Katalog

MERHABA 6 Şubat 2021’de yitirdiğimiz,1999’da yayımladığı, “kendini gerçekleştirme”nin 1her canlının “doğuştan getirdiği” tek amaç olduğunu söylediği, korku toplu- mundan kurtulmanın yolculuğuna çıkardı- Çocuk edebiyatının köşe taşları 1: ğı ve bu yıl Remzi Kitabevi’nce “25. Yıl Özel Baskısı”nın yapıldığı başyapıtı Savaşçı ile Doğan Cüceloğlu kapağımızda. Cüceloğlu, “anlam arayışında ilk adım”ın Seza Kutlar Aksoy “can alıcı soruları sorabilmek”, “ikinci adım”ın “bu soruların yanıtını aramak” olduğunu söy- Bazı yazarlar edebiyat tarihi içinde görünür ya da görünmez öncülükleriyle yer alırlar. Okurda leyerek başlıyor Savaşçı’ya. geçici hazlar yaratan tüketilen kitaplar yazmak yerine yazınsal estetiği öne çıkarır, ayrıca döneminin Korkuyla kuşatılmış toplumlarda değerler tanıklığını yaparak edebiyatın onlardan beklediği belleği aktarırlar. üzerine kurulmuş bir yaşam biçiminin kuru- Bu yazarlar görünür gerçekliği değil, gerçek gerçekliği algıladıkları için ayrı bir yeri hak ederler. lamayacağı düşüncesiyle “anlamlı ve coş- kulu bir yaşam için” bir sınıf öğretmeni olan Onları edebiyat tarihinin köşe taşları olarak tanımlamak hiç de abartılı olmaz sanırım. Seza Kutlar Arif Bey’le toplum, felsefe, iletişim, insan bu tanımı hak eden yazarlardan biridir kanımca. ilişkilerini sorular ve yanıtlarıyla aktarıyor. Ömrünce, Savaşçı kitabında da dile ge- eza Kutlar’ın edebiyat Bir değişim programı çerçe- tirdiği üzere anlamlı ve coşkulu bir yaşam yolculuğunu ele alın- vesinde bir araya gelen genç- için, özellikle hakkaniyet ilkesinin yaygın- S ca bu zaman yolcu- lerin kültürel farklılıklarından laşması için savaştı Cüceloğlu. O, ailede luğunun farklı duraklarında daha çok onların yaşamın için- baskıların, toplumda ise yolsuzlukların, hır- önemli değişimler gösterdi- de doğal olarak karşılaştık- sızlıkların olmadığı, gelirin adil şekilde pay- ları çevresel sorunlar, aile içi ğini görürüz. laşıldığı, hakkaniyetli bir dünyayı düşledi. 1945’te Gaziantep’ te do- çatışmalar, ergenlik ve kim- Savaşçı’da anlaşılır bir dille insanın ken- lik sorunları, kültürel farklılık ğan Seza Kutlar, İstanbul disini nasıl olgunlaştırabileceğini anlattı. gözetmeden (ötekileştirme- Kız Lisesi’ni bitirir ama daha Bitmemiş işlerimizin, eziklik duygularımı- den) yansıtılır. sonra girdiği İ.Ü. İngiliz Di- zın bize ağırlık verdiğini, yaşam sorumlulu- Bunu tarihsel bir yolculuk li ve Edebiyatı’nı sonuna ka- ğumuzu üstlenmenin ise bizi hafifletebile- yaparak bu yolculukta bir- dar sürdürmez. ceğini kendi yaşantısından örneklerle orta- birlerini tanımaları öncelen- 68-70 arasında bir devlet ku- ya koydu. Anısına saygıyla... Öner Yağcı ve miştir. Değişim programıyla rumunda çevirmen olarak ça- Prof. Dr. Üstün Dökmen’in yazıları... iki aileye konuk gelen İngi- lışan Kutlar, 80’e kadar doğ- Adnan Binyazar, Atatürk düşüncesinin genç liz çocukların Türkiye’deki rudan çocuk edebiyatına dö- kuşaklarda sonsuzlaşmasının öncüsü olmuş, iki aileyle buluşması ve bu nük eser vermez. Çocuk ede- 2018’de yitirdiğimiz, öğrencilerinden Akile ergen çocukların yaşadık- biyatına yönelimi 80’de başlar. Gürsoy’un yayıma hazırladığı Kültürün Mi- larının tanıklığı yapılmıştır. 