Katalog

1972’de yazdığı “Ben Ölürsem Akşamüstü Ölürüm” şi- ne Bahçesi oyunlarını da çevirdi. Yine onun ilk çevirile- rımda duyduğum mutluluk eksik kalırdı.” iri Lermontov ve Pasternak şiirinin ortak duyarlığını yan- rinden biri olan Turgenyev’in Devrim Öncesi’ni, Maksim Behramoğlu’nun Rus edebiyatına dönük birikimi- sıttığını söylemeliyim: Gorki’den derlediği seçilmiş on öykünün yer aldığı Ya- nin her anlamda yansıdığı bu yapıtı okumaya başlar- 8 “Ben ölürsem akşamüstü ölürüm/ Şehre simsiyah bir şanmış Hikâyeler’i de burada anmalıyım. ken adeta bir yolculuğa çıktığımı söylemeliyim. Bir dil ve kar yağar/ Yollar kalbimle örtülür/ Parmaklarımın arasın- Rus Edebiyatının Öğrettiği kitabını okurken bu beklen- edebiyat adası kurmanın ne anlama gelebildiğini de bize dan/ Gecenin geldiğini görürüm/ Ben ölürsem akşamüs- timi doğrulayan cümleleriyle karşılaşmam yeni bir umut göstermesi açısından önemli buluyorum bu çalışmasını. tü ölürüm/ Çocuklar sinemaya gider/ Yüzümü bir çiçeğe ışığı yaratmıştı bende. Behramoğlu da kendi keşfini şöy- Yapıtları, yaşamlarıyla tanıyıp bildiğim yazarların yanı gömüp/ Ağlamak gibi isterim/ Derinden bir tren geçer/ le dillendiriyordu: “Rus edebiyatından okuduğum ilk ya- sıra birçok yazarla şairle karşılaşmak; üstelik yaşadıkları Ben ölürsem akşamüstü ölürüm/ Alıp başımı gitmek pıt Dubrovski’dir. Puşkin’in romantik anlatısını bir soluk- dönemlerin seyrine çıkmak “edebiyat tarihi” değil, bir ül- isterim/ Bir akşam bir kente girerim/ Kayısı ağaçları ara- ta, heyecanla okuyan ortaokul öğrencisi, onu yıllar sonra ke / coğrafyanın edebiyatına kültürüne, tarihsel gerçek- sından/ Gidip denize bakarım/ Bir tiyatro seyrederim/ Rusça aslından da okuyacağını ve bir kez de kendisinin liğine de dönük bir edebi yolculuk kitabı gibi geldi bana. 9 Ben ölürsem akşamüstü ölürüm/ Uzaktan bir bulut ge- Türkçeye çevireceğini nereden bilebilirdi?” Eminim ki Rus edebiyatına ilgi duyanların başucu kitabı çer/ Karanlık bir çocukluk bulutu/ Gerçeküstücü bir res- Onun bir dille, edebiyatla buluşmasının başlangıcı- olacaktır Ataol Behramoğlu’nun bu kitabı. n sam/ Dünyayı değiştirmeye başlar/ Kuş sesleri, haykırış- dır bu. Öyle ki, Maksim Gorki’nin Puşkin için söylediğine 1 İvanov, Anton Çehov, Çeviren: Ataol Behramoğ- lar/ Denizin ve kırların/ Rengi birbirine karışır/ adeta sadık kalarak “bütün başlangıçların başlangıcı” bir lu, Bilgi Yayınevi, 115 s., 1967; Üç Kızkardeş / Or- Sana bir şiir getiririm/ Sözler rüyamdan fışkırır/ Dün- yazardan yola çıkması, üstüne üstlük Puşkin üzerine ile- mancini, Anton Çehov, Çeviren: Ataol Behramoğlu, ya bölümlere ayrılır/ Birinde bir pazar sabahı/ Birinde bir ride bir tez yazarak Rus edebiyatının dilimize açılan biri- Bilgi Yayınevi, 223 s., 1970. gökyüzü/ Birinde sararmış yapraklar/ Birinde bir adam/ kimine bizi taşıması önemlidir. 