Katalog

MERHABA u hafta iki usta şair, Gültekin Emre’nin incelemeleriyle ka- B pağımızda. Gurbetlik, doğup büyüdüğü topraklarda çektikle- ri onca acı, faşizmin baskısı, ölüm Çocuk edebiyatında iletişim korkusu, geleceksizlik, yalnızlık- la çevrili yaşamlarına şiirlerle tu- tunmuş, şiirle ayakta kalmış Nobel ocuk edebiyatında “iletişim”in gerçekleşmesi Ç Ödüllü şair Nelly Sachs (10 Ara- için en basit haliyle bir söyleyen, bir söylenen, lık 1891-12 Mayıs 1970) ve Rose bir de dinleyen olması gerekir. Bu da yetmez Ausländer (11 Mayıs 1901- 3 Şu- bat 1988). söylenenin ne olduğu da önemlidir. Söylenenin Üçüncü sayfamızda “Çocuk ede- türlerine göre anlam oluşacaktır ki bu sonuçta çok biyatında iletişim” başlıklı inceleme- yönlü çıkarımlara neden olacaktır. siyle Necdet Neydim yer alıyor. Söyleyen (yazar ve çizer), söylenen (görsel ve Emin Adnan, Prof. Dr. Esfender Korkmaz ve Prof. Dr. Binhan yazılı metin), dinleyen (okur yani çocuk) olacaktır. E. Yılmaz’ın Türkiye’nin ekonomik Ama çocuk edebiyatında bu üçlünün arasına sorunlarının bir özeti niteliğinde- üretim sürecinde editör ve yayıncı; okura ulaşma ki, sorunların çözümünde kamuya sürecinde kütüphaneci, kitapçı, ebeveyn, öğretmen dayalı bir modeli önerdikleri Türki- gibi figürler de katılacaktır. ye İçin Kalkınma Modeli adlı ince- lemelerini merceğe alıyor. Gamze Akdemir, Prof. Dr. Cengiz Kuday ile son 25 yıl içinde Cumhu- “Çocuk, yetişkinlerin nesnesi değil, içselleştirmesi zorlaşacaktır. doğru bir metin olduğunu göstermez. riyet, Milliyet, Sözcü, Hürriyet, Bü- hayatın ve edebiyatın öznesidir.” Bir başka açıdan baktığımızda söy- İLETİŞİMDE GÖRSEL tün Dünya ve benzeri yayın organ- N. Neydim lenen bir söylem içeriyorsa bu, anlatı- Görsel metin hem kendi başına larında yayımlanmış bilim, felsefe, da anlatıcının söylemi olacak bu söy- BUYURGAN, DİDAKTİK METİNLER hem de yazılı metinle birlikte çocuk- tarih gibi konular üzerine kaleme lem okurun ya da dinleyenin alımla- Yazar, kendini bir bilen sayıp hedef la iletişim kurmada başlıca bileşen- aldığı yazıları bir araya getirdiği ya- ması ile biçimlenecektir. kitlesi olan çocuğu biçimlendirme ro- lerden biridir. Günümüzde yaygınlaş- nı sıra genç hekimlere öğütlerinin lü vermişse kendisine, bu durumda İLETİŞİMDE EŞİTLİK maya başlayan yazısız kitapların, çiz- de yer aldığı Neşterden Keskin Ka- kendisi buyuran söyledikleri de buy- Bunun gerçekleşmesi için hedef gi romanın bir ileri aşaması olarak ya- lem adlı kitabını konuşuyor. ruk olacaktır. Çocuk ise çoğu zaman kitlesinin bir özne olduğunun bilincin- yın dizgesinde yerini aldığını görmek Adnan Binyazar, “Şiir Dili” başlık- karşılaştığımız tanımla hamur ya da de olmak gerekir. Evet karşımızda bir mümkündür. lı yazısında usta şairlerden örnek- yontulmaya hazır odun olacaktır. çocuk vardır ama neyi