Katalog

Roman hayatla aşık atar… Roman okumak, romandan romana veya hayata bakmak görece de olsa sonuçta edilgin tutum bağlamında alınabilir. “Romanı hayata katmak” dediğimizde ama iş başka düzleme sıçrayıp hemen bir “eylemlilik” kapısı aralanır orada. İşte “klasik roman”lar, hayata katılmanın önünü açarken yaşamsal bilinçlilik halini insana kavratıp bunun göstereni olur bir bakıma. ine G. Kırıkkanat, geçen bir yazısında parçalayıp “robot insan” hazırlığına (11.08.2024) başlığa çıkardığı soruyla dönük bir proje ayağının hazırlığın- M kendimizi sorgulamamızı sağlamıştı: “Yi- dadır. (231) ne yenebilecek miyiz?”. Sabır, bu üçlüyü “izlerken, yeni in- Yıllar bir yanda dursun hele, Sakarya, nasıl va- san tipini ilk kez bu kadar yakından tan sathı oldu göz açıp kapayana, hadi yallah 30 tanıdığını düşün(ür).” (66) “Gerçek ör- Ağustos, oysa o meydana varana dek kaç ömür tücüler”, “gerçek bükücüler”, “yeni tüketti değil mi bu millet, sonrası 9 Eylül tabii; insan tipi”, romanda kilit sözcükler. önümüzse 29 Ekim, ama sorgulama sürüyor da Yeni tip insan, “hedeflerine ulaş- sürüyor hâlâ: “Yine yenebilecek miyiz?”. mak için hiçbir istisna tanıma- Ne roman hayattan kopyalanıyor ne de hayat dan her türlü güç grubuyla işbirliği romandan, yazar kalem kâğıt başına geçtiğinde yapabil(ir).” (178) hem roman hem de hayatla aşık atabiliyor oysa Milli Kütüphane’de kahramanlar- satırlarında. la yazarlarıyla sürdürülen toplantılar Ayla Ganioğlu da bunu yapmaya girişiyor tehlikeli bir serüvene dönüşür bu yüzden. ilk romanında: Hikâye Yeni Başlıyor / Roman Yaz- BİLİMKURGUSAL DİSTOPYA DA OLSA manın Öngörülemeyen Serüveni (Scala İYİMSER BİR BELGE ROMAN... Yayıncılık, 2023). Ayla, roman sanatının farklı yüzyıllara yayılan kimi örnekleri üzerinde ciddi bir kazı çalışması YENİ BİR KURMACA YAZARI: yaptığını ortaya koyuyor, özellikle Milli Kütüpha- AYLA GANİOĞLU ne toplantıları bunu somutluyor. Ayla Ganioğlu (d.1961), bir gazeteci yazar, Ayrıca “sanat şehri olma özelliğini, 70’ler, azımsanmayacak kitap yazıları kaleme almış gili oyunlar oynandığından haberdar olmadığını 80’lerde, her darbe döneminde biraz daha ama. Edebiyatla yakın ilişkileri olduğu açık. düşündükleri yüzlerce edebiyat yazarına ve kah- kaybet(se)” de (21) kategorik anlamda Ankara Yapıtı önünüze çekip okkalayınca son say- odağına yerleştiriyor olup bitenleri. ramanına bunu bildirmeye karar ver(irler).” falara sıraladığı onlarca kitabı, “Yararlanılan Popüler yazarlık kavrayışının, hayalleri süslediği Borges’in olumlu yanıtı sonrası, aralarında “Yazar Kaynakça”da görünce şaşırıyorsunuz. Bu, yaza- bir dönemde Ayla, “yeni tip insan” tuzağının nasıl ve Kahraman Hakları” sözleşmesi imzalayacaklar- rın, alana “proje savı”yla girdiğini düşündürüyor. kurulup yaşama geçirildiğini, iktidarların buna dö- dır. Hak korumayı amaçlayan kulüp böyle oluşur. Bitirdiğinizde, adeta bir “tez” olarak yapıtı böy- nük baskı, tehdit, yasak, cezalarla insanları sus- “Ancak üye sayısı yüzü aşınca” sorun çıkar; Se- le ortaya koymaya baştan karar verdiğini seziyor- turmak için neler yaptığını ne tuzaklar kurduğunu sunuz Ayla’nın. bat üyelikte, “klasik roman yazar ve kahramanla- gösterirken toplumsal / siyasal yaşamdaki uzan- Okur belirli hedefe kilitlenen “görevci” bir yaza- rını”; Tamah, “çok satmanın sırlarını öğrenebilme tıları da görünür kılıyor böylece. rın planlı ürettiği bir romanla karşı karşıya. gerekçesiyle