Katalog

UĞUR KÖKDEN’DEN ‘TÜRKİYE’DEN KESİTLER: YILLAR, YOLLAR, YERLER’ MERHABA astalıkla ve yoksullukla geçen 34 yıllık kısacık ömründe Bir belleğin kendini arayışı! Hmodern lirik öykünün yazın dünyasında yerleşmesini sağlamış, öykülerinde toplumdan izole edil- Türkiye’den Kesitler-Yıllar, Yollar, Yerler’de (Kırmızı Kedi Yayınevi), edebiyatımızın gezgin miş, hayal kırıklığına uğramış, yaşam- anlatıcılarından Uğur Kökden günlük-denemelerinde yola çıktığı yerden varış noktasına dan pek bir beklentisi olmayan kişile- kadar, yol boyunca gözlemlerini, bilgi birikimini ve tanıklıklarını aktarırken, “yolda olma” rin psikolojileriyle ilgilenen, yalnızlık, hüzün ve acıları melankolik kısa öykü- durumunu tüm canlılığıyla yazıya döküyor. Tarih ile günceli, geçmiş ile o anı bir araya ler haline getiren, içe işleyen usta ya- getiriyor. Kimi yerde salt günlük, kimi yerde deneme, kimi yerde anıyla karışık öykü tadında pıtlarıyla ölümünün üzerinden 100 yıl geçmesine karşın 25 dilde geniş bir metinler kaleme alıyor. Türkiye’den Kesitler-Yıllar, Yollar, Yerler farklı zaman dilimlerinden okuyucu kitlesine ulaşmayı başarmış, ve farklı bölgelerden şehirler, kasabalar, köyler ve yollardan sesleniyor. Virginia Woolf’un “Yazım tekniğini kıskandığım tek kişiydi” dediği Katherine Mansfield (1888-1923) Gece’ye Evet (2009). Türkiye’nin siyasal gelişme merkezinin kapağımızda. Z. Doğan Koreli’nin Aslında, Fransa onun için bir sergileniş alanı... yazısı... odak noktası olmuş. Aynı zaman- İğneada, Türkiye’nin iki toprak bütü- Üçüncü sayfamızda Uğur da Avrupa içi hareketin de mer- nünden biri -az bilineni-, diğeri de Ana- Kökden’in bilgi birikimini ve tanıklıkla- kezi. İlk ülke, İspanya. Söz geli- dolu elbette. İki öğe dikkat çekici: Aske- rını aktardığı, tarih ile günceli, geçmiş mi “Port-Bou” isimli deneme bu ri birliklere ayrılmış yerleşim alanlarıyla ile o anı bir araya getirdiği günlük-de- açıdan dikkat çekici. Ve sonra iri- rüzgâr santralları. Ve sanayileşmenin kir- nemeleri Türkiye’den Kesitler-Yıllar, li ufaklı küçük deniz ülkeleri. Ar- lettiği Ergene Çayı. Yollar, Yerler’i incelediği “Bir belleğin dından Fransa doğusu Avrupa Ama, sormak gerekiyor: İğneada’ya kendini arayışı!” başlıklı yazısıyla gündeme geliyor: Almanya, İtal- nükleer santral inşa etmek ne derece akla Ülker Özakman yer alıyor. ya, Orta ve Doğu Avrupa, sonra uygun? Oysa Kökden’in dediği gibi, hiç Feridun Andaç “Yeni bir romana da Rusya (SSCB). olmazsa “İğneada Nükleer Santralı’nı gitmek!” başlıklı yazısında, Ilja Leo- nard Pfeijffer’ın sizi hatırladığınız her Denemeci Kökden’in yaşamının engelleyecek türden birtakım enerji üre- şeyle geçmişinize taşıdığını ve yaşa- bir bölümü, 1975-78 yılları arası tim santralları kurulsa...” nan / unutulan zamanları yeniden kur- İsmail Cem’in yönetimindeki Po- Konur Sokak öyküsüne gelince, ya- durduğunu imlediği Grand