70’li yıllarda çocuk edebiyatının marı / Bozkurt Güvenç’e Armağan adlı kitap Baskın bir anne figürünün tüm hâkimiyeti ele geçirdiği içinde olmamasının nedeni, dönemsel olarak, çocuk ede- merkezinde yazını ve yaşamıyla büyük ay- ailenin oğlu olan Deniz asosyalleşme sorunları yaşamak- biyatının varlığı ya da yokluğu üzerine şiddetli tartışmala- dınımızı merceğe alıyor. Anısına saygıyla... tadır. Oysa eve misafir gelen Laura sevgi dolu bir ortamda rın yapıldığı dönem oluşu olabilir. Daha önceki yazılarımız- Feridun Andaç, “Pessoa: Bir başlama özgüvenle yetişmiştir ve yaşama daha olumlu bakmakta- da bu tartışmalara değindiğimiz için yeniden ele almak tek- noktası!” başlıklı yazısında, kült yapıtı Hu- dır. Umut’un misafiri olan Eric ise aile içi şiddetin yaşandı- rar olacaktır ancak bu dönemin tüketim toplumunun oluş- zursuzluğun Kitabı merkezinde usta yazar ğı bir ailede büyümüştür, astımlıdır. turulduğu dönem olduğunu tekrarlamak yerinde olacaktır. Fernando Pessoa’nın yazınını, okuma, an- Kendi özgüvensizliğini bastırmak için çevresini sürekli 80 darbesi yeni bir paradigmayı getirmiş ve Türkiye tü- lama yordamını irdeliyor. aşağılar. Önyargılıdır ve sadist eğilimler gösterir. Çevreye ketim toplumuna geçiş yapmıştır. Bunun neler getirdi- Z. Doğan Koreli, usta Macar yazar Ágota ve doğaya zarar verir. Projenin ana hedefi uyumluluk yanı- ği ayrıntılı ele alınmıştır diye umalım ama çocuğa ve onun Kristóf’ün (1935 / 2011), bir sürgün ve ana- na bile uğramamıştır. Eric, eşitlikçiliğe karşıdır. edebiyatına getirisi çocuk edebiyatında iki farklı bakışın dilinin kayıp hikâyesi niteliğindeki otobi- Ancak ergenlik sorunlarının yaşanmaya başladığı dönem öne çıkmasına neden oluşudur. yografisi Okumaz Yazmaz ve sürgününün aynı zamanda anne ve babanın yaşam algılarının değiştiği Tüketim toplumuna geçen Türkiye’de çocuk (yanı sıra ilk birkaç yılında yazdığı 25 kısa öyküsün- ve yaşamı yeniden sorguladıkları bir döneme denk gelir. Bu kadın) tüketim nesnesi olarak keşfedilmiş ve buna uygun den oluşan Önemi Yok kitaplarını inceliyor. aynı zamanda ebeveyn ve ergen arasındaki bağların kopma- bir edebiyat alanı yaratılmış, buna karşı muhalif ve moder- Gültekin Emre, Cüneyt Ayral’ın Paris sını da beraberinde getirir. İletişim yok olmaya başlamıştır. nist yazarlar çevreci ve çocuk özgürlüğünü ele alan me- Bambaşka, Tembel Gurmeler İçin Sandviç- tinler oluşturmuşlardır. ‘ÇEVRİMİÇİNDE ŞERAFETTİN’ NEYE ler ve Salatalar, Gölgedekiler kitaplarını de- 80’de yazmaya başlayan Seza Kutlar, bu dönemde mu- TANIKLIK