Katalog

MERHABA “Baylar, çağımızın bir kahramanı gerçek bir portredir. Ama bir tek kişinin portesi değil; kuşağımızın gittikçe gelişen kusurlarından ya- ratılmış bir portre. Bana, bir insanın bu denli kötü olamayacağını söyleyeceksiniz yine; ben ‘Suda Ölüm’ de size derim ki bir sürü trajik ve romantik haydudun varlığına inandınız da Peçorin ger- Kenzaburo Oe’nin (31 Ocak 1935 / 3 Mart 2023) Suda Ölüm (Çeviren: Ali Volkan Erdemir / çeğine neden inanmıyorsunuz? Can Yayınları) adlı romanını okuyup anlamak için, yazarının yaşamına yönelik olaylara da Çok daha korkunç, çok daha çirkin öy- kü yiğitlerini beğendiniz de neden şimdi bu- değinmek gerekiyor: Oe, 1935’te Japonya’nın Şikoku adasında doğdu. Tokyo Üniversitesi’nde nu beğenmiyorsunuz? Ondaki gerçeklik iste- Fransız edebiyatı eğitimi gördü. ğinizden çok olduğu için mi acaba? Bu öykü- Romanlarında İkinci Dünya Savaşı sonrasında yetişen kuşağın düş kırıklığını, duygularını konu den ahlak hiçbir şey kazanamaz diyeceksiniz. edindi. Toplumsal, siyasal eleştirileriyle Japon edebiyatında özgün bir yer edindi. Özür dilerim. İnsanların tatlıyla beslendikleri yeter; mideleri bozuldu artık: Onlara biraz acı Yine Can Yayınları tarafından yayımlanan Kurbanı Beslemek, Kişisel Bir Sorun, Sessiz ilaç, katkısız gerçek gerek. Çığlık’tan sonra Delilikten Kurtar Bizi, Ayağa Kalk Genç Adam romanlarıyla birçok ödül aldı. Bu sözlere bakıp da kitabın yazarının, in- Suda Ölüm romanı da 1994’te Nobel Edebiyat Ödülü’ne değer bulundu. sanların kusurlarını düzeltmek gibi yüce bir düşe kendini kaptırdığını sanmayın. Tanrı onu bu kabalıktan korusun! O, sadece bu yüzyılın ROMAN olması, onda yeni bir roman yazma cesa- insanını kendi görüş ve anlayışına göre çiz- Kenzaburo Oe’nin (31 Ocak 1935 / reti uyandırmıştı. O, Suda Ölüm’dü. meyi eğlenceli bir görev saydı. Hastalığın be- 3 Mart 2023) romanları arasında Suda Yazacağı romanın bazı bölümlerini bir lirtilmesi yeter; iyileştirmek ise Tanrı’nın işi.” Ölüm’ün ayrı bir yeri var. Okumaya başla- araya getirip altmış yaşlarındaki annesine Kapağımızdaki ilk usta Mihail Yuryeviç Ler- yanlar, kendini Suda Ölüm’ün yazılmasını göndermeyi düşünüyordu. Böylece anne- montov (15 Ekim 1814 / 27 Temmuz 1841). gerektiren olayların arasında buluyor. sine romanın giriş bölümünün önemli yer- Gültekin Emre’nin yazısı... İngiliz eleştirmen Janice P. Nimura, Su- lerini içeren bir mektup yazıp babasına ait Kapağımızdaki ikinci ustaya gelince... İngi- da Ölüm’ü tanıttığı yazısında, “Onun kur- notları görmek istediğini anımsatacaktı... liz şiiri ve düzyazısı üzerindeki etkisi yazınsal macasıyla yaşamını birbirinden ayırmak metinlerinin ötesine uzandı. Latince ve Fran- YAZINSAL YAPISI güçtür: Köyde geçen çocukluğu, hasarla sızcanın değişmez ve erişilmez bir dil ola- Gerçeğe düz anlatımla değil, betimle- doğan oğlu ve savaş sonrası Japonya’sı- rak kabul edildiği bir çağda geleneksel uygu- melerle, yaratıcı buluşlarla anlatımı etki- nın hayal kırıklıkları üzerinde yazar, yazar lamalardan saparak çoğunlukla köylü kesim li kılacak verilerden oluşan üslupla varılır. ve yine yazar...” diye değerlendirir. olan Saksonların İngilizcesini