Katalog

ÖLÜMÜNÜN 10’UNCU YILINDA (29 EKİM 1927 / 23 EKİM 2014) Özgürlük arayışının ve Cumhuriyet sevdasının aydını; Vecihi Timuroğlu! deki Yeri Üzerine Bir Deneme, Orhan Kemal, Mevlâna, Nasrettin Hoca’nın Düşünce Dünyası adlı kitaplarında bir Kendisini yurt sevgisiyle yaratıp aydınlıkla, özgürlükle edebiyat eleştirmeni olarak okuduk. damıtan bir Cumhuriyet aydınıdır Vecihi Timuroğlu Türk Devrim Tarihinin Önemli Bir Yazarı İlhan Selçuk (29 Ekim 1927-23 Ekim 2014). ve Muzaffer İlhan Erdost / Bilge-Devrimci-Erdemli-Dost- Yapıtlarıyla insanlığın, kültürümüzün, ulusal Dirençli adlı kitaplarıyla iki aydın dostuna selam gönderdi. bilincimizin, edebiyatımızın aydınlığını ve ATATÜRK KİTAPLARI VE ‘İNSAN HAKLARI değerlerimizi sahiplenen, Cumhuriyetin SÖZLÜĞÜ’ İLE VECİHİ TİMUROĞLU kazanımları üzerine söz söyletmeyen, laiklik Atatürk’le ilgili Kurtuluş Savaşçısı Atatürk, Atatürk Şi- irleri, Atatürk ve Kuvayı Milliye Şiirleri, Söylev’den Seç- düşmanı Türk-İslam sentezi ideolojisine karşı meler, Atatürk’ün Söylevi Üzerine adlı kitapları olan Ti- amansız mücadele eden bir aydın olarak ömrü muroğlu, ülkemizde zor bir işi gerçekleştirerek İnsan boyunca bilinci, öfkesi, duyarlılığı, birikimi ve Hakları Sözlüğü’ne imza attı. sevgisiyle yurdumuzun aydınlatılma savaşımının ‘ESTETİK’ ustası olarak öğretti, uyardı, aydınlattı. Estetik adlı çalışması, sanata, edebiyata yaklaşımının Ölümünün 10’uncu yılında Vecihi Timuroğlu’nun yoğunlaşmış felsefi düşünüşünü aktaran bir başyapıtıydı. Şiirle aşkı bütünleştiren bir şair olarak çağdaş acıları şi- Anadolu’nun yüzyıllardır belası olan ve hâlâ başımızdan irleştirdiği Bura Yemen’dir, Tut Beni Sevda Çağırır ad- eksik olmayan ırkçı ve dinci bağnazlığa karşı amansız lı şiir kitaplarından sonra, bir siyasal cinayetin kurbanı mücadeleyle geçen ömrüne ve yapıtlarına saygıyla. olan oğlu Kürşat için yazdığı şiirlerden oluşan ve birinde, “Marks’a gönül vermiş oğul/ Hangi saatte ölürsem öle- adıydı. Simavne Kadısıoğlu Şeyh Bedreddin ve Varidat yim/ Günün sonunda göm beni/ Çocuklar gökyüzüne gü- ÖNER YAĞCI lümsesinler/ Gözleri ve yumrukları iri” dizelerinin de ol- ile köklerinin geldiği yöreyle ilgili Dersim Tarihi ile baş- layan incelemelerini, bilim-din çatışmasını konu edinerek duğu Kardaşım Oğul ve Merhaba Oğlum’u yayımladı. umhuriyet aydınımız Vecihi Timuroğlu (29 Ekim bugün yaşadığımız dinci gericiliğin bağnazlığını anlattığı 1927-23 Ekim 2014), denemeyi felsefeyle bütün- SON ŞİİR KİTABI ‘BÜYÜ’ İslam’ın Akl’a Bakışı Üzerine Bir Deneme ile sürdürdü. C leştirerek aklın önündeki engelleri aşma çabasının Bülbülleri Ne Yaptılar?, Siyah Bir Güldür Ölüm’den son- ürünü olan denemelerini Göz Göz Olmak’ta sunarak baş- ra yayımladığı son şiir kitabı Büyü’de yer alan Güz adlı şiir ‘TÜRK-İSLAM SENTEZİ’ ladı kitaplarını yayımlamaya (1976). şu dizelerle bitiyordu: “Daha sevinci kursağında bir Cum- “Bizim ürettiğimiz bir öğreti değil” dediği ve 1905’ten İnançları Uğruna Öldürülenler’de, “yurtseverliği duy- huriyet/ Konuşmaya bile çıkmadı doğru dürüst/ O elinden beri bütün İslam dünyasına emperyalizmin dayattığı, “12 gu alanından düşünce alanına çıkaran büyük düşünür” tutup gezdirilen bir çocuk/ Yeni açılmış tarla, yeni yeşeren Eylül yönetiminin, Türkiye Cumhuriyeti’nin temel