Katalog

devrimci bir şair olur. Tüm dünyadaki halkla- savaşa karşı çıkar. Vatansız 100 Şiir adını da- rın ezilmesine, öldürülmesine, darbelere ses- ha da yaygınlaştırır. Vatansızmış gibi görünen siz kalmaz, hep sesini yükseltir ve ön saflar- ama anadilinde şiirler yazan bir şairdir, o. İkin- da yer alır. Hep insandan yola çıkıp yine in- ci vatanında da “vatansız” bir sürgündür. Yitir- sana varır: “Franco büyük bir adamdı bir do- diği, ama ne dilinden ne geçmişinden hiç kop- lu yanlışıyla beraber/ ve temelde bir insandı madığı vatanının vatandaşlığına yeniden geçer başkaları gibi” Hitler’i, Stalin’i, Napolyon’u, günü gelince. Almanya’da ölür, Londra’ya gö- Neron’u, Sezar’ı, İskender’i de böyle yorumlar. mülür. “Özgürlüksün/ özgürlüğün olmadığı yerde/ Şu dizeler onun şiirinin ana gövdesini, dün- Saygınlığın olmadığı yerde/ saygınlık/ Sıcak- yasını anlamamıza yetiyor: lık/ sıcaklığın olmadığı yerde/ İnsanın insa- “Çağıma/ alev olmak/ istedim/ ya da/ ale- na yakın olmadığı yerde/ yakınlık ve sıcak- vin bir parçası // Oysa/ gölgesi oldum/ ya da/ lıksın/ Kalbisin kalpsiz dünyanın // Dudakla- bir parçası/ gölgesinin // Çağım/ hiddet/ aciz- rın ve dilin/ hem soru hem yanıttır/ Huzur gi- lik/ çağıydı:/ Acizlik gölgesi // Zorbalık / ça- bi bir şey/ kollarında ve kucağında/ Ayrılmak ğı: / Zorbalığın gölgesi // Çağımın/ bayrağı/ ol- zorunda oluş senden/ yeniden geri dönüşe va- mak istedim/ ya da bir/ parça bayraktan // Alev/ hiddet/ ve göndermelerle yüklü şiirleri onu farklı kılar hep. Ama, rır/ Geleceğin başlangıcısın/ Kalbisin kalpsiz dünyanın // acizlik/ zorbalığın/ bayrağı/ ya da onun bir parçası/ ya da temelde insan sevgisi hiç eksik olmaz şiirlerinde, imgele- Sen ne farz/ ne de felsefesin/ ne kural ne de mal-mülk/ insa- parçasının/ gölgesinden bir parça” (Geri Bakış) rinde. “Sevmek zorunda/ olduğumdan/ değil / ancak/ seni nın yapıştığı/ Sen yaşayan bir insan/ bir kadınsın/ yanılan Yalın bir şiiri var Erich Fried’in, herkesin anlayabile- sevmek/ zorunda/ olduğumdan” (Neden) ve şüphelenen ve iyi olan/ Kalbisin kalpsiz dünyanın” (Sen) ceği bir yalınlıkta. Şiiri politiktir hep, ama slogancı değil, “Ben” derken başkalarını betimliyordur elbette, insanlı- İlk kez 1953’te gelir Almanya’ya, sonra sık sık ge- içi hiç de boş değildir. Onun ulaşmayı hedeflediği insan- ğı. Dilinin ve anlatımın yarattığı yansıttığı felsefi içerik öy- lir, konferanslar verir, eylemlere katılır. Vietnam savaşı- ların anlayabileceği yalınlıktadır. Ders verir gibi olmasa lesine derindir ki, neyi anlatmak istediğini hemen, kolay- na karşı çıkar. Yürüyüşler, mitingler düzenler. Atom si- da bir şeyleri anıştırması, göstermesi önemli. ca ele vermese de, söyleminin etkileyici izler bırakır oku- lahlarının yok edilmesi için mücadele başlatır. Sovyetle- Örneğin, ölüme