Katalog

Hüznün genç, direngen ve ‘bahtiyar’ yazarı: Katherine Mansfield! Hastalıkla ve yoksullukla geçen 34 yıllık kısacık ömründe modern lirik öykünün yazın dünyasında yerleşmesini sağlamış Katherine Mansfield (1888-1923), öykülerinde toplumdan izole edilmiş, hayal kırıklığına uğramış, yaşamdan pek bir beklentisi olmayan kişilerin psikolojileriyle ilgilenir, duyguları katıksız yaşatır. Van Gogh resimlerinin uyandırdığı yazma isteğiyle yalnızlık, hüzün ve acıları melankolik kısa öyküler haline getirir. Hiç sevemediği annesine duyduğu öfke ve tüberkülozla mücadele sürecinde yaşadığı acılar öykülerini besleyen ana damarlar olur. Tabulara meydan okuyan kadın kahramanlar yaratır. En sıkıntılı dönemlerinde dahi iyi bir yazar olma tutkusunu kaybetmez. İçe işleyen usta yapıtlarıyla ölümünün üzerinden 100 yıl geçmesine karşın 25 dilde geniş bir okuyucu kitlesine ulaşmayı başarır. Virginia Woolf, “Yazım tekniğini kıskandığım tek kişiydi” demiştir. manlar sürekli başkasının yaşamına imrenen, evliliklerin- sebep olan bipolar uçlar, sürekli boğuluyormuş duygusun- Z. DOĞAN KORELİ de aradıklarını bulamayan, çok uzaklara gitmenin özlemi- dan mı kaynaklanır? ni çeken kişilerdir. Tüm bu sorular, bir gün Londra’daki evlerinde ver- “Bir evim olsaydı, perdeleri çekebilseydim, hoş kokulu Anlatı boyunca ister çocuklarını sevmeyen anne Linda is- dikleri akşam yemeği davetiyle biraz olsun çözümlenir. çabuk tutuşan bir şey yakıp ısınabilseydim, ışıklarla ter düşüncesiz ve sert baba Stanley ister sevgiye muhtaç ço- Fulton ailesi de davetlidir. Gecenin sonunda Bertha, eşi gölgeleri seyredebilseydim katlanılabilirdi belki bu cuklar olsun hepsi yalnızlığı tercih eder. Yaşamın anlamını Harry ile Bayan Fulton’u holde çok samimi bir biçimde acılara ama benim gibi pansiyonlarda yaşayan biri için sorgulayıp günlük rutinleri sıkıcı bulan ve düşsel dünyalara görür ve aralarında bir ilişki olduğunu anlar. Anlatının so- bu hayallerin gerçekleşmesi çok güç!” sığınanlar da vardır elbet. Bakıldığında tümü, özgürlüğü öz- nunda yazar, gerçekleri kurcalamayıp mutlu bir biçimde Katherine Mansfield (1888-1923) ler; ne var ki içlerindeki korku, onları hep başkalarına köle yaşamanın mı yoksa aldatılmaya gözlerini kapayıp sahte Katherine Mansfield’ın (1888-1923) yapıtlarının nere- kılar. Okyanusun gelgitlerine uyum sağladıkları gibi haya- bir mutluluğu mu yaşamanın, en iyisi olduğu ikilemi ara- deyse tamamı otobiyografik göndermelerle doludur. tın gelgitlerine de uyum sağlarlar, yaşamı zorlamazlar. Ay- sında bırakır okuyucuyu. Yeni Zelanda’da geçen çocukluk ve ilk gençlik yıllarını, rıca okyanus, sonsuzluğu imleyen ana metafor olarak gös- SOSYOEKONOMİK SINIFLAR ARASI yaşamında iz bırakan kişileri, aile üyelerini, korku ve trav- terilir. Sudan çıkmak demek fantastik dünyadan uzaklaşıp İLİŞKİLER VE ÖLÜM! maları, ilişkilerin hassas ve kırılgan doğasını, yükselen or- gerçek dünyaya dönmek demektir onlar için. Mansfield ölümünden çok kısa bir süre önce kaleme aldı- ta sınıfın komplekslerini, dekadan uyuşuklukları gösterir. KALABALIK METROPOLLERE KARŞI ğı kitabı Bahçede Eğlence’de (Çeviren: Oya Dalgıç / Tür- Kardeşiyle el ele tutuşup sömürge