popüler olanları” seçince aralarında Üçlü çete, “insanın gerçekle bağını kopar- Yazarı böylesi bir kararlılığa götüren olguların gerginlik doğar. (6, 7) mak istiyor(dur).” Planlarından ele geçen bir not- neler olduğunu, göndere neden ille “gerçeklik” Ön-roman Sabır’ın yazdıklarıdır, geri dönüşle ta şunlar da yazılıdır: “Yeni insan üretimi devreye bayrağını çekmek istediğini roman boyunca sık- roman zamanına geçilirken Sabır metni geliştire- girmeli ki, her dediğimize ‘evet’ denilmeli.” lıkla görüyorsunuz. bilmek amacıyla “Karanfil Sokak’taki kitabevinin (217, 218) Kaldı ki yapıtın adındaki hikâyenin “yeni” başla- girişinde gördüğü” “bir yazı atölyesi ilanı”yla Ne ki yazar diyalog düzeninde tartışma metni ması da bizi bu amaca taşıyor zaten. (17, 19) edebiyat tutkunu Cefakâr-Vefakâr adında olarak yapılandırıyor bunları. Tarihsel yaşam için- Evet, Ayla’ya göre “müdahale” zorunlu edebi- iki kadın yönetimindeki atölye toplantılarına katıl- de edebiyat, yazarlık, odağında tartışma metni yatta, hem de vatanı “satıh” yapan iradenin mer- maya koyulur. okuyoruz adeta ders notları biçeminde. kezinde, Ankara’da gerçekleştirilmeli bu. Öyleyse “Derdi, romanını yazabilmek için kendisine yar- Distopik havasıyla, bizim yazınımız dahil dünya gelin, bir girişle kabaca tanıyalım ilkin romanı. dımcı olacak bir şeyler bulabilmekti(r).” (59) edebiyatının yazarlarıyla kahramanlarından yayı- Birlikte roman yazma anlayışı benimsenince, YENİ BİR İLK ROMAN: lan nesnel aktarıma dayalı belge roman biçemiyle Sabır, tamamlamaya çalıştığı romandaki biçemi ‘HİKÂYE YENİ BAŞLIYOR’ kolayca “kötümser” yapı çıkabilecekken ortaya, önerir ötekilere. Hikâye Yeni Başlıyor, bir geri dönüşle geli- Ayla Ganioğlu yine de bu ilk romanda, beylik de- Sabır’ın dolayımlı anlatıcı olduğu roman, son yor önümüze. Bu, Sabır’ın “üzerinde yıllardır yişle “enseyi karartmıyor”! satırına dek bir “kâbus” süreciyle akacaktır. çalış(tığı)” (15) bir romandır. Cumhuriyetin yüzüncü yılına yetiştirdiği ilk ro- Sabır gibi düşünen adaylar, “sıradan bir edebi- Sabır, kendisinden kalkarak yarattığı Sebat’la manında Ankara’nın uygarlık tarihindeki bağlan- yatseverler topluluğu olarak başlasa da” “gerçek günün köpüğünü kepçeleme tasasındaki Tamah’ı tılarını Cumhuriyetle yaşanan sanatsal yükselişle örtücüye dönüş(en)” teknoloji karşısında, edebi- karakter yaptığı romana çalışıyordur, ne ki bir yol çakıştırırken Atatürk’ün ölümüyle bunun dökülüp yatı “aklı kullanma yolu” bağlamında almaya yö- da alamamıştır. yitişine de adeta ağıt yakıyor. nelecektir. (23, 24, 25) İlk bölüm, ön-roman bağlamında yapıtın nere- Özellikle ilk romanları üzerinde çalışan yazar Ama ortak yazım başlamadan sorunlar çık- deyse tümünü açımlıyor. Yazar, okuru okumaya adaylarının türe değgin de yararlanacakları bir ilk makta gecikmez. Çünkü katılımcılar arasında böyle hazırlıyor sanki. roman Hikâye Yeni Başlıyor. n Tamah’ın benzerleri vardır, bunlardan üçü ade- Bu ön-romanda ikilinin edebiyat kulübünde ta- nıştıklarını, ötekilerin “köşeyi dönmek için” katıl- ta “üçlü çete” halinde bir yandan çoksatar roman www.sadikaslankara.com, her perşem- dıklarını öğrenince, “(e)debiyata zarar verecek bu kaleme almak için çabalar görünürken bu ara- be öykü-roman, tiyatro, belgesel alanlarında tür toplulukların arttığını fark edi(p) kendileriyle il- da toplumsal düzeni değiştirmeye, insan bireyini güncellenerek sürüyor. 14 5 Eylül 2024