2 Rus Edebiyatında Puşkin Gerçekliği, Ataol Behra- 5 Her şeye yeniden başlar” BİRİKİMİNİN HER ANLAMDA YANSIDIĞI BİR YAPIT: moğlu, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 222 s., 2001. ŞİİRİNİN SESİ, DUYARLIĞINI BESLEYEN ‘11. YÜZYILDAN 21. YÜZYILA RUS EDEBİYATI TARİHİ’ 3 Çağdaş Rus Şiiri Antolojisi, Ataol Behramoğlu, Adam Yayınları, 251 s., 1987; yeni basımı Can Yayın- COĞRAFYANIN DERİN İZLERİNİ TAŞIR! Bir şairin, Rus dili ve edebiyatı eğitimi almış, filoloji- Behramoğlu’nun o ilk çevirilerini okumam onun şiiriy- nin donanımından geçmiş bir edebiyat insanının böylesi ları, 230 s., 2008. le de beni buluşturmuştu. Üstelik onun doğduğu kente, bir birikimini taşıdığı yeni kitabı 11. Yüzyıldan 21. Yüzyıla 4 Hançer, Mihail Yuryeviç Lermontov, Çeviren: 10 Kars’ta karşıma çıkmıştı: “Yolculuk, Özlem Cesaret ve Rus Edebiyatı Tarihi’ni okumaya yönelirken ister iste- Ataol Behramoğlu, Adam Yayınları, 84 s., 1983. 6 Kavga Şiirleri” Şiirinin sesi, şair olarak imge yoğunluğu mez onun yazınsal birikimine döndüm bir kez daha. 5 Ne Yağmur… Ne Şiirler…, Ataol Behramoğlu, duyarlığını besleyen coğrafyanın derin izlerini taşıyordu: Ataol Behramoğlu’nun bu çalışmasının başlama nok- Cem Yayınevi, 1976. “Sesimi tartıyorum başlamak için yeni bir şarkıya/ Kendi- tası 1970’lerin başına uzanıyor. 1972-1974 yılları ara- 6 Yolculuk, Özlem, Cesaret ve Kavga Şiirleri, Ataol me yeni şairler arıyorum şimdi, canım sıkılınca çekip gi- sında Moskova Devlet Üniversitesi’nde “Rus ve Sovyet Behramoğlu; Cem Yayınevi, 59 s., 1974. diyorum/ Ölgün ışıkların yandığı kahvelerin önünden de- Edebiyatı Tarihi” üzerine çalışmaya başlar. O ilk adım bir 7 İnsanüstü Bir Anıt Diktim Kendime, Aleksandr rin bir iç daraltısıyla/ geçtim” başlangıçtır. Behramoğlu’nun bu alanda akademik uğra- Sergeyeviç Puşkin, Çeviren: Ataol Behramoğlu, Onun o sesi, arayışı, nice sonra çevireceği Puşkin’in şa yönelten de aldığı eğitiminle birlikte kuşkusuz edebi- Adam Yayınları, 99 s., 1996. şiirlerinde de karşımıza birer imge olarak çıkacaktır: yat uğraşısıdır. Ve elbette ki çeviriyi de bu çalışma alanı- 8 Devrim Öncesi, İvan Sergeyeviç Turgenyev, Çe- “Henüz çağırmadığında şairi/ Apollon, kutsal özveriye,/ nın ayrılmaz bir parçası olarak görmesidir. viren: Ataol Behramoğlu, Sinan Yayınları, 256 s. Günlük yaşamın kaygılarına/ Gömülmüştür o yüreksizce;/ Bunu da kendisi kitabının “Önsöz”ünde şöyle belirtir: 1973; Yaşanmış Hikayeler, Maksim Gorki, Çeviren: Kutsal lirin sesi kesilmiştir;/ Ve o, belki en önemsiz kişi- “Sonuç olarak bunun bir ansiklopedi ya da antoloji tü- Ataol Behramoğlu, Cem Yayınevi, 306 s., 1975. 