Katalog

2 Ocak 2021 Cumartesi 7 Taylan Kümeli’den Püf Lokmaları Uzun ömrün ve gençliğin peşinde O balkonu eve katmayacaktın Doğadan renkler olan mavi, yeşil ve ferahlık sağlayan beyaz tonları öne çıktı. Zor geçen bir yılı geride bırakıyoruz. Yeni yıla girerken geçen zamanın önemini bir kez daha anlaaz karmaşıksa, yaşamlarını uzatmak da o kadar kolay olur. İnsan vücudu bir fareden çok daha karmaşıktır, yani dık değil mi? yaşlanmayı tersine çevirmek için yapıÇok eski zamanlardan beri, insanlar lacak herhangi bir müdahalenin insanzamanın geçişini işaretlemiştir. Saatle larda farelere göre daha küçük bir etkirimiz her saniye tik tak sesleriyle, anı si olacaktır. yakalamamızı hatırlatır. İnsan ömrü eskiden nispeten kısaydı. HASTALIK ÖNLEME 1800’lerde, dünya çapında beklenen Yaşlanmayı tersine çevirmek hâlâ yaşam süresi 40 yaşın altındaydı, an yeni bir bilim olsa da bilgi güçtür ve cak sonraki 150 yıl içinde bu, tıbbi ge DNA’nıza veya mikrobiyomunuza dalişmeler ve artan refah ile büyük ölçüde yanarak genel sağlığınızı ve çeşitli hasarttı. 2020’de ise hızla ilerliyor ve kü talık risklerini tahmin etmek iyi bir seresel yaşam beklentisi şu anda 72.6 yıl. çenektir. DNA testi, yaygın hastalıklara TERS YAŞLANMA yatkınlığınızı kontrol edebilir ve yaşam sürenizi kısaltabilecek hastalık riskiniPARADOKSU zi azaltmak için kişiselleştirilmiş öneriİnsanlar daha uzun yaşadıkça, nüfu ler sağlayabilir. sun yaşlanması daha büyük bir ekono İnsanlar yaşlandıkça, bağışıklık sismik sorun haline gelir, halk sağlığı har temleri daha az etkili hale gelir ve vücamalarına yük bindirir ve işgücünün cudun enfeksiyonlarla savaşma ve yaüretkenliğini azaltır. Avrupa Moleküler raları iyileştirme kabiliyetini azaltırken Biyoloji Laboratuvarı’nda nüfus yaşlan enfeksiyon riskini artırır. İlginç bir şeması konusunda uzman olan Halldór kilde, grip aşısının yaşlı insanlarda işe Stefánsson, “Kronik dejeneratif hasta yaramadığı görülmüştür çünkü eski balıklar birincil ölüm ğışıklık sistemleri, nedeni olarak bulaşıcı hastalıkların Yaşlanmayı aşıyı etkili kılmak için gerekli yanıtı yerini aldı” diyor. Çünkü geçmişte yaşlanacak kadar uzun yaşayan datersine çevirmek veremez. mümkün mü EGZERSIZ Yaşlanmayı terha az insan vardı. Aklımızdaki soru şu: “Bilim yaşlanmayı durdurabilir mi?” Ters yaşlanma teknolojisi yalnızca yaşam süresini değil, aynı zamanda sağlıklı, mutlu ve üretken Bilimsel deneylerde; basit model organizmalar için yaşlanma sürecini tersine çevirmek zaten mümkün. Bilim sıçanların, farelerin ve maymunların yaşam ömürlerini uzatmayı deneysel olarak başardı. Ancak henüz insanlarda değil. sine çevirmeye yardımcı olabilecek bazı basit değişiklikler var. Yaşlanmayı egzersizle tersine çevirmek mümkün mü? Bazı kanıtlar evet diyor. Sağlıklı yaşlı yetişkinler (haolduğumuz yaşam yatlarının çoğunda süresini de artırma isteğindedir. egzersiz yapmış İnsanın yaşlanma zaman çizelgebisikletçiler) ile egzersiz yapmayanlar si genlerimiz ve çevre arasındaki etkile arasında yapılan bir karşılaştırma, düşimler tarafından yönlendirilir. Genleri zenli egzersiz yapanlarda yaşa bağmiz, daha yavaş yaşlanmayı destekle lı kas kütlesi ve güç kaybının meydana mek için hücre metabolizmasını ve hüc gelmediğini gösterdi. Dahası, bisikletre