bildiğini, ha- Görselin gücünün yazılı metin ka- lerle şiir heveslisi gençlere Cemal Böylesine bir gücü ve yetkiyi ele yatı nasıl alımladığını, nelerin farkında dar hatta zaman zaman ondan da Süreya’nın şu sözlerini açımlayarak geçirmiş yazarın kendisini nasıl göre- olduğunu, nelerin tanıklığını yaptığını daha üstün olması mümkündür. Bi- sesleniyor: “Şair, bütün şiir ötesi de- bileceği elbette öngörülebilir. Tanrı- bilmediğimiz bir çocuktur o. linç altında kalıcı etki bırakması yazılı neyimlerin yanı sıra şiirin deneyimi- sal bir makam buyuracak, tebası ise “Çocuğum sen bir şey bilmiyorsun, metinden daha baskındır. Bu neden- ni de sürekli olarak yaşamalı, dili bir buna uyarak tektipleştirilmiş figürlere dur ben sana anlatayım!” diyeceğiniz le görsellerin hem tehlikeli görülme- süreden beri şair olarak kavrama du- dönüşecektir. biri değildir. “Benimle konuşur musun” si hem de tehlikeli olması söz konusu rumunda olmalıdır. Yoksa yazdıkları Bir buyruk tek yönlü söylenir ve tek diye sormanız ve ancak onay aldıktan olabilir. Özellikle rol model içselleş- şiir değil, yalnızca şiir biçimleri ola- anlamlı anlamayı gerektirir. Çocuğun sonra konuşabileceğiniz biridir o. tirilmesi konusunda görselin gücünü cak; buluşları, imgeler halinde değil, söyleneni yorumlama, sorgulama, red- Konuşmak için sıcaklık yaratmak ge- hiç de yabana atamayız. terimler halinde kalacaktır.” detme hakkı olmaz; ayrıca ola ki bunun rekir. Sizi sevmeli. Birlikte yolculuk ya- Görsel metin eşitlikçi ve çocuğa öz- Mehmet S. Aman, Prof. Dr. Em- yapılması durumunda bir başkaldırı söz pılacak ve her türlü maceraya birlikte ne olarak yaklaşan, cinsiyet eşitliğini re Kongar ve Zülâl Kalkandelen ile konusu olacaktır ki bu cezalandırılır. gidilecek isteği duyurabilmelisiniz. El- öne çıkaran bir anlayışı yansıttığı gibi, Cumhuriyet Devrimi’nin aşamaları- bette bunu metninizle yapacaksınız. kadını nesneleştiren bir yaklaşımı iç- nı ortaya koydukları, üç cilt olarak İLETİŞİMDE ŞİDDET Çocuğun metinle kurduğu bu dostluk, selleştirecek bir görünümde de olabilir. yayımlanan, zamandizin (kronoloji) UNSURUNUN VARLIĞI ona karşı dürüst olmayı da içerir. Uy- Bu nedenle hem görselin hem de çalışması Devrimin ve Karşı Devri- Yazılı metnin şiddet içermesi şiddet duruk metin, tatsız anlatım, tutarsız bir yazılı metnin çocuğu hangi anlayış- min Yüz Yılı’nın Karşı Devrim Yanıl- olayını anlatmasından çok daha fark- kurgu onun sizinle yolculuğunu bitirir. la ele aldığı ve ona nasıl yaklaştığı ve saması: 2002-2019 adlı son cildini lıdır. Bir edebiyat metninde her bu yaklaşımda her ikisinin kullandığı konuşuyor. türlü olay anlatılabilir ama hedef İLETİŞİMDE DİL dilin nasıl olduğu iletişimi belirleyen Feridun Andaç, “Bekir Ağırdır’ın kitlesinin yaşı, alımlama gücü, içsel- İletişimde dilin işlevi dediğimizde