dünya Sokrates’ten başlayarak Hallâc-ı Mansur, Baba İshak, tohum/ Yumuşak rüzgârların söküp atabileceği”. görüşünü oluşturan pozitivist ve laik eğitim ve kültür po- Nesimi, Pir Sultan Abdal, Şeyh Bedreddin, Giordano litikasına karşı, Aydınlar Ocağı’nın işbirliğiyle uyguladı- İnsani gerçekçi bir öykücü olarak “feodal toplumda in- Bruno ve 12 Eylül barbarlığının kara habercisi bir cinaye- ğı eğitim ve kültür politikasıdır” diye tanımladığı Türk- san gerçeğinin bize yansıması”nı anlatan öykülerini Min- tin kurbanı İlhan Erdost’u anlattı. İslam sentezi üzerine ülkemizde ilk önemli değerlendir- nacık Kadın’da, masallarını Fırat’a Masallar’da topladı. meleri içeren Türk-İslam Sentezi adlı yapıtı konu hakkın- Ölümünden sonra Çağdaş “Abdal” Vecihi Timuroğlu ‘YAZINIMIZDAN PORTRELER’ da gerçek bir başyapıt oldu. (Haz. Midran Yokuş, Kalan Basın Yayın) adlı kitapta ede- Pertev Naili Boratav, İlhan Selçuk, Enver Gökçe, Ha- Türk-İslam Sentezi’nin “Türk toplumunu çağdışına çıkar- biyat, kültür, siyaset konulu yazıları, Merhaba Cano’da san İzzettin Dinamo, Ceyhun Atuf Kansu, Behçet Necati- maya yönelik, bilime karşı politik öğretinin adı” olduğu- (Haz. Munise Aksöz, Mesut Özcan, Su Yayınları) eşi Ay- gil, Rıfat Ilgaz, Hasan Hüseyin, Arif Damar, Attilâ İlhan, nu söyleyerek devletin resmi belgelerinden, çeşitli kurum- sel Çakır’la mektuplaşmaları yayımlandı. Server Tanilli, Salâh Birsel, Cevdet Kudret, Ömer Asım ların uygulamalarından yola çıkarak bu ırkçı ve dinci bağ- Hakkında Vecihi Timuroğlu Kitabı (Haz. Nazire Akbulut- Aksoy, Ahmed Arif, Orhan Kemal gibi kişiliklerin yazı- nazlığın geleceğimizi nasıl kararttığını açıkladı ve uyardı: Munise Yıldırım-A. Alper Akçam-Bedriye Korkankorkmaz, nımıza kazandırdıklarını öne çıkarmak amacıyla Yazını- “Bu dünya görüşüyle yetişen kuşaklardan, toplumun Yom Yay.), Başöğretmen Vecihi Timuroğlu (Anadolu Eği- mızdan Portreler’i yazdı. demokratikleştirilmesini beklemek olanaksızdır.” tim Sendikası), Promete’nin Işığında Bir Ömür” Vecihi Ti- Yazılanından Başkalarının da Okuyacağı Mektuplar, Hallac-ı Mansur’dan Nesimi’ye Değin Doğu’da ve muroğlu Haz. Ali Ekber Ataş, Artshop), Kartalların Ozanı bilinçten aşka, insandan tutkuya, romandan tiyatroya her Batı’da Düşünsel Gelişme Üzerine Söylev, Alevilik Bekta- Vecihi Timuroğlu (Haz. Munise Yıldırım, Mesut Özcan, Ka- biri araştırmaya ve emeğe dayalı mektup türü denemele- şilik Şiilik Kızılbaşlık’ta güncel siyasal sorunlarımızı de- lan) adlı kitaplar yayımlanan Timuroğlu, bilimle sanatı bu- rinden oluştu. rinlemesine ele aldı. luşturan kavrayışla dünü bugüne, bugünü yarına taşıdı hep. MELİH CEVDET ANDAY: ‘ŞİİRİ BİLEN BİR İNSAN’ Ahmet Kutsi Tecer’in ve Ceyhun Atuf Kansu’nun “Bü- Vecihi Timuroğlu’nun Anadolu’nun yüzyıllardır bela- Melih Cevdet Anday’a, “Şiiri bilen bir insan” dedirten tün Şiirleri’ni ilk kez bir araya getiren Timuroğlu’nu, Me- sı olan ve hâlâ başımızdan eksik olmayan ırkçı ve dinci bir şiir bildirgesi Şiirin Büyücü Kızı: İmge ve Aşk Üzeri- lih Cevdet / Bilge ve Duyarlı, Cahit Külebi / Hırçın ve Li- bağnazlığa karşı amansız mücadeleyle geçen ömrüne ve ne onun şiire kafa yoran, şiirle ilgili deneme kitaplarının rik, Dursun Akçam’ı Anmak, Ahmed Arif’in Türk Şiirin- yapıtlarına saygıyla. n 4 24 Ekim 2024