kullanarak dili- Amaca etkili kurgularla varılır. Nobel Edebiyat Ödülü töreninde yaptı- nin popülerleşmesine yardımcı oldu. Suda Ölüm’ün yazınsal yapısında gerçek- ğı konuşmasının başında da Shikoku’da İngilizcenin yazınsal bir araç olarak tanın- le kurgunun iç içeliğin sağlandığı izlenimi ormanlık vadi arasında yer alan köyünde masına, ana akım bir kültür ve sanat dili ola- edindim. Ünlü şairleri, romancıların, oyun geçirdiği çocukluğundan, üç çocuğun- rak yükselmesine katkıda bulundu. yazarların nice yüzyıllar aşarak günümüze dan en büyük ve doğuştan zihinsel engel- Kullandığı dilin lehçelerine, köylü sınıfın yö- kalmalarının özünde yarattıkları üslup yatıyor. li olan oğlu Hikari’den söz eder. resel ağızlarına hâkimiyeti zengin ve çeşit- 382 sayfalık Suda Ölüm’ün bir solukta okunmasını ya- Suda Ölüm’ü çeviren Ali Volkan Erdemir, “Kenzaburo li karakterler yaratmasında da etkili oldu. Bu zarın bu anlamdaki üslubuna bağlıyorum. Örneğin; Oe, Oe” başlıklı yazısında onun, anılarında iki kitabın varlığın- karakterler “anlatımcı şiiri”ne hareket kattı. Suda Ölüm’den aktarılan paragrafları yaratıcı üslubuyla dan etkilendiğine değiniyor. Geleneksel değerleri irdeledi, toplum so- oluşturmuştur: İlki, Mark Twain’in Huckleberry Finn’in Maceraları’dır. Diğeri runlarına ilişkin farkındalık sağladı. Bu da İn- “Yaz başında bir sabah, son yıllarda hareket etme yete- Selma Lagerlöf’ün Nils ve Uçan Kaz’ıdır. Kitapların her birin- giliz şiirinde yazınsal gerçekçiliğin ve sosyo- neği gerileyen (hareketini bastıran ilaçların kullanım mikta- de ayrı bir dünya yaşar Oe. Twain’i okuyarak pişmanlıktan lojik yorumun gelişmesine temel oluşturdu. rı daha da artmıştı), yürüme egzersizleri çok güç hale gelen kurtulmayı, Lagerlöf’le de okuma mutluluğunu öğrenmiştir. Geoffrey Chaucer (1340 / 25 Ekim 1400) oğlum Akari’yi eve bırakıp tek başıma yürüyüşe çıkmıştım. Suda Ölüm’ü okuduğumda ben de bu 380 sayfalık ro- kapağımızda. Z. Doğan Koreli’nin yazısı... Arkamdan birisi belirli bir ritim tutturmuş hafif ayak ses- manda kendimi Oe’nin yaşadıklarının insanı içine alan ya- Üçüncü sayfamızda, yapıtlarında İkin- leriyle yürüyerek bana yaklaştı ve sonra da usulca yanım- şadıklarının arasında buldum. Oe’nin, yaşamının yanında ci Dünya Savaşı sonrasında yetişen kuşağın dan geçti. Genç, minyon bir kadındı. sanatını özünden kavrayan Erdemir, ona yönelik değin- düş kırıklığını işleyen; toplumsal, siyasal eleş- Özellikle de babamızın suda öldüğü o geceyi gerçek- melerinde okuru aydınlatıcı saptamalarda bulunuyor: tirileriyle Japon edebiyatında özgün bir yer çi anlatabilmek için, vadiden geçen nehrin taşarak batırdı- “Yazarın işinin soytarının işiyle aynı olduğunu, üste- edinmiş Nobel Ödüllü Kenzaburo Oe’nin Su- ğı babamızın o gece bindiği kayıkla aynı boyutta bir kayık lik yazarın üzüntüsünü de dile getirenin soytarı olduğu- da Ölüm’ünü inceliyor. bulmak anlamlı olur.” nu söyleyen Oe’nin çoğu eseri temelde iki izleğe dayanır: Öner Yağcı, “Özgürlük arayışının ve Cumhu- “Şu anda bir inancım yok ve gelecekte de olacağını Oğlunun zihinsel engelli olduğu gerçeğiyle yüzleşme ça- riyet sevdasının aydını” başlıklı