7 dir/ Dünyanın önemsiz çocukları arasında.” ründe bir ürün değil, bir kişinin Rus edebiyatına, akımla- 9 Rus Edebiyatının Öğrettiği, Ataol Behramoğlu, Evrensel Basım Yayın, 208 s., 2008. Rus edebiyatını keşfetmemde başlama noktam ra, olgulara, tek tek yazarlara ve ürünlerine bakışının, ki- Gogol’ün Mayıs Gecesi, Ölü Canlar’ı ve Çehov’un andı- şisel değerlendirmelerinin de yer alacağı özgün bir yapıt 10 11. Yüzyıldan 21. Yüzyıla Rus Edebiyatı Tarihi, ğım oyunlarıydı. Şunu da burada hatırlatmalıyım; Beh- olmasını istedim. Böyle olmasaydı, açıkçası, yazarken ki Ataol Behramoğlu, Türkiye İş Bankası Kültür Yayın- ramoğlu, sonraları Çehov’un Martı, Vanya Dayı, Viş- heyecanım ve yayın öncesindeki tekrar tekrar okumala- ları, 596 s., 2025. Tanımlar ve sözcükleriniz: — — — — — 71 36 12 75 73 A. “Yazmak dostlara neye yarar KITAP BULMACA Elinde hançerden bir yelpaze G. “Geçip giderken ………. so- Uzakta genç ve lâcivert dağlar kaklar boyunca, Gözlerinin siyahı gitmiştir Girerken kapısından insanla dolu Hazırlayan: MUSTAFA BAŞARAN trbulmaca@gmail.com Telgraf çiçekleri ………. kamyon- bir tapınağın, lar.” Otururken çılgın gençler arasında, (Cemal Süreya) Kendi hayallerime dalarım.” (Aleksandr Puşkin) — — — — — — — 31 4 10 20 56 23 59 — — — — — — — — — 24 5 17 49 69 8 53 27 51 B. “Yarım bir göz göze gelmek, H. Şeker kamışından şeker yapılır- yarım bir ………., yarım bir öpüş. ken elde edilen öz suyun, melas- Birbirine sokulmuş iki yalnızlık. la mayalandırılarak kurutulmasıyla Çünkü zamanı geldiğinde herkes oluşturulan alkollü sert içki. gider.” (Tarık Tufan) — — — 50 22 30 — — — — — — — 48 60 6 9 39 63 29 I. Hesap. C. Boagillerden, tropikal Güney — — — — — — — Amerika’da yaşayan, 8-10 metre 57 32 72 66 68 11 34 uzunluğunda, avını sararak ve sı- J. Dan Brown kitabı. karak öldüren bir tür yılan. — — — — — — — — — — — — — — — — 52 43 35 44 26 21 38 14 28 19 33 3 7 45 62 55 K. “………. Harris” D. “İnsana ………. olan tek şey, (Dört kez Oscar Ödülü adayı ve onu nereye sürükleyeceği belli ol- Altın Küre ödülü sahibi Amerikalı mayan hür iradedir.” sinema oyuncusu) (Fyodor Dostoyevski) — — — — — — — — — 70 74 15 2 54 65 37 47 13 E. Yunanistan’da yaşa- 1833 ÇÖZÜM: A. BESTEKARLIK, B. OTİSTİK, yan kimse. C. NEZARET, D. NALBANT, E. İNDİRİMLİ, F. ESPİYE, G. GRAVÜR, H. AĞABEY, I. RU, J. — — — — — — — Önce aşağıda tanımları verilen sözcükleri bulmaya çalışın ve her bir harfi bir yatay çizgi üzerine gelecek biçimde yazın. Sonra MÜDÜR, K. UR, L. SIVI. 1 25 58 16 41 61 18 çizgilerin altlarındaki sayılara göre bu harfleri bulmacadaki aynı sayılı karelere aktarın (Kara kareler iki sözcük arasını gösterir. Metin: “Bütün köpeklerde ısırma yetisi vardır. Bir satırın sonunda kara kare yoksa bu, sözcüğün alttaki satırın başına sarktığını gösterir). Bulmaca tamamlanınca sorulan Tıpkı bütün insanlarda zarar verme yetisi F. “………. Tanrısı” tanımların karşılığı olan sözcüklerin ilk harfleri yukarıdan aşağıya doğru Foxglove adlı kitabın yazarının adını oluşturacak; olduğu gibi.” (Bonnie Garmus) (Wilbur Smith kitabı) bulmaca karelerindeyse aynı kitaptan bir metin ortaya çıkacaktır. Geriye kalan harfleri de siz tahmin ederek metni oluşturun. 12 10 Nisan 2025