Yine bazı exoftalmik goz yapılı ırklarda (pekiness, buldog gibi) zamanla goz kapağı bozukluklarına bağlı olarak, gözün saydam tabakasının (cornea) zarar görmesi sonucu görememe meydana geliyor. Geç fark edildiğinde tedavisi zorlaşıyor. Nedenleri arasında gözün optik sistemine ilişkin bozukluklar, retına hastalıkları (retinadaki kanamalar, yangısı, kanlanamaması), görme siniri (nervus optikus) ile beyin görme merkezi arasındaki bağlantıya ilişkin bozukluklar, sinirin basınç altında kalması, enfeksiyonu, sinirin dejenerasyonu, tümörler, ödemler sayılabiliyor. Merkezi sinir sistemi hastalıkları, başa alınan darbeler, beyin ya da beyin zarı enfeksiyonları (encephalitmenenjit gibi), beyin içindekı kanama, ödem ve hematomlar. Metabolik bozukluklar, A vit ve E vit noksanlıklarında gece körlüğü meydana geliyor. Fark edilemeyip ilerlemesi göz yapısında bozukluklara sebep oluyor. Taurin eksikliği kedilerde retina bozukluklarına, şeker hastalığı ise sekonder olarak katarakta ve ilerlerse körlüğe yol açıyor. • urcu Korkmaz 17 yaşında bir Progeria hastası. Hastalığı bebekken saçları dokülünce anlaşılıyor, ama doktorlann da bu konuda bilgisi olmadığı için tedaviye başlanamıyor. Sonrası sıkıntılı bir süreç. Burcu bu süreci, yaşadıklarını "Kanadı Kırık Melek" adlı kitapta topladı. Kitap düşüncesi ise herkesin ona "melek" diye hitap etmesinden doğmuş. Şimdi ikinci kitabı yolda, bu kez yazan Burcu değil, onu bir yazar anlatacak. Böylelikle herkes onu ve hastalığını tanıyacak. Burcu ıle Progeria'yı konuştuk: Kitabına başlamaya nasıl karar verdin? Ne anlatmak istedin kitabında? Kitaba başlamamın nedeni hep evde kalmaktan sıkılmamdı. Herkesekendimi tanıtmayı düşündüm. Insanlar benim de var olduğumu, böyle bir mücadelem olduğunu bilsinler istedim. Beni kabul etmeleri için... Gazetecilerden hoşlanmama sebebin sordukları sorular mı? Neden böyle oldun? Yandın mı? Uzaydan mı geldin? Gazeteciler " 17 yaşında ama 100 yaşında insanın kalbini taşıyor" diye yazdılar. Onlardan hoşlanmamamın nedeni çok abartmaları. Bu beni çok rahatsız ediyor. Sen farklılığını fark edince neler yaşadın Burcu? Küçükken çok kafama takıyordum. Büyüdükçe aldırmamaya başladım. Kim ne düşünüyor, hiç umurumda değil. Nerelere gitmek istiyorsun? Çoğu büyükler nerelerde eğleniyorsa oralara. Parklara değil ama. Bitti o, bebek tim o zaman. , En çok ne olmak istiyorsun? DJ olmak istiyorum Kendi kendime evde müziklerı birbirine karıştırıyorum, güzel şeyler çıkıyor ortaya. Senin için yaşlılık ve gençlik ne ifade ediyor? Genç insan, hasta değil ya, her istediğini yapar. îstediği kadar koşup oynayabilir. Tek başına, kuvvetli bir şekilde kendini her yere götürebilir. Ama yaşlı ınsanlar korkuyor, tansiyonu çıkar, bir şey olur diye. Mesela ben korkuyorum. Dışarı çıkarken ilacımı mutlaka taşırım. "Bir şey olursa annem de yok yanımda" diye düşünüyorum. Bir şey olursa... Bir şey olmasa bile onun tedirginliğini yaşarım. îlacım olmadığında kendimi mutsuz hissediyorum. Bir şey olacak diye öyle korkuyorum