YAPAR? ğerlendiriyor. halif yazarlar tarafında yer almış, naif bir dile sahip olması Şerafettin oldukça zeki bir çocuktur ancak bu zekâsını Y. Bekir Yurdakul, “Çorabınızın teki kay- onun keskin bir muhalif olarak tanımlanmasını önlemiştir. başkalarının aleyhine değil onların mutluluğu için kullan- bolduysa...” başlıklı yazısında, Justyna Oysa gerçekliğe tanıklığı hiç de yansız değildir. maya çalışır. Ama bu tavır, diğerleri tarafından aptallıkla Bednarek’in incelikle anlattığı, Daniel de Kutlar, bu yıllarda öyküler ve romanlar yazarken aynı za- yorumlanır ve Şerafettin sürekli aşağılanır. Yaşadığı bas- Latour’un başarıyla resimlediği Evden Ka- manda Virgül dergisinde çocuk edebiyatı eleştiri yazıları ya- kılar onu kekeme yapmıştır ve bu hali alay edilmesine ve çan Çorapların Daha da Şaşırtıcı Maceraları yımlamıştır. Öykü ve romanları birçok ödül alan yazar bu sü- akran zorbalığına uğramasına neden olmuştur. Şerafettin ve Evden Kaçan 10 Çorap Tekinin Şaşırtıcı reçte çocuk edebiyatındaki gelişmeleri, çocuğa bakışta, eği- yaşananlara teslim olmak yerine mücadeleye karar verir. Maceraları kitaplarını merceğe alıyor. tim sisteminde sosyolojik yapıdaki değişimleri izlemiş, ta- Şerif Mehmet Uğurlu, Cenk Gündoğdu’nun SONUÇ nıklığını yapmış, bu deneyimlerini metinlerinde yansıtmıştır. bir çocuğun renkli dünyasını, hayal gücünü Seza Kutlar çocuk edebiyatına katıldığı 80’lerden başla- konu ettiği Bir Doğum Günü Partisi’ni tanıtıyor. ‘AŞK KALIR’ EVRENSEL ERGENLİK yarak hep çocuktan yana, çocuk eşitliğinden, cinsiyet eşit- Emek Yurdakul’un hazırladığı Güncel ve SORUNLARININ YANSIMASI liğinden ve evrensel çocuk haklarından yana olmuştur. Mustafa Başaran’ın hazırladığı Bulmaca ile Aşk Kalır, 2004’te Tarih Vakfı tarafından kısa adı PEACH Çocuğun yararına olan her yeniliği metinlerine yansıtmış düşün trafiği sürüyor! (Publications on Europe for Adults and Children Through yanı sıra çevre değerlerini öncelemiş ve savunmuştur. Bu savunularını sivil toplum çalışmalarıyla da desteklemiştir. Bu History) olan Çocuklar için Tarih Aracılığıyla Avrupa Yayın- İyi okumalar... ları Projesi çerçevesinde yayımlanmıştır. özellikleri onun bir köşe taşı olmasına yeterlidir sanırım. n l İmtiyaz Sahibi: Cumhuriyet Vakfı adına: Alev Coşkun l Yayın Yönetmeni: Gamze Akdemir l Tasarım: Bahadır Aktaş l Sorumlu Müdür: Aslan Yıldız l Yayımlayan: Yeni Gün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık AŞ l İdare Merkezi: Prof. Nurettin Mazhar Öktel Sok. No: 2, 34381 Şişli- İstanbul l Tel: 0 (212) 343 72 74 (20 hat) Faks: 0 (212) 343 72 64 l Reklam Genel Müdürü: Esra Bozok l Reklam Rezervasyon: Tel: 0 (212) 343 72 74 Mail: reklam@cumhuriyet.com.tr l Baskı: İleri Basım Mat. Amb. Reklam Tanıtım Yay. ve Teknik Hiz. Tic. AŞ, Yenibosna Mah. 29 Ekim Cad. No: 11A/41 KITAP Bahçelievler - İSTANBUL. l Yerel süreli yayın l Cumhuriyet gazetesinin ücretsiz ekidir.