Hotel litika gazetesindeki dış politika ya- zar, aslında, Ankara’da Çankaya-Oran’da Europe romanını merceğe alıyor. zarlığında geçiyor. Orada bir köşe- oturuyor. SSK kredisiyle inşa edilmiş Si- Nursun Erel, Cemil Kavukçu’nun sı- si var dolayısıyla bu dönemde kimi gorta Blokları’nda. Aynı bölgede, Sigor- radan iç dünyaların derinlerinden ses- zaman da “İ. Cem” im- ta Blokları dışında Bülent lendiği, toplumun farklı katmanların- zasıyla başyazı yazmış. Ecevit ile bazı siyasiler de dan kişilerin sanrılı gerçekliklerine, çi- Yazar hem Ortado- oturuyormuş. lelerine, bağımlılıklarına, hayallerine Ama yazarın daha ön- ğu hem de özellikle ve sürgün edilmişliklerine ışık tuttuğu Afrika’da seyahat ola- ce oturduğu esas kiralık ya- öykülerinden oluşan Boş Zamanlar’ı pı Konur Sokak. 1968-69- nağı buluyor ve bu böl- inceliyor. geleri yansıtan yazıları 70-71 yıllarında. Kızılırmak Sabri Gürses ölümünün 100. yılına da dikkat çekiyor. Sokağı’ndaki yan komşu- doğru Rus yazar Andrey Belıy’ın Sonuçta, 2022 yı- su ise Ayşe Abla Ana ve İlko- (26 Ekim 1880 / 8 Ocak 1934) başlıca lında Sözcükler der- kulu. Kökden’in de iki çocu- Petersburg, Senfoniler, Gümüş gisinde yer alan “Bir ğu orada okumuş. Dört kat- Güvercin, Glossolalia adlı yapıtları Evliya Çelebi mi?” lı yapının en üst katı felsefe- çevresinde yazınını irdeliyor. başlıklı denemesi, bu yılla- ci Prof. Nusret Hızır’ın eviy- Y. Bekir Yurdakul Nazmi Ağıl’ın, ÜLKER ÖZAKMAN parçası olduğumuz doğa, tükenmez rı yansıtan, adeta özet sayıla- miş. Bu arada Prof. Müm- sandığımız denizler dolayısıyla su üs- cak bir değerlendirme. Son- taz Soysal’ın iki kızı, İsma- ürkiye’den Kesitler-Yıllar, Yollar, tüne yeniden düşünmemizi amaçla- ra, onun için Türkiye’nin il Cem ve Uğur Mumcu’nun Yerler (Kırmızı Kedi Yayınevi), dığı Büyük Balık Buluşması ile Figen odak noktası -merkez kenti- olarak çocukları da oradaymış. Keza Korkut T Uğur Kökden’in kaleminden öz- Şakacı’nın derlediği ve çağdaş edebi- İstanbul geliyor: İstanbul: Zamana Özal’ın torunları da... yaşamöyküsü. Kökden’in ülkemiz yatımızın 12 özgün yazarının büyüme Açılan Kapı (YKY) ve Mevsimlerle İstan- Ünlü Mahmut Esat Bozkurt’un adını coğrafyası içinde ve değişik bölgele- hikâyeleriyle yer aldığı ve Türkiye’nin bul (YKY). taşıyan geniş cadde de yine oralarda. Nu- re bürünerek kendisini yadsıması ve ye- yakın tarihine edebiyatla ışık tuttuğu Ardından Türkiye’den Kesitler’de yer rullah Ataç’ın eviyse Konur Sokak’ta, niden oluşturması aynı zamanda da ül- Herkes Bir Anda Büyür adlı kitapları almış, bir döneme damgasını vurmuş yani yazarın eşinin oturduğu sokak- merceğe alıyor. kesini, öz varlığını keşfetmesi, yaşamı- uzun “Yalıkavak (Bodrum) Günlüğü”. ta. Aynı sokakta karşı sırada ise ünlü bir Kemal Gündüzalp, Dr. Tülay Akkoyun’un na yeniden bir anlam vermesi... Bu ara- Bir inşaat şantiyesinde geçen gönüllü hekim, “Kalpaksız