ki... Böyle bir rahatsızlığın olmasaydı neler yapmak isterdin? Bu hastalığın engelledikleri neler? Her yere tek başıma gidip gezebilmek. Ben de büyüyeceğim. Her genç kız ne yapar? Arkadaşlarıyla gider bir kafeye, gezmeye, çay bahçesine, bara gıder. Her yere gider. Ben de oyle yapmak isterdim. Tabii anneyle gitmek başka arkadaşla gitmek başka.. Senin için ölmek ne demek? Korkuyor musun ölümden? Ölmek demek, bu dunyadan çekip gitmek demek. Ben ölmekten hiç korkmuyorum. Ben dunyaya nasıl geldiğimi biliyor muyum kı olumu bileyim. serpılmıha((Pyaboo com Burcu'ya ulaşmak nteyenlerburcuburcu@> mynet com maıl adresını ve 0212 2895542 No'lu telefonu kullanabılırler Progeria: Genç akılda yaşlı beden... Prof. Dr. Nursel Elçioğlu Marmara Üniversitesi Hastanesi, ÇocukGenetik Hastalıklan Bilim Dalı Başkanı. Elçioğlu, Progeria hastahğuıa ilişkin bilgi verdi: Çocuklarda çok nadir görülen "HutchinsonGilford Progeria sendromu" erken yaşlanma hastalığı. Yaklaşık 7 kez hızlanmış anormal yaşlanma nedeni ile 10 yaşındaki Progerialı bir çocuğun 70 yaşındaki bir yaşhya benzer görünümü, kalp ve eklem problemleri oluşuyor. 1886' da ilk kez tanımlanan progeria hastalığı dunyada 4 ila 8 milyon çocuktan birini etkiliyor. Tanımlandığı günden bu yana tüm ırklardan 100 kadar çocukta rapor edilen bu hastalığı şu anda dünya üzerinde 45 kadar çocuk taşıyor. Avrupa'da yaşayan 15 kadar çocuktan 6'sı Türk. Sağlıklı doğmalarına rağmen, 18 aylıktan sonra belirtiler başlıyor. Çocuğun derisi, bir yaşlı insanın derisi kadar kmşıyor, kemikleri kırılgan hale geliyor ve çoğu 4 yaşından itibaren kel kalıyor. Ölüm ergenlikte kalp krizi ya da kalp hastalığı ile geliyor... Zekâ seviyeleri ise ortalamanın üzerinde. Unutulmaması gereken yaşlı görünmelerine rağmen ruhsal olarak aynı yaş çocuğun hayatını yaşamaya ihtiyaç duydukları. İnsanın gen haritasının çıkarılmasında kaydedilen ilerlemeler bu hastalığın da nedeninın bulunmasına yardımcı oldu. llkbahar 2003 'te hastalığın genetik bir bozukluktan kaynaklandığı bulundu. Çocukları erkenden yaşlandıran ve genç yaşta ölmelerine neden olan hastalığa, 3 milyar DNA birımi ıhtiva eden insan genetik yapısı içındeki bir tek yaıılış kodlanmış ya da yanlış yerleşmiş DNA molekulunun neden olduğu kanıtlandı. Bugün için 10 farklı hastalığa neden olduğu bilinen Lamin A genı ıle erken yaşlanma arasındaki bağlantının bulunması, insanlardaki doğal yaşlanma surecinin de daha iyi anlaşılmasına yardımcı olacak. PAZARIN PENCERESİNDEN 1 ,! »ı Ismet İnönü ve Batı müziği G Selçuk Erez eçenlerde yitirdiğimiz ünlü sinema oyuncusu ve senaryo yazarı Biilent Oran, 1950'lerde yayımlanmış olan "Kırkbirbuçuk" adlı mizah dergisinde yayımlanmış bir öyküsune, "Çankaya'dan kakafonik sesler geldiğini" belirterek başlamıştı. Oran, o yıllarda partisı gozden düşmüş olan eski Cumhurbaşkanı'nın, ilerlemiş yaşında Çankaya'dayken viyolonsel dersi almaya başlamış olmasını ti'ye alıyordu. Ismet Inönü'nün ileri bir yaşta viyolonsel dersleri almaya kalkışmasını kutlayanlar da vardır. Mesela, Hikmet