özel- unsurların nasıl kullanıldığını gösterir. taşıdığı bilinç aydınlığı” başlıklı ya- leştirmede ve sorgulamada yaşayabi- likle bir anlatım ritminden söz ediyoruz zısında, Bize Yeni Bir Söz Lâzım leceği sorunlar editör tarafından de- demektir. Hangi tür metin olursa olsun SONUÇ adlı kitabından hareketle Ağırdır’ın ğerlendirilir. kendi içinde bir ritim, melodi içermeli- Çocukla edebiyat üzerinden iletişim birikimiyle gelen bakışını ve analiz Metnin şiddeti, öncelikle onu özne dir bu anlatım ve okurun hem dinleme önemle ele alınması gereken bir alan- yetisini değerlendiriyor. olarak görmemesiyle başlar. Zaten me- hem de okuma keyfine tat katmalıdır. dır ve bu alanın yetkin kişilerce ele Y. Bekir Yurdakul, “‘Zor’la bü- tinde çocuk nesneleşmiş olarak yan- Bu tat okuma tutkusunu artıracak alınıp araştırılması gerekir. Bu konu- yük mücadele!” başlıklı yazısında, sır. Metinde çocuğun küçümsenmesi, ve metinle yolculuk ayrı bir keyfe dö- da herkes kendine bir rol seçip mü- Rodman Philbrick’in Geleceğin Li- yetersizliklerinin vurgulanması, öteki- nüşecektir. dahale etmeye kalksa da asıl alan uz- derleri Projesi için seçilmiş altıncı leştirici anlatımlar çocuğa şiddet ola- Özellikle sözlü anlatımda dil, anlatı- manlarının nesnel biçimde konuya sınıf öğrencisi, beş benzemez öğ- rak yansır ve onun özgüvenini zedeler. cının yeteneğine bağlı olarak etkinlik yaklaşması ve edebiyatı kuşatılmış rencinin macerasını anlattığı kitabı Özellikle cinsiyete dayalı ötekileştirme kazanabilir. Sözlü anlatım, denetlene- bir alan olmaktan kurtarması gerekir. Deli Nehir’i inceliyor. ve küçümseme olayı çocuğun yaşamın mez bir alandır ve kitlesel olarak ço- Yoksa çocuk edebiyatı bu kuşatıl- Vitrindekiler, kısa tanıtımlar ve karşısında direnme gücünü azaltacak- cuklara seslenilmesinde iletişimin her mışlık içinde özünü kaybedip salt bil- Mustafa Başaran’ın hazırladığı Bul- tır. Aynı zamanda eşitlikçi bir anlayışı gerçekleşmesi çocuğa giden metnin gilendirici metinler yığını olacaktır. n maca ile de düşün trafiği sürüyor! İyi okumalar... l İmtiyaz Sahibi: Cumhuriyet Vakfı adına Alev Coşkun l Genel Yayın Yönetmeni: Tuncay Mollaveisoğlu l Yayın Yönetmeni: Gamze Akdemir l Tasarım: Bahadır Aktaş l Sorumlu Müdür: Aslan Yıldız l Yayımlayan: Yeni Gün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık AŞ l İdare Merkezi: Prof. Nurettin Mazhar Öktel Sok. No: 2, 34381 Şişli- İstanbul l Tel: 0 (212) 343 72 74 (20 hat) Faks: 0 (212) 343 72 64 l Uets: 25999 - 15079 - 37611 l Reklam Genel Müdürü: Esra Bozok l Reklam Rezervasyon: Tel: 0 (212) 343 72 74 Mail: reklam@cumhuriyet.com.tr l Baskı: İleri Basım Mat. Amb. Reklam Tanıtım Yay. ve Teknik Hiz. Tic. AŞ, Yenibosna Mah. 29 Ekim Cad. No: 11A/41 Bahçelievler - İSTANBUL. l Yerel KITAP süreli yayın l Cumhuriyet gazetesinin ücretsiz ekidir.