Katalog

rumlardan kaynaklanır. Zaten Ionesco için komik ve trajik ‘KEL ŞARKICI’ aynı kapıya çıkar. Hatta komedi trajedinin kendisidir. Kendisini tiyatro ve genel olarak edebiyat dünyasında önem- Ünlü yönetmen Jean-Louis Barrault’ya göre Ionesco’nun li bir isim haline getiren La Cantatrice chauve (Kel Şarkıcı) oyunları “Kafka’nın evreninde Marx Brothers” izlemek gi- oyununu işte bu kılavuzdan devşirdiği “Tavan yukarıda, ze- bidir. “Saçmalığın sezgisinden doğan komedi, bana trajedi- min aşağıdadır” gibi tuhaf cümleler, günlük konuşmaların içe- den daha umutsuzmuş gibi geliyor” der Ionesco. riğini oluşturan basmakalıp deyimlerle örmüştür. Çünkü trajedide insan dünyanın kanunları tarafından ezi- Ardı arkası kesilmeyen boş konuşmalar, istemli ya da is- lir ve bütün çabalarına karşın kaderine karşı verdiği kavgayı temsiz kelime oyunları, karmakarışık ünlem cümleleri, bir- kaybeder. Ama hiç olmazsa kader ve kanun kavramlarının birinin yerine geçebilen önermeler ve hiçbir anlam içerme- olduğu bir evrendir bu. yen gevezeliklerle geçen oyunun sonunda karakterler ve Gelgelelim komedide kanun olmadığı gibi, insanın karşı olay örgüsü ortadan kalkmış, geriye sadece tiyatronun boşa gelebileceği bir kader bile yoktur ki bu da komedinin ne ka- dönmekte olan mekanizması kalmıştır. dar amansız bir evreni yansıttığını gösterir. Dil bir dizi dil sürçmesinden oluşur ve her zaman yanlış Bundan Ionesco’nun eserlerinde işlediği asıl türün trajiko- anlamalara yol açar. Telaffuz edilen cümlelere kimse bir an- mik olduğu ortaya çıkar. Bu yüzden de “İskemleler” oyunu- lam veremez ve konuşmaların sonunda hep kavgaya dönüşür. nun alt başlığının “trajik güldürü” olduğunu görüyoruz. Bunun nedeni insanın içsel yaşamını yansıtmayan otoma- Ölüm fikrini zihninden silip atamadığını her zaman itiraf tizmaları benimseyerek konuşmaya çabalamasıdır: Ağzın- etmiş olan Ionesco’nun tiyatrosunda, varoluşun ne kadar tu- dan çıkan sözler kişisel olmayı beceremez, mahrem ve özel haf olduğunun farkına varan insan, kendini toparlamaya ve duygularını ifade etmesine ket vurur. dünyayı daha sakin bir bakışla gözlemlemeye çabalarken Öte yandan bu saçma konuşmalar karakterlerin takıntıları- ölümden de ilham alır. nın, dürtülerinin ve kaygılarının açığa vurulmasına yarar, ki bu duygular gerçek yaşamda iletişimsizdir. DİLİN BOŞLUĞUNU ORTAYA KOYAN NESNELER KİMİ YAPITLARINDA KELİMELERİN YERİNİ TUTAR! IONESCO’NUN SEVGİLİ YALNIZLIĞI! “Kral Ölüyor” adlı oyunda ağır hasta olan Kral I. Burada ortaya çıkan sorun bireylerin son derece yalnız ve Bérenger, yaklaşmakta olan ölüm sayesinde çevresinde olup anlaşılmaz olduklarıyla ilgili olsa da bu aslında o kadar kötü bitenlere, o zamana kadar hiç dikkat etmediği en küçük de- bir şey sayılmaz. “Yalnız olmak yalnız olmak demek değil- taylara bile daha duyarlı olmaya başlar. dir, çünkü yalnızlık içinde başkalarıyla konuşursunuz, ama Ionesco’ya göre ölüm insanın gözlerinin açılmasını, gerçekliğe bunun farkında olmazsınız…” der Ionesco . dönüş yapmasını sağlayan yegâne uyarıcı rolünü üstlenmiştir. Yarattığı karakterlerin birçoğu gibi yalnızlığı sevdiğini ve Çünkü dil bu görevi üstlenmekte zorluk çeker. Onomato- ederler ama sadece iskemlelerin kaldığı sahnede seyirci hâlâ hiç sıkılmadığı gibi, aksine, başkalarıyla bir araya gelmek peler ve kekeleyen ünlemler, sesli ve tutarlı konuşmanın sı- zorunda kaldığında gerçekten sıkıldığını ifade eder. kapının çalındığını, birilerinin öksürdüğünü ya da fısıldaşa- nırlarını ortaya çıkarır. rak konuştuğunu duymaya devam eder. Yalnızlığa mahkûm insan gerçekliğin neresinde olduğunu Öyle ki nesneler bazen kelimelerin yerini tutar: da