Katalog

CHRISTOPHER DUGGAN’DAN ÇAĞLA URAL’DAN ‘MİRA’NIN KIRMIZI DEFTERİ’ ‘Kısa İtalya Tarihi’ Toplumsal rin aleyhine resmi İtalyanca haline gel- MEHMET ŞENGÖÇMEN mesi, halka resmi İtalyancayla merke- zi hükümetin değerlerini aşılayacak bir travmalar ve İKİ İTALYA! / Christopher eğitim sisteminin kurulması ve savaş Duggan’ın Kronik Kitap tarafından yoluyla ulus bilinci oluşturma arayışı gi- yayımlanan çalışması Kısa İtalya bi konular ön plana çıkıyor. Tarihi’nde* birkaç kez ifade ettiği aşkın gölgesinde... Tüm bölümlerde göze çarpan bir ger- üzere İtalyanlar ülkelerine baktıklarında çek, İtalya’nın kuzeyiyle güneyi arasın- “gerçek” ve “hukuki” İtalya veya da büyük farkların var olması. “gerçek” ve “siyasi” İtalya gibi birkaç Kuzey İtalya zengin ve müreffeh bir farklı İtalya görmüştür. Duggan’ın bölge olarak ön plana çıkarken Güney çalışmasında ön plana çıkan iki İtalya İtalya büyük toprak sahiplerinin köy- ise coğrafi İtalya ve İtalya devletidir. lüleri ezdiği verimsiz ve fakir bir bölge İtalya coğrafyası İtalya devletinin ku- olarak ele alınıyor. rulmasından asırlar önce oluştuğu için Bölgeler arasındaki farklar birleşmenin birleşmeden önceki İtalya tarihine bir başını kuzeyin çekmesi, devlet görevlerin- devletin değil bir bölgenin tarihi olarak de kuzeylilere daha fazla yer verilmesi ve- bakmak gerekir. ya geç dönemde kuzeyde terör sorunu ağır Nitekim Duggan da böyle yapmış ve ki- basarken güneyde daha çok mafya proble- tabın ilk bölümünü (“Bölünmeye Neden minin görülmesi gibi durumları açıklıyor. Olan Coğrafi Etkenler”) coğrafyaya ayır- Diğer yandan olumsuz gelişmelerde sü- mış. İtalya’nın birleşmesini anlattığı bö- rekli güneye vurgu yapılması ve olumlu lümden sonraysa bir bölge- gelişmeler söz konusu oldu- nin tarihini yazmayı bıra- ğunda daha çok kuzeyden karak bir devletin tarihini bahsedilmesi yazarın kuze- yazmaya başlamış, böyle- ye önyargıyla yaklaşıp yak- ZEYNEP TÜTÜNCÜ GÜNGÖR ce ilk bölümlerde kurduğu laşmadığını ve bu iki bölge- temelin üzerinde sağlam nin daha farklı ele alınıp alı- sikolog Zeynep ve anneanne- ile dağılması, Türkiye’nin yakın geçmi- bir siyasi anlatı inşa etmiş. namayacağını sorgulatıyor. si Şahika’nın anlatımıyla Çağla şine ilişkin ipuçları sunuyor. BİRLEŞME / Kısa İtal- P Ural’ın kaleminde sürükleyici bir İlerleyen bölümlerde yakın tarihin ka- MATERYALİZM VE ya Tarihi’nin temel kırılma İDEALİZM / Kitabın bir öyküye dönüşen Mira’nın Kırmızı Def- ra lekelerinden 6-7 Eylül olaylarının top- noktasını İtalya’nın birleş- teri (Destek Yayınları), 1950’lerin Tür- lum üzerinde bıraktığı derin izler de ka- önemli teması da materya- mesi oluşturuyor. Birleş- lizmle idealizm arasındaki kiye’sinden günümüze ulaşan bir aşktan rakterler üzerinden anlatılıyor. İstanbul meden öncesini anlatan bö- çok daha fazlasını, karakterlerin yaşan- Üniversitesi’nde yaşanan Beyazıt öğren- çatışma ve materyalist lümlerde İtalya coğrafyası yönetimlerle idealist yöne- tısı üzerinden yakın tarihin önemli top- ci olaylarının anlatılıyor olması da top- ve bu coğrafya üzerinde- timlerin birbirini izlemesi. lumsal olaylarını ve travmalarını merak lumsal belleğimizi tazeliyor. ki irili ufaklı devletler bi- İtalya devletini meşru- uyandıran sırlar, ortaya çıkmayı bekle- Romanda tüm bunların yanı sıra eski leşme gerçeği göz önün- laştırmak ve İtalyan ulu- yen gerçekler çevresinde sürükleyici bir Beyoğlu, Ankara ve İstanbul’un eğlen- de tutularak ele alınıyor. sunu inşa etmek için mad- dil ve kurguyla şekilleniyor. ce yaşamı, 12 Eylül darbesi gibi pek çok Coğrafya söz konusu olduğunda ço- di refah sağlamaya çalışan liberal hükü- Çoğunlukla İstanbul’da geçen roman, toplumsal ve politik olaya yer veriliyor, ğunlukla birleşmeyi engelleyen etken- metlerin başarısızlığıyla bu başarısız- Ankara’dan New York’a, Venedik’ten özellikle insanların yaşamlarını ve gele- ler ortaya konuyor; devletler söz konu- lıktan sonra ulus inşasında maddiyattan Türkiye’nin doğu illerine kadar uzanıyor. ceklerini nasıl etkilediğine dikkat çekiliyor. su olduğundaysa birleşmeyi engelleyen çok maneviyata ağırlık veren ve hatta Şahika’nın çocukluğunda