Katalog

LEV TOLSTOY / Fine Art Resim: İLYA REPİN / ‘Bir Propagandacıyı Tutuklamak’ gerçek olarak ele alan bir yazar olduğu için öncüdür. Sonra, “Onların bir özellikleri de pek çoğunun yaşam HER AKIMIN VE HER DÖNEMİN ÖNEMLİ Rus tiyatrosunun babası olarak bilinen Denis İvanoviç öyküsünde görüleceği gibi, çocukluklarının aile dadılarıyla, ŞAİRLERİNİN DE ŞİİRLERİYLE MERCEĞE Fonvizin’den de (1745 / 1792) söz etmek gerekir. hizmetçilerle, köy ve köylü yaşamıyla yakın ilişki içinde ALINDIĞI ENFES BİR ÇALIŞMA! “Kuzeyin Moliere”i diye de adlandırılan Fonvizin, oyun olarak bu yaşamdaki acılara, haksızlıklara tanıklık etmiş Rus Edebiyatı Tarihi, bir yandan ülkenin tarihini, yazarlığının yanı sıra çevirmen, diplomat ve akademisyendir. olmaları, yanı sıra da bu yaşamın halk dili, halk kültürü dönemlerini, çarların konumunu ele alırken bir yandan Oyunlarında taşra aristokrasisi, askerler, siviller, bürokratlar özelliklerinden, zenginliklerinden beslenmeleridir.” (s. 78) da sözlü edebiyattan, destanlardan Avrupa yazınından, (Tuğbay) yer alır eleştirilerek. “Cehalet, yanlış eğitim” gibi düşüncesinden etkilenerek gelişen yazarları ele alıyor. USTALAR GEÇİDİ! PUŞKİN, LERMONTOV, konulara da (Anasının Kuzusu) yer verilir. Yazarların, şairlerin yaşamları genişçe ele alınırken bir yandan BELİNSKİ, HERZEN, DOSTOYEVSKİ, Aleksandr Nikolayeviç Radişçev (1749-1802) ise öncünün da yapıtlarından, özellikle şiirlerden örnekler sunuluyor. ÇERNİŞEVSKİ, ÇEHOV, GORKİ... öncüsü bir şair, yazardır ve düşünürdür. Okuru en yalın ve en iyi biçimde bilgilendiren enfes bir VE DİRENİŞE TAHAMMÜLSÜZ ÇARLIK! Özgürlük Kasidesi, Petersburg’dan Moskova’ya Yolculuk’un çalışma. Her akımın ve her dönemin önemli şairlerinin şiirleri Çara karşı oluşunu yapıtlarında sezdiren, yazan Puşkin yanı sıra Anayurdun Ne Anlama Geldiği Üzerine Bir Konuşma de anlatılanların daha iyi anlaşılmasını ve kavranmasını sağlıyor. sürülür, baskı görür, bir komployla da öldürülür. denemesiyle toplumculuğunu gözler önüne seren Radişçev, Aynı son Lermontov için de tezgâhlanır. ‘PRESTROYKA’ (YENİDEN YAPILANMA) İnsan, Onun Ölümlülüğü ve Ölümsüzlüğü Üzerine’de yaşadığı Direnişe tahammül göstermez çarlık. VE “GLASNOST” (AÇIKLIK, SAYDAMLIK)! dönem Rusya’sını felsefi ele alan önemli bir düşünürdür de... Her şeye karşın Belinki gibi sıkı bir düşün, edebiyat ve, Rusya’da 1987’de siyasal yapı derin bir değişime uğrar. RUSYA’DA İLK EDEBİYAT DERGİSİ eleştirmen, Herzen gibi devrimci bir düşünce adamı da boy “Prestroyka” (yeniden yapılanma) ve “Glasnost” (açıklık, MOSKOVA DERGİSİ’Nİ YAYIMLAYAN verir etkili bir biçimde. saydamlık) sözcükleri bu dönemin özelliğini pek güzel anlatıyor. MİHAYLOVİÇ KARAMZİN! Ya Dostoyevski? Suç ve Ceza, Karamazov Kardeşler, Rusya yeniden kültürel, sanatsal, tarihsel bir kalkınma, Ya Nikolay Mihayloviç Karamzin (1766 / 1826)? Rusya’da Ezilenler, Ölü Bir Evden Anılar... Tek tek üstünde uzun uzun hamlesiyle, adeta yeniden doğar. Bu dönemden önce Joseph ilk edebiyat dergisi Moskova Dergisi’ni yayımlar. Bu dergide, durulacak başyapıtlar... Brodski, ülkesinin baskılarına dayanamayıp Amerika’ya göçer, büyük yankı uyandıran Rus Gezginin Mektupları’nı yayımlar. Ya düşünür, edebiyat eleştirmeni, romancı ve devrimin Amerikan vatandaşı olur ve 1987’de Nobel Edebiyat Ödülü’nü alır. Yine çok ses getiren Zavallı Lisa, Bey Kızı Natalya yayımlanır. önderi Çernişevski? BELLA AHMEDULİNA: ‘BİRİKİYOR YOLDAN Zavallı Liza, Rus edebiyatında, işlenen konu olarak bir Çehov, ayrıca Rus edebiyatının sarsılmaz yazarı. 20. GEÇENLER ÇİTİN ÖNÜNDE; / ANLAMAK ilktir aldatılan bir köylü kızının intiharı. Bey Kızı Natalya yüzyıla Maksim Gorki damgasını vurmuştur. İÇİN YAPTIĞIMIZ ŞEYİ / KAYGIDAN ise sevdiği adamdan ayrılmamak için erkek giysisiyle savaşa USTALARIYLA AKIMLAR... ÇATLAYACAKLAR NEREDEYSE...’ giden bir kadını ele alıyor. Rus edebiyatının “Gümüş Çağı” ve “Sembolizm Yazımı, Bella Ahmedulina’nın bir şiirinden kısa bir RUS EDEBİYATININ BÜYÜK YÜZYILI: 19. YÜZYIL! (Simgeciler) (akımın önemli şairleri Aleksandr Blok, örnekle bitireyim: Rus edebiyatının büyük yüzyılıdır 19. yüzyıl. Tolstoy’un Konstantin Balmont ve Valeri Bryusov) sonradan Akmeizm’e “Kendi kurallarıyla geliyor kış / Dalmışız bir oyuna Savaş ve Barış (1867) romanını arka planında yer alan 1812 evrilir. Bu akımın şairleri Nikolay Gumilyov, Anna kahkahalarla; / Yerden avuç avuç kar topluyoruz / Biçim Anayurt Savaşı dönemini içeren dönemdir. Rus Edebiyatı Ahmatova, Osip Mandelştam’dır. vermek için o aklığa. // Bir kötülük öncesindeymiş gibi / Tarihi’nde bu dönem şöyle ele alınıyor: 1910’lu yıllarda “simgeciliğe” karşı oluşan bir akım olan Birikiyor yoldan geçenler çitin önünde; / Anlamak için “Bütün bir 18. yüzyıl ve yaklaşık olarak ikinci yarısına Akmeizm de Fütürizmle el sıkışır: Akımın en tanınmış şairleri yaptığımız şeyi / Kaygıdan çatlayacaklar neredeyse...” kadar da 19. yüzyıl Rus edebiyatının önde gelen yaratıcıları, Mayakovski, Hlebnikov’dur. (Çeviren: Ataol Behramoğlu, Aralık 1960) kimileri orta düzeyde varlıklı ailelerin çocukları olsalar İmgecilik akımında Sergey Yesenin başı çeker. Sonra Boris Rus Edebiyatı Tarihi, bir ansiklopedi gibi de algılanabilir, da çoğunlukla büyük toprak ve (çok sayıda köle köylü!) Pasternak, Marina Tsvetayeva, İvan Bunin de unutulmamalı. bir antoloji gibi de. Çünkü en baştan en sona tarihsel, kültürel sahibi ailelerin çocukları olarak yüksek düzeyde eğitim İkinci Dünya Savaşı ortamında ürün veren Anna Ahmatova, süreçler, akımlarla ve bu akımların temsilcileriyle birlikte, almış, genellikle yurtdışında eğitim görmüş, bir ya da birkaç Aleksandr Tvardovski, Konstantin Simonov’dur. 1950’li genişçe, örneklerle ele alınıyor. Ne çok bilmediğim şairi, yabancı dil bilen kimselerdir.” yıllarda Arseni Tarkovski, Yevgeni Yevtuşenko, Bella yazarı da bu kapsamlı çalışma sayesinde öğrendim. Öte Şu değerlendirmeler de önemli dönemi anlamak için: Ahmadulina da kendilerinden söz ettirirler, tanınırlar. yandan bildiklerimi, bilgilerimi de tazeledim. n GALSAN TSCHINAG’TAN ‘GRİ YERYÜZÜ’ “Neye benziyorum ben, utanmadan ve korkusuzca Bagşı diye Yeryüzü’nde, değişim ve gelenekler arasında kalan çocukluğunu öykülemeye devam ediyor. Moğolistan’da yaşayan Altay çağırıldığım halde? Lama olarak çıplağım. Yine de her şey olacağına Tuvalarının kültürüne ve geleneklerine dair ayrıntılı tasvirlerin, varıyor. Mesele şu ki pelerin, sutra, davul, çan, yağ kandilleri için rejimin soğuk yüzüyle iç içe örüldüğü yapıt, Şamanlardan çalınanları kâseler ve geri kalan her şey içimde saklı. Zaman bunu gerektiriyor. ve onların nasıl “çıplak” bırakıldığına ilişkin arka planı sarsıcı Fakat nasıl ki tahtsız, taçsız krallar insanların bedenlerine öykülerle anlatıyor. hükmetmeye başladıysa, şavıdsız, aynasız şamanlar ve davulsuz, Tschinag, öykülerle rejimin ideolojisini ve Şamanlığı bir zıtlık olarak çansız lamalar da insanların ruhlarına hükmedecek.” Kitaptan... ortaya koyarken sosyalizm dönemine ait siyasi eleştirilerini ve bazen de alaylı hicivlerini kaleme almaktan sakınmıyor. n Galsan Tschinag, etnograf titizliğiyle örülmüş biyografik üçlemesinin ilk kitabı Mavi Gökyüzü’nün devamı olan ve VakıfBank Gri Yeryüzü / Galsan Tschinag / Çeviren: Emre Güler / Kültür Yayınları tarafından Emre Güler’in çevirisiyle yayımlanan Gri VakıfBank Kültür Yayınları / 272 s. / 2024. 10 Nisan 2025 9