Şimşek, îzmir Devlet Senfoni Orkestrası'nın dinletilerinden birinde (6 Nisan 1990), "îsmet Paşa'nın gençliğinde klasik müziği, çok sesli müziği yeterince tanımamış olduğunu ama başbakanlığında ve cumhurbaşkanlığında bu eksiğini gidermenin gereğini sezip ilgilendiğini, ileri bir yaşında da ünlü viyolonselist David Zirkin'i köşke çağırıp ondan ders aldığını saygı ile anmıştı. Demek ki Inönü, bir başbakanın, bir cumhurbaşkanının evrensel müziği anlamasının, yeterince tanımasının yararını kavramıştı. Inönü, sadece müzik değil, diğer kültür alanlarıyla da ilgilenir ve mesela Lozan Konferansı'nda hakkımızı savunmaya elverecek düzeyde bir dil bilgisi yanında kendini yeterli bir genel kültür ile de donatarak ülkesinı her gün bir öncekinden daha iyi temsil etmenin yollarını aramıştır. Rahmetli Inönü'den bu kadar yıl sonra bir başbakanımızın, Avrupa Topluluğu ile bizi üyeliğe götürebilecek görüşmelerimizin başlayıp başlarrjaya^ğına karar vereceklerje .^ rapor suhacak kimselerle görüşmeye gittiğinde televizjlojılarda izlediğimiz yalnızlığı içimizi bülrktu: Avtupa devlet büyüklerini beraberce fotoğrâf çektirirlerken yansıtan bir görüntü eşliğinide suhuldu Türkiye ile ilgili haberler. Bütürj Avrupalı liderler, aralarında konuşur, hatta giilüşürler, kuşkusuz zaman zaman şakalagiflarken bizim başbakanımız biraz Türkçe konuştuğunu iyi bildiğimizBulgaristan'ın Başbakanının yanına gitti durdu: Şenşakrak bir ortamda pek yalnızdı. Mecli$ albümünde, 160. sayfada Siirt Milletvekjli R. T. Erdoğan'm Ingilizce bildiği yazılı olduğu halde bugüne kadar Ba§bakanlrtU2in ağzından doğru dürüst bir Ingilizce beyanat dinleyemedik. tngilizcesi herjıalde basit görüşmelere elvermiyor. Avrupafc jiderlerin önemli bir bölümü, Topluluğjn' Türkiye ile üyelik görüşmelerine herhalde başlayacağını ancak bunun ononbeş yıl sürmesmin beklendiğini söylüyorlar. Bu on yıl içinde bazı öçılardan pişip, olgunlaşıp Avrupa'da geçerli notışlara uyacağımız umulmaktaymış: Insan Hakla,n'na saygıyı, kadını erkekle her açıdan eşit btt yaratık olduğunu kavramayı, deyletin saydamlığını, adaletin bağımsızlığını sadece yasalarda vurgulamakla kalmayıp başbakandan sıradan yurt<iaşlarımıza dek', içimize sindirmemizi bekliyorlar. Yıllarca yanhş eğitimle koşullandırılmış kafaların çağdaş normları sindirmeleri için herhalde bir on yıl geçmelidir. 1 Peki, birlikjerine katılmayı umduğumuz Avrupalılarla rahat konuşmamızı sağlayacak, aralarında bulunan kötü niyetlılere yem olmadan, kırpılmadan tninde sonunda AB'nın onurlu bir üyesi olabilmek için uzun surecek göruşmelerde, pazarlıklarda çıkarlarımızı savunmamıza yol açacak bir yabancı dili kaç senede öğrenebileceğiz? Bu herhalde uzun sürer ama bizce, herhangi bir dili yeterince öğrenmeden önce, bu konudaki eksikliğin önemini kavramak ye bunu şöyle veya böyle saklamaya çalışmak yerine açıkça söyletnek, ardından da samımiyetle ' gidermeye çalışmak yeterli olacaktır. Aynen *. ı Rahmetli îsmet Paşa'nın çok sesli muzik' '' ' konusunda davrandığı gibi...# J