çoğalmasını değiştiren varlığı nede çilerin vücut yağ ve kolesterol seviyeleniyle doğal uzun ömürlülüğe yatkınlığı ri yaşla birlikte yükselmedi ve bağışıklık mızın dörtte birine kadar katkıda bulu sistemleri daha etkendi. nabilir. Bu, yaşlanma çalışmaları için geçerPerinatal koşullar ve doğum ağırlığı lidir çünkü yaşlı insanlar düşük kas kütgibi bazı gelişim faktörlerinin de bir et lesine sahiptir. Bu, hareketliliği etkiler kisi olduğu bulunmuştur. Sigara içme ve tehlikeli düşme ve kırık riskini artırır. nin uzun ömürlülüğü azalttığı düşünül Bu arada, yüksek kolesterol ve vücut mektedir, en azından birkaç ölümcül yağı, yaşlılıkta sık görülen kalp hastalıhastalık riskini artırdığı için. Sebze ve ğı, inme ve şeker hastalığı riskini artırır. meyveden zengin bir diyet, daha uzun Daha önce de belirttiğimiz gibi, eski bir yaşam beklentisine katkıda bulunabilir. bağışıklık sistemi de genç bir bağışıklık sisteminden daha az etkilidir, bu yüzUZUN ÖMÜR ÇALIŞMALARI den yaygın enfeksiyonlar bile yaşlılar 2006 yılında, Nobel ödüllü bir kök için daha ciddi bir risk oluşturmaktadır. hücre araştırmacısı olan Shinya Yamanaka, farelerdeki olgun hücrelerin, sadece birkaç gen getirilerek kök hücre olacak şekilde yeniden programlanabileceğini keşfetti. Bu kök hücreler, vücuttaki her tür hücreye dönüşme yeteneğini yeniden kazandı. Bugün, rejeneratif kök hücre tıbbı, hücrelerin ters yaşlanmasını sağlamak için bu Yamanaka faktörlerini kullanarak çalışır. 2005’teki bir başka dönüm noktası çalışması, bilim adamları biri yaşlı ve biri genç iki farenin dolaşım sistemlerine cerrahi olarak katıldıklarında yaşlanma araştırmalarına yeni kapılar açtı. Bu iki farenin kanı karıştığında, yaşlı fare daha genç hale gelirken, genç fare erken yaşlandı. Yaşlı fare, yaraları daha verimli bir şekilde iyileştirebildi ve GDF11 proteini, yaşlı farelerin kaslarını gençliklerine kavuşturmak için olası bir madde olarak tanımlandı. Bununla birlikte, GDF11’in rolü daha sonra başka bir çalışma tarafından tartışıldı. Ek olarak, organizma ne kadar ARALIKLI ORUÇ Yüzde 1040’lık kalori kısıtlamasının farelerde ve primatlarda yaşam süresini uzattığı gösterilmiştir. İnsanlarda, yüzde 12’ye kadar kalori kısıtlaması olan 2 yıllık bir çalışma, diyabet, kalp hastalığı ve felç riskini azalttı. Nadir, ancak önemli yan etkiler, anemi nöbetleri ve kemik yoğunluğu kaybını içeriyordu (bilim insanlarının öne sürdüğü gibi, egzersizle dengelenebilir). Yaşlanmayı geri çevirmek için ayrıca; l Dengeli ve besleyici bir diyet yapın. l Ölçülü olarak alkol alın veya tamamen kaçının. l Sigara içmeyin. l Aktif bir sosyal yaşam sürdürün. l Her gece en az yedi saat uyuyun. Gelecekte, ömrü uzatmak için önleyici bir ilaç olarak alabileceğimiz yaşlanma önleyici haplar olabilir, ancak bu hapların ve müdahalelerin etkisini tam olarak anlamamız 10 yıllar alacak. Elif TOKBAY Pandemide evler kimimiz için birer hapishaneye dönüştü, bazılarımız ise “oh be dünya varmış” dedi. Gerçek olan ise şu: Evler artık bildiğimiz gibi değil. Tutadojora Mimarlık kurucusu İç Mimar Özlem Algül değişenleri ve değişmesi gerekenleri anlattı... İSTİFÇİLERE KÖTÜ HABER Alan açmaya ihtiyaç duyulan bu yeni düzende fazla bulduğumuz her şeyden vazgeçerek işe başlamalıyız. İstiflemeleri rafa değil yaşam alanının dışına çıkarmalıyız. 