Kuvvacı, kış güne- toplumsal cinsiyet sorunları feminizm, da Alanya, İstanbul, Trabzon, Yalıkavak, sürgünlük dönemi (1985-86). Ancak bu şi Ceyhun Hoca”nın (Ceyhun Atuf Kan- totalitarizm, ütopya-distopya ve bu bağ- Sinop ve Konur Sokak (Ankara) da, o ya- sürgünlük dönemini, yine de gerçek ce- su) evi. Öyle ki burası bir tür “Yazarlar lamda dokuz yapıtı karşılaştırmalı ele şamın belli başlı merkezleri. zaevi günleriyle karıştırmamak gerekir. Evi”ne dönüşmüş giderek. İşte, Ankaralı aldığı Karşılaştırmalı Feminist Ütopya / Temelde bir deneme yazarı olan Çünkü o günlerin de yazarın yaşamın- Konur Sokak’ın öyküsü. Distopya’sını inceliyor. Kökden’in yolculukları zaten bitip tü- da yer aldığını ve kitaplarının olduğunu “Sonunda bir sokağa, bir kente, bir Mehmet S. Aman, Sınav, Uzun Hikâye, kenmiyor. Geçmişte Fransa yılları (1961- unutmamalıyız. Hem doğrudan cezaevle- döneme anıların merceğinden bakmak Ayla gibi ses getiren filmlerin senaristi ve 1966) var sözgelimi: Paris Kahveler rinin içinde tutulmuş günlükler (1972 ve demek, unutulmayanlarla unutulanla- yazar Yiğit Güralp ile Barış Manço’dan Atlası, Geçmişe Açılan Pencere gibi iki 1982 yıllarının acılı ürünleri)... rı devşirmek demek” diye sözü bitiriyor Zeki Müren’e, Tarık Akan’dan Sadık ana kitap örneğin. Hepsinden sonra bir yaşamın / bir dö- Uğur Kökden. Yani, “bir belleğin kendi- Şendil’e uzanan anekdotlarla iyiliğin, Ardından İsviçre günlükleri birbiri- gülümsemenin, umudun kıyılarına da- nemin / bir aile bütünlüğünün dönüm ni arayışı”. n vet ettiği deneme kitabı İyi Hissettiren ni izlemekte: Leman Gölü Yalnızı, İsviç- noktası: Sinop Gecesi (1988). Bu arada Yazılar’ı konuşuyor. re Kahvehaneleri (2017), İsviçre’de Ge- kitabın iki denemesi de hayli dikkat çeki- Türkiye’den Kesitler-Yıllar, Yollar, Kısa tanıtımlarımız, Mustafa çen Zaman (2022) gibi. Daha önce ise ci: “İğneada” ve bir de “Cumhuriyet’in Yerler / Uğur Kökden / Kırmızı Kedi Başaran’ın hazırladığı Bulmaca köşe- Rusya’da yaşanmış uzun nehir yolculuğu Simgesi Konur Sokak” (Ankara) yani Yayınevi / 272 s. / 2022. lerimizde de düşün trafiği sürüyor! İyi okumalar... l İmtiyaz Sahibi: Cumhuriyet Vakfı adına: Alev Coşkun l Genel Yayın Yönetmeni: Arif Kızılyalın l Yayın Yönetmeni: Gamze Akdemir l Tasarım: Bahadır Aktaş l Editör: Mehmet S. Aman l Sorumlu Müdür: Özgür Soyer l Yayımlayan: Yeni Gün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık AŞ l İdare Merkezi: Prof. Nurettin Mazhar Öktel Sok. No: 2, 34381 Şişli- İstanbul l Tel: 0 (212) 343 72 74 (20 hat) Faks: 0 (212) 343 72 64 l Reklam Genel Müdürü: Esra Bozok l Reklam Rezervasyon: Tel: 0 (212) 343 72 74 Mail: reklam@cumhuriyet. com.tr l Baskı: İleri Basım Mat. Amb. Reklam Tanıtım Yay. ve Teknik Hiz. Tic. AŞ, Yenibosna Mah. 29 Ekim KITAP Cad. No: 11A/41 Bahçelievler - İSTANBUL. l Yerel süreli yayın l Cumhuriyet gazetesinin ücretsiz ekidir.