Yeni Zelanda’yı terk KIRSALI ODAĞA ALIR! kiye İş Bankası Kültür Yayınları), ölüme yaklaştığının ver- etmesi, onun keşfetmek, dünyanın nereye gittiğini anla- Anlatıda kırsal huzurdan kent yaşamının karmaşasına diği farkındalıkla yaşam-ölüm, acı-keder gibi zıtlıkları göz- mak, dünyaya açılmak isteğinin de göstergesidir. giden ve bundan keyif alan biri de vardır. Mansfield bura- ler önüne serer. Bu zıtlıklardan yola çıkarak sosyoekonomik ‘KOYDA’ da Baudelaire ile başlayan kalabalık metropol bilinci kav- sınıflar arasındaki ilişkilere ve derin farklara dikkat kesilir: Eşi Murry ile ilişkisi ve ailesiyle hesaplaşmasından iz- ramını bir anlamda altüst eder, kentten çok kırsalı odağa Zengin Sheridan ailesi gökyüzünün sakin ve masma- ler taşıyan ve 13 bölümden oluşan Koyda (Çeviren: Seç- alır. Trout üzerinden kentlerin çarpık ilişkilerini doğanın vi olduğu bir gün malikanelerinde bir bahçe partisi dü- kin Selvi / Can Yayınları) adlı öyküsünde, Woolf’un Mrs dinginliği ile yan yana getirir. Yeni Zelanda kırsalından zenler. Bu sırada yakınlarda oturan ve işçi sınıfından Bay Dalloway’i gibi sadece bir günü anlatır Mansfield. bir yazar olarak özlediği pastoral huzuru, suyun ve emp- Scott’ın ölüm haberi gelir. Bu haber, Sheridan ailesinin Köyün çobanı, koyun sürüsünü puslu ve karanlık bir sa- resyonist görüntülerin dinginliğinde arar. kızı Laura’yı çok etkiler. baha karşı ayın durgun sudaki son yansımasından güneşin Farklı sınıftan da olsa komşu bir aile, babalarının ölümü ‘BAHTİYARLIK’ VE İKİLEMLER... güçlü enerjisine hareket ettirir. Fakat aydınlığın gücü, so- nedeniyle yas tutarken nasıl olur da müzikli, kahkahalı bir Katherine Mansfield yalnızlık, mutsuzluk ve güvensiz- nunda karanlığın tedirginliğine yenilir. Burnell ailesinin parti düzenleyebiliriz diye tepki gösterir ve partiyi iptal liği anlattığı yapıtı Bahtiyarlık’ta (Çeviren: Nihal Yeği- yazlığında geçen sıradan bir gün, uzaydaki rutin bir hare- ettirmek ister ama annesi ölüm haberinin partisini mah- nobalı / Can Yayınları) yine olaydan çok karakterlerin iç keti, yaşamın çalkantılı sanrılarıyla tüketir. vetmesine izin vermeyeceğini belirterek partiden artan yi- dünyalarına dikkat kesilir. yecekleri, kızı Laura ile dul kalan Bayan Scott’a gönderir. KAHRAMANLARI UZAKLARA Öykü, 30 yaşındaki Bertha Young’ın tanıtımıyla baş- Laura ölen işçinin evine giderken cennet bahçesi olarak GİTMENİN ÖZLEMİNİ ÇEKER! lar. Bertha, günlerini önceleri çılgınca bir mutluluk içinde Psikolojik betimlemelerin öne çıktığı öyküde, duyguları geçirir. Bertha, gerçekten kendini kaybedercesine mutlu düşündüğü korunaklı ve izole yuvasından uzaklaşır; ka- sürekli sinir uçlarında gezen her bir kişinin mutsuzluğu ve mudur yoksa bir iç kargaşayı, her şeyin yolunda olmadığı- ranlık, puslu sokakları ve gerçek yaşamı tanır. Gerçek ya- kaygıları bir bellekten diğerine atlanarak, bir olay örgüsü na ilişkin rahatsız edici bir kuşkuyu mu saklar içinde? şamda sürekli bir kahkaha ve masumiyet yoktur. Bu nok- verilmeden çoğunlukla iç monologlarla yansıtılır. Kahra- Çocuklar gibi sevinmesi ya da hıçkırıklarla ağlamasına tada yazar alt metinde ölümün, her iki sınıf için çok >> 4 5 Ocak 2023