bilemez. “İskemleler” adlı oyunda yaşamlarının sonuna Halüsinasyon nedir? Gerçeklik nedir ve ne ölçüde ona ulaşa- “İskemleler”de onlarca iskemle sahneyi kaplar ve konuk- gelmiş “İhtiyar Adam” ile “İhtiyar Kadın” insanlığa biliriz? Bunlar da Ionesco’nun yanıtlarını aradığı başlıca soru- ların konuşmalarını simgelerken “Görev Kurbanları”nda önemli bir mesaj vereceklerini ima ederek bütün dost ve lar arasındadır. Bu nedenlerden, oyun yazarı dünyayı ancak ko- yüzlerce fincan oyunda önemli bir yer tutar. akrabalarını evlerine davet ederler. Her gelen konuğu kapıda medi tonunda yansıtabilir. Dünya bir kukla tiyatrosuna benze- “Nesneler, yalnızlığın, zaferin ve ruhani olmayan güçle- diğine göre insanın gözüne komik gözükmemesi olanaksızdır. karşılayan ihtiyar çift her sefer sahneye bir iskemle getirir rin, mücadele ettiğimiz her şeyin somutlaşmış halidir.” ama görünürde kimse yoktur. YÖNETMEN JEAN-LOUIS BARRAULT: Dilin boşluğunu ortaya koyan bu nesneler aslında YANIT ARADIĞI BAŞLICA SORU: ‘GERÇEKLİK “IONESCO’NUN OYUNLARI ‘KAFKA’NIN Ionesco’nun bütün oyunlarında yöneldiği asıl amacı göste- NEDİR VE NE ÖLÇÜDE ONA ULAŞABİLİRİZ?’ EVRENİNDE MARX BROTHERS’ İZLEMEK GİBİDİR.” rir, çünkü her şeyden öte “Sanatın belki de en önemli amacı Uzun süre boş iskemlelerle konuştuktan sonra intihar Komedi, günlük yaşamdan kaynaklanan olağandışı du- dile bekâretini tekrar kazandırmaktır.” n Tanımlar ve sözcükleriniz: temiz bir leke olarak geleceğe miras kalışım.” A. Rüzgâr lodosa çevirmek. (Küçük İskender) KITAP BULMACA — — — — — — — — — — — — — — — — — 66 22 8 24 49 18 30 14 7 44 17 13 62 20 1 9 71 Hazırlayan: MUSTAFA BAŞARAN trbulmaca@gmail.com B. “Yerli ………. Cümleler” H. La Casa De Papel dizisinde Alba Flores (Nazan Bekiroğlu kitabı) tarafından canlandırılmış kurgusal bir karakter. — — — — — — 45 2 42 26 35 39 — — — — — — — 32 50 70 23 43 40 65 C. Serseri, haylaz, avare, işsiz. I. “Bir ………., bir mürekkep hokkası ve — — — — — — — bir kâğıt beni her zaman bir kılıçtan ya da 4 27 16 61 51 54 68 tabancadan daha çok korkutmuştur.” (Alexandre Dumas) D. “Bir sinek cenazesinden dönmüşüm de sanki ağzım burnum kanyak — — — denizden yeni çıkartmışlar yağmurun 56 12 21 ölüsünü mevsimlerden ………. günlerden ilkbahar.” J. “………. Destanı” (Küçük İskender) (Vladimir Mayakovski kitabı) — — — — — — — — — — 47 57 36 52 25 19 15 6 67 28 K. David Anspaugh’un yönettiği 1993 E. “………. Ağacı Cinayeti” yapımı Amerikan biyografik spor filmi. (Agatha Christie kitabı) — — — — — — — — — — 3 48 53 11 60 31 55 37 33 58 F. “Doğadaki ………., düzen isteyen düzensizliktir.” 1831 ÇÖZÜM: A. ERKENDEN, B. LAMBRİ, C. (Halil Cibran) SABRETMEK, D. İŞYAR, E. ENDİREKT, F. — — — — — — Önce aşağıda tanımları verilen sözcükleri bulmaya çalışın ve her bir harfi bir yatay çizgi üzerine gelecek SAYGISIZ, G. İÇ, H. LİBERO, I. VAKARSIZ, 46 10 64 63 34 5 biçimde yazın. Sonra çizgilerin altlarındaki sayılara göre bu harfleri bulmacadaki aynı sayılı karelere aktarın J. ECDAT, K. RUHİYATÇI. (Kara kareler iki sözcük arasını gösterir. Bir satırın sonunda kara kare yoksa bu, sözcüğün alttaki satırın başına Metin: “Gerçek şu ki hayatta sadece sınırlı sarktığını gösterir). Bulmaca tamamlanınca, sorulan tanımların karşılığı olan sözcüklerin ilk harfleri yukarıdan G. “Çoğunluğu gerilla olan kristaller. sayıda şey üzerinde kontrolümüz var. Gerisi aşağıya doğru Bay Yanlış Numara adlı kitabın yazarının adını oluşturacak; bulmaca karelerindeyse aynı kırılma riski taşıyan. berbat bir çekim.” (Elsie Silver) kitaptan bir metin ortaya çıkacaktır. Geriye kalan harfleri de siz tahmin ederek metni oluşturun. benzerim yaratığa yönelik ………. 27 Mart 2025 13 GETTY