yazısında, ölü- sanmıyorum. Ama ateist de değilim. Seküler bir insanım. bası ve İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra Japonya’daki mo- münün 10’uncu yılında, ırkçı ve dinci bağnaz- Ahlaklılık da diyebilirsiniz. dern kültür ile köy yaşamı arasındaki çatışmadır.” lığa, laiklik düşmanı Türk-İslam sentezi ideo- Yaşamım boyunca, her zaman bilgi edindim fakat akılcı- lojisine karşı amansız mücadeleyle geçen öm- ÖNEMİ lık, düşünce ve deneyimle. Mantıksal bir insanım ve sade- rü ve yapıtlarıyla Vecihi Timuroğlu’nu (29 Ekim Oe, Suda Ölüm’ü yazmaya başlamasını annesinin ona ar- ce kendi deneyimlerime göre hareket ediyorum.” 1927-23 Ekim 2014) merceğe alıyor. mağan ettiği kırmızı bavulun içindeki belgelere bağlıyor. Ya- Bu paragraflar Oe’nin yaratısal üslubundan etkili bir yan- Feridun Andaç, “Tanıklığın ötesine geç- şını başını almış olsa da hâlâ roman yazma hevesiyle dolu sıma sayılabilir. Steven Poole, “Suda Ölüm romanı, bu kar- mek!” başlıklı yazısında, Dünyalararasında olduğunu düşünerek de kafasında sahneler yaratıyor. Hem maşık yapıya örnek bir eserdir. Romanda, edebiyat, tiyatro, adlı romanı merkezinde Ayhan Geçgin anlatı- çalışma hem yatak odası olarak kullandığı odasının perdele- resim ve müzik iç içe geçer. Bu durum ‘Suda Ölüm’de ade- larının karakteristik özelliklerini irdeliyor. rini çekip yatağa uzanarak romanı düşlemlerinden geçiriyor. ta sanat tarafından ele geçirilmiştir” diye özetler. Emek Yurdakul, Helen Mortimer’ın Neza- Bu bağlamda, henüz nitelikli tek bir edebiyat eseri oku- “Kenzaburo Oe” başlıklı yazısında onun yaşamı boyun- ket, Cesaret, Mutluluk adlı kitaplarından olu- madığı gençlik yıllarını anımsayarak, sellere kapılıp ölen ca öğrendiklerini çocuklara aktarmayı düşündüğünü ile- şan Küçük İnsanlar İçin Büyük Sözler Dizisi’ni babasını anlatacağı Suda Ölüm adını verdiği romanı nasıl ri sürüp, Türkçesiyle Suda Ölüm’ü neredeyse yeniden ya- merceğe alıyor. yazması gerektiğini düşünerek kafasında yarattığı kurgu- zan Ali Volkan Erdemir yazısını, “Kenzaburo evrensel in- Kısa tanıtımlar ve Mustafa Başaran’ın hazır- lara yenilerini katıyor. sani değerleri savunduğu eserlerini değil, aynı zamanda ladığı Bulmaca ile de düşün trafiği sürüyor! Roman yazmaya giriştiğinde otuzlu yaşlarının ortaların- sahici bir yaşam sürmüş iyi bir insan örneği bırakarak ara- daydı Oe. Sessiz Çığlık gibi ses getiren bir roman yazmış mızdan ayrılmışır” diye bitiriyor. İyi okumalar... l İmtiyaz Sahibi: Cumhuriyet Vakfı adına: Alev Coşkun l Yayın Yönetmeni: Gamze Akdemir l Tasarım: Bahadır Aktaş l Sorumlu Müdür: Betül Berişe l Yayımlayan: Yeni Gün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık AŞ l İdare Merkezi: Prof. Nurettin Mazhar Öktel Sok. No: 2, 34381 Şişli- İstanbul l Tel: 0 (212) 343 72 74 (20 hat) Faks: 0 (212) 343 72 64 l Uets: 25999 - 15079 - 37611 l Reklam Genel Müdürü: Esra Bozok l Reklam Rezervasyon: Tel: 0 (212) 343 72 74 Mail: reklam@cumhuriyet.com.tr l Baskı: İleri Basım Mat. Amb. Reklam Tanıtım Yay. ve Teknik Hiz. Tic. AŞ, Yenibosna Mah. 29 Ekim Cad. KITAP No: 11A/41 Bahçelievler - İSTANBUL. l Yerel süreli yayın l Cumhuriyet gazetesinin ücretsiz ekidir.