neden olanların ele alındığı şu şiir: ra: “Ben” şiirinde de olduğu gibi: “Başkalarının açlık de- re karşı Macaristan’daki isyanın Sovyetlerce kanlı bas- “Ölümüm bozuk para/ ve kâğıt paradan yapıldı // Oku- diği/ doyurur beni/ Mutsuzluk dediği başkalarının/ mutlu- tırılmasına çok sert tepki gösterir, kınar, yürüyüşlere ka- la ve işe giden/ yollardan yapıldı ölümüm // Ölümüm kont- luğumdur benim // Bir çiçek değilim ben/ yosun değil/ Bin tılır bir sosyalist olarak. Yunanistan ve Türkiye’deki as- rol saati/ ve görevlerden yapıldı // Gazete/ polisten yapıldı yıldır bir taşı aşındıran/ Bir likenim ben // Bir ağaç olmak keri darbelere de çok sert karşı çıkar, eylemler düzenler. ölümüm // Sigara ve rakıdan/ şeker ve ekmek ve yağdan/ / isterim/ İsterim bir ömür boyu/ köklerine ilişip senin/ ve Bolivya’da Che Guevara’nın öldürülmesine, öğrenci lide- sevgiden, mutluluk ve mutsuzluktan/ hiddet ve sabırdan // gece gündüz içmek // Bir insan olmak isterim / ve bir insan ri Rudi Dutschke’ye düzenlenen saldırıya tepkisiz kalmaz. Ölümüm anababamdan/ ve çocuklarımdan yapıldı // başarı- gibi yaşamak/ ve bir insan gibi ölmek / Seni seviyorum” Körfez Savaşı ve daha pek çok olaya karşı çıkar. sızlıklarım/ ve başarılarımdan // esaretim / ve özgürlüğüm- Londra’daki sürgünlüğünde kütüphanede çalışır. Süt iş- Temelde sevgidir yaşatmaya çalıştığı. Yayımladığı 25 den // birlikteliği/ ve yalnızlığımdan // inançsızlığımdan/ ve çisi olarak da para kazanır. Fabrikada da çalışmak zorunda şiir kitabından biri olan Sevgi Şiirleri daha da ünlenmesi- inancımdan // umudum/ ve düşkırıklığımdan // düşünmem/ kalır. Daha pek çok işte çalışır ayakta kalabilmek için. Sa- ni sağlar. Aynı anda 7 dilde yayımlanır. ve unutmamdan // Ölümüm erkekliğim/ ve yüreğimden ya- vaştan sonra kurulan dergilerde redaktörlük yapar, şiir ya- Bu kitabıyla 1977-78’de Uluslararası Yayıncılar Birli- pıldı // Gecelerim/ ve günlerimden yapıldı ölümüm // Ayık- yımlar, yazı yazar. BBC Almanca yayınlarında politik yo- ği Ödülü’nü kazanır. İşte bu kitaptan “Koşul” şiiri: lığım/ ve uykularımdan yapıldı // Yaşamımdan/ ve yaşamı- rumcu olarak görev alır. Dylan Thomas, T. S. Eliot, Gra- “Anlamı olsaydı/ yaşamın/ yaşamanın/ anlamı olurdu mız ve ölümünüzden” (Neden Yapıldığı) // Anlamı olsaydı/ daha umut etmenin/ daha umut etme- ham Grene, Sylvia Plath ve Shakespeare çevirir Almancaya. “Şiirden yaşama gittim”. n nin/ anlamı olurdu // Anlamı olsaydı/ ölmek istemenin/ öl- Sürgünde yaşayan şairler grubunu kurar. Ve Vietnam mek istemenin/ anlamı olurdu // Anlamı olurdu neredeyse Ve Şiir kitabı sol çevrelerde uzun tartışmalara neden olur. (Alıntılar Ulla-Bekir Karadeniz’in Vatansız 100 Şiir, her şeyin/ anlamı olsaydı eğer”. İronik ve bol çağrışımlı Amerika’nın işgalini, Vietnamlıların