2021 yılında modern, çağdaş, minimalist ev dekorasyonu stilleri göreceğiz. SPORA DAVET EDİLDİNİZ Spor hayatınızın parçasıysa ya da meditatif konulara ilginiz varsa boş alana ihtiyacınız var demektir. Spor kendi bedeninizle çalışmanız dışında ilgilendiğiniz spor alanı ile de ekipman ve alan gerektirir. Hangi sporu yapıyorsanız yapın bir mata sahip olun, kendi ölçüsü ile standart bir alana sahip olma özelliği ile ayırdığınız alanı belirleyici kılacaktır. Renklerin etkisini bu alanda da kullanmanızı önereceğim. Sevdiğiniz renkte olması sizi bu kendine özgü küçük alana çağıracak. TEKNOLOJİDEN FAYDALANIN Artık birçok duvar kâğıdı antibakteriyel olma özelliğe sahip. Bu teknoloji tüm yüzey kaplamalarında, boyalarda, seramiklerde kullanılıyor. Su ile ilişkili mutfak ve banyo ekipmanları konusunda artık dokunmadan çalışan klozet sifonları, sizin hareketinizle entegre fotoselli bataryalar, tek bir düğme ile açılan duş kabinlerine dönüşen bir teknolojide. BIRAKIN DUVAR KİRLENSİN Sizin çalışmakta zorunlu kaldığınız evin içinde çocuğunuza da kendini özgür hissedeceği bir alan bırakın. Boş bir duvarı beyaza boyayın. Ayrı bir renk bizi sınırlar ve bir o kadar da özgür kılar. Verdiğiniz renkli kalemlerle çizmeleri boyamaları gelişimlerinde katkıda bulunmak ile çizdikleri her çizgi ve kullandıkları renkler onlardan size bir mesaj verir ve bu sürede siz içerde çalışırken güvenli bir ortam sağlar. Oyun alanlarını yatak odalarına entegre edin. Bir ranza düşünün, üst katını oyun alanına çevirebilirsiniz. Alan içinde alan oluşturma geleneği çocuklarda içsel olarak yerleşmiş bir duygudur. Yastıklardan duvar, battaniyeden çadır yapmaya yönlendiren parçalara yer verin. Çocuğunuza çalışma alanı hazırlama vakti. Sevdiği rengi sorun ve mutlaka alanında o renge yer verin. İnsanın sevdiği rengi görmesi motivasyonunu artırır. Çocuklar biriktirmeyi sever. Ona bu ilgisine yönelik bir alan, raf düzeneği belki de ufak bir vitrin alanında yer verin. Bu onda değerli olduğu hissi uyandırarak sizi dağınıklıktan koruyacak, onları da ilgilerine verdiğiniz değer ile iyi hissettirecek. BALKONLU EVLER YÜKSELİŞTE Bir diğer önemli alan da balkonlar. Kentsel dönüşümle birlikte balkonlar Fransız balkon denilen yere kadar doğramalarla şekil buldu. Balkon alan olarak evin içine dahil edildi. Bu süreçte ise evin içinde dışarıda olma hissini veren balkonlar çok ihtiyaç duyulan bir alan haline geldi, hatta balkonlu eve sahip olanlar şanslı sayıldı. İşte bu yeni dönem mimarlık çözümlemelerini yeniden değiştirecek eski yeniye dönüş var diyebiliriz. Ve balkonlu evler artık tasarımın bir parçası mobilyaları, kullanılan tekstil ürünleri yaşam içinde nefes alan yepyeni yaşam alanları olmaya aday değil gereklilik haline döndü. ÇALIŞMA ODANIZ YOKSA Hiçbir ihtiyacı kaşılamayan fazlalıklarınızdan kurtulun, bu size yer açacaktır. İnsan ölçeği gereği 60 cm’nin içinde hareket edebilir. Yemek masanızın bir köşesine yerleşmek yerine iş için kullanmanız gereken bilgisayar, dosyalarınız, not defterleriniz, kitaplarınız işiniz için gerekli tüm ekipmanlarınızın ne kadar yer kapladığını ölçün ve buna uygun bir masa edinin. Bilgisayarlarınız için gerekli elektrik gücü için o alana tesisatını çektirmek sizi