yaşadığı acı- SIRLARIN KAPISINI etkenler ortak noktalarla ve komünlerin savaşı yücelten grupların iktidara geldiği lar, annesi tarafından sevilmediğini hisset- AÇAN ‘ANAHTAR’! ortaya çıkışı, yarımadadaki Fransa-İs- yıkıcı faşizm dönemi özenle ele alınıyor. mesi, babası ve kardeşi ile geçirdiği trajik Hikâye, evliliğinde birtakım sorunla- panya rekabeti ve dünya ekonomisinin Faşist İtalya’nın yaşadığı yıkımdan yaşam, kaderin binbir cilvesi ile karşılaş- rı çözmeye çalışan Zeynep’in, kendisi- kuzeybatıya kayması gibi İtalya devlet- sonrasında yaşanan dönemi anlatan bö- dığı aşk öyküsü ve çok daha fazlası onu ni büyüten anneannesinin felç geçirmesi lerinin neredeyse tamamını etkileyen ge- lümlerdeyse materyalizmle idealizmin güçlü bir kadın hâline getiriyor. nedeniyle New York’tan İstanbul’a gel- lişmelerle anlatılıyor. önceki iki uç devirden sonra nasıl bir et- Zorluklar karşısında dimdik ayakta kal- mesiyle başlıyor. Ayrıca Toskana lehçesinin edebiyat kileşim içinde olduğu inceleniyor. mayı başaran Şahika, torunu Zeynep’i de tıp- Çok sevdiği anneannesinin hasta yata- dili haline gelerek diğer bölgelere yayıl- İtalya tarihinin en ilginç yönlerin- kı kitapta anlatılan “matriark” hikâyesinde ğındaki tek isteği olan “anahtarı” bulma- ması gibi birleşmeden önce başlayıp bir- den biri Türkiye tarihiyle birçok ortak olduğu gibi ömrünce koruyup kolluyor. ya çalışan Zeynep, bu arayış sırasında ai- leşme sonrasında önem kazanan geliş- noktasının olması. Her iki ulus devle- Çağla Ural’ın gerçek hikâyelerden lesiyle ilgili birçok gerçekle yüzleşiyor. melere de yer veriliyor. tin de Batı Avrupa’daki diğer ulus dev- esinle kurguladığı Mira’nın Kırmızı Anneannesinin hastalanmasına neden Birleşmeye giden süreç ise birkaç bü- letlere kıyasla geç kurulması, ulus inşa- Defteri, sinematik bir anlatımla ilerli- olan gazetedeki haberleri tarayan Zey- yük kişiliğe (III. Napoléon, Piyemon- sı için bilinçli bir çaba sergilemesi; res- yor. Okuru sarsan ve zaman zaman geç- nep, adını hep duyduğu ve öldüğünü te kralı II. Victor Emmanuel, pragma- mi dillerin oluşumunda belli bir lehçe- mişe götüren tarihi gerçekler, toplumsal bildiği dedesi Turan ile karşılaşıyor. tist Piyemonte başbakanı Cavour, ide- nin, merkezi eğitim sisteminin ve or- travmalarla trajedilere sahne oluyor. Anneannesi Şahika ile Turan arasındaki alist Mazzini ve idealizmle gerçekçiliği dunun önemli roller oynaması; merke- Hikâyenin, okuyucuyu sarsmasın- derin ve bir o kadar da acıklı aşk hikâyesini harmanlayan Garibaldi) odaklanılarak zi hükümetin güçlü bir bölgecilikle karşı daki en büyük etkenlerden biri de tüm araştırırken sırlarla karşılaşan Zeynep, üç büyük devletin (Avusturya, Fransa ve karşıya kalması, 1945 sonrası dönemde yan karakterlerin etkileyici birer yaşa- kendi geçmişini sorgulamaya da başlıyor. Piyemonte) birbiriyle ve diğer devletçik- iki ülkenin siyasetinde benzer yaklaşım- möyküsüne sahip olması: Doktor Tu- lerle ilişkileri üzerinden anlatılıyor. ların hâkim olması İtalyan ve Türk top- ran, tıp camiasının önemli isimlerinden YAKIN TARİHİMİZDEKİ lumları arasındaki benzerliklerle bir ara- Tansel, Şahika’nın teyzesi, Sevim, dok- TOPLUMSAL YARALAR ULUS İNŞASI / Kitabın en önemli ko- ya gelerek coğrafyanın kader olup olma- tor Ferdi, Şahika’nın anne ve babası, Bu arada Şahika’nın çocukluğunda bul- nularından birini siyasi birleşmeye kadar dığını tekrar düşündürüyor. n hatta Şahika’nın yardımcısı Esma’nın duğu Mira’nın günlüğü, karakterin tüm ortak bir İtalyan kimliği oluşmaması ve hikâyesi dahi oldukça sürükleyici. yaşamını etkileyen bir el kitabına dönü- birleşmeyi izleyen ulus inşası oluşturuyor. * Kısa İtalya Tarihi / Mira’nın Kırmızı Defteri, çok katmanlı şüyor ve Şahika’nın önemli bir yazar ol- Ulus inşası hakkındaki bölümlerde Christopher Duggan / Çeviren: bir kurguda gerçekliğin ve tarihin izlerini masına da aracı oluyor. Mira’nın ailesinin merkezi hükümetin bölgecilikle müca- Mehmet Şengöçmen / Kronik arayanlar için sürükleyici bir roman. n “Varlık vergisi” ve “Aşkale sürgünleri” delesi, Toskana lehçesinin diğer lehçele- Kitap / 400 s. / 2024. 14 27 Mart 2025