öldürülmesini kınar, Kavram 1998, Sevgi Şiirleri, Kum 1979 kitaplarından) Tanımlar ve sözcükleriniz: tek kişilik bir yalnızlığa bile …………………. sığarız A. “Fakat karşısındakinin her kanaatini doğ- hiç yanılmamışız KITAP ru bulup …………………. için vesile ara- BULMACA her an düşüp düşüp mak da bir nevi ruh yakınlığı alameti değil kristal bir bardak gibi miydi?” tuz parça kırılsak da Hazırlayan: MUSTAFA BAŞARAN trbulmaca@ gmail.com (Sabahattin Ali) hâlâ içimizde o yanardağ ağzı hâlâ kıpkızıl gülümseyen- — — — — — — — — — — sanki ateşten bir tebessüm- 29 25 41 7 22 2 21 17 69 11 zehir zemberek aşkımız...” B. İlgisizlik. (Attilâ İlhan) — — — — — — — — — — — — — — — — — — 1 76 51 3 47 55 72 8 9 16 26 14 44 68 59 27 35 49 C. “Dönüyoruz yine bir uzun gezintiden F. İnsanın, makinenin ve çevrenin bir ara- Gönlümün elemini döküyorken ona ben. da uyumlu ve verimli bir biçimde çalışması- O bana kendisini gülerek naklediyor, nı inceleyen bilim dalı. Bilseniz mavi boncuk nasıl yaraştı diyor. — — — — — — — — Ya bu kadın delidir, yahut ben çıldırmışım 30 78 39 38 37 61 53 34 Ben ki birçok kereler kırılmışım, kırmışım. Ömrümde duymamıştım böyle derin bir acı G. Getirimci. Birden onun yüzüne …………………… ih- — — — — — — — tiyacı 50 46 31 20 36 48 42 İçimde alev alev tutuştu yangın gibi Bir dakika kendimin olamadım sahibi H. Ilımlı. Hiç olmazsa hıncımı böyle alırım dedim, Yolda mağrur duran gölgesini çiğnedim.” — — — — — — — — (Nâzım Hikmet Ran) 28 58 18 45 54 65 4 32 — — — — — — — — I. “…………………Tebrizi” 57 5 12 43 52 67 24 75 (Mevlana’nın sohbet şeyhi. İranlı mutasav- vıf) D. “Gül, ey melek! Seni bu durumunda gör- dükçe — — — — — Hayalimi …………………. bir çiçek bahçe- 73 23 33 19 10 si sarar...” (Ahmet Haşim) 1761 ÇÖZÜM: A. DUHULİYE, B. İNSANOĞLU, Önce aşağıda tanımları verilen sözcükleri bulmaya çalışın ve her bir harfi bir yatay çizgi üzerine gelecek C. NAVÇAĞAN, D. ONBAŞI, E. BENİMSEYİŞ, — — — — — — — — — — biçimde yazın. Sonra çizgilerin altlarındaki sayılara göre bu harfleri bulmacadaki aynı sayılı karelere F. UÇMAK, G. ZIKKIM, H. ZADE, I. ANINDA, J. 13 70 77 80 15 79 64 62 82 74 aktarın (Kara kareler iki sözcük arasını gösterir. Bir satırın sonunda kara kare yoksa bu, sözcüğün alttaki TERMOS, K. İŞ. satırın başına sarktığını gösterir). Bulmaca tamamlanınca, sorulan tanımların karşılığı olan sözcüklerin E. “Sanmıştık ki ikimiz Metin: “İnsanın, tek başına olduğu ve hiç kim- ilk harfleri yukarıdan aşağıya doğru Güneşin İki Yüzü adlı kitabın yaratıcısının adını oluşturacak; yeryüzünde ancak seyle konuşamadığı zaman bir şeye inanması birbirimiz için varız bulmaca karelerindeyse aynı kitaptan bir metin ortaya çıkacaktır. Geriye kalan harfleri de siz tahmin çok zordur.” (Dino Buzzati) ikimiz sanmıştık ki ederek metni oluşturun. 12 23 Kasım 2023