fazla ara kablo kullanımından kurtaracaktır. O alanın size özel olduğunu hissettirecek bir çalışma sandalyesi edinini önerim, salonunuzun stilinden farlı renkte olması. Renk ayrımları mekânlar içinde bile siz konuşmadan o alanı amacına uygun ve size özel kılar. Masanızı konumlandırdığınız yer bir duvara karşı ise o duvarı boyamanızı öneririm. Bu, çalışma alanlarında dinginliği ve konsantrenizi sağlayacaktır. Basit hem de izole seperasyonlar oluşturulabilirsiniz. Separatör mekân içinde mekânı ayrı kılar. Tam o oluşturduğunuz alana tavandan bir korniş yardımı ile bir tekstil ürününü yerleştirmeye ne dersiniz? Ya da ahşap hareketli bir separatör sizi mekânın içinde diğerlerinden ayırmaya yardımcı olacaktır. ÇALIŞMA ODANIZ VARSA Evde çalışma alanınız için özel bir odanız var ise ve artık sürekli kullanmanız gerekiyorsa ya da yenilemek istiyorsanız: O alana girdiğiniz kapınızın rengini değiştirebilirsiniz. Artık evin içindeyiz ve bir yerden bir yere gitme alışkanlığımız evin içinde yaşam buluyor. Evin genel konseptine bakarak kendinize bir renk seçin ve boyayın. Işık almayan bir ortamdaysanız masa lambanız, tepe ışığınız ya da lambederinizin bu ortama göre ışık gücü ve miktarını belirlemek gerekir. Işık alan bir ortamdaysanız ve ışık fazla geliyorsa perdelerinizin tekstil ürünlerini doğru şekilde ve desende seçmek gerekiyor. Önerim yalın çizgisel formda olmaları. Çizgisel formlar bizim hedefe doğru konsantrasyonumuzu artırır. Konsantrasyonunuzu artırmak için masanızın boyutunu ve konumunu ihtiyaca göre belirlemenizi, duvarı karşınıza almanızı ve mekânın diğer parçalarını arkanıza almanızı öneririm. Çalışırken zaman kazanmak için mekân içinde her şeye sırt dönmek size zaman kazandıracaktır. Gardırobun da ferahlasın, sen de Bu hafta sonu hazır evdeyken gardırobunuza bakmaya ne dersiniz? Minimalist Yaşam Danışmanı Hale Acun Aydın “5 basit soruyla ilk adımı atmak mümkün” diyor. 1. Bu kıyafeti en son ne zaman giydim? Sezonluk bir kıyafet değilse bu kıyafeti en son ne zaman giydiğiniz ve uzun süredir giymediyseniz bunun nedeni oldukça önemli. Nedeni daha çok evde kalmak ve yerinin, zamanının gelmemesi olabilir, onları istisna sayabiliriz ama fırsat çıkmışken giymiyorsanız vedalaşma zamanı gelmiş olabilir. 2. Tadilata ihtiyacı var mı? Giymemenizin nedeni bu kıyafetin biraz ilgiye ihtiyaç duyması olabilir, paçası kısalacak, beli daraltılacak...Bir türlü sırası gelmeyen bu kıyafetleri topluca bir terziye ya da elinden bu işler gelen birine verin. 3. Üzerime tam oturuyor mu? Çok seviyorsunuz ama sıkıyor, kolları geriyor ya da üzerinizden düşüyor, eğer tadilatla düzelecek gibi değilse onu daha iyi taşıyacak birine verme zamanı gelmiş demektir. 4. Birkaç hafta içinde giyme niyetim var mı? Bütün bu sorulardan kurtulan ama emin olamadığın bir parça ile bakışıyorsan bu soruya da dürüstçe cevap verin ya da en güzeli inatla giymeye çalışın böylece asıl sorunun ne olduğunu göreceksiniz. 5. Bu kıyafet özel bir güne mi ait? Anılardan vazgeçmek her zaman çok kolay olmayabilir, bu parçaları en sona bırakmanızı öneririm. Bunlar için bir alan belirleyebilir ve anı eşyalarını (kıyafetler ve diğer eşyalar) burda saklayabilirsiniz. Böylece bu tarz eşyaları değerlendirirken önceliklerini belirleyebilirsiniz.