Katalog

razam Talat Paşa ile Harbiye Nazarı Enver ATATÜRK’ÜN KİTAP AŞKI! Paşa’ya gönderdiği rapor oldukça kapsamlı- n Mustafa Kemal Anlatıyor: Savaş ve Ba- dır ve son derecede önemlidir. Bu rapor as- rış adlı incelemenize sizi Mustafa Kemal’i, lında mutlaka okunmalıdır. bu kitabı tekrar yazmaya yönlendiren özel Belki bu konuda söylenecek en önemli bir nedenden bahsederek başlıyorsunuz. nokta; Mustafa Kemal Paşa’nın Anadolu’yu Bu nedeni anlatmanızı rica ederek başla- güneyden savunarak Suriye sınırında düş- yalım söyleşimize. manı durdurmayı düşünmüş olmasıdır. Bu- Yetersizliklerin ve sıradanlığın her yerde nun için de elde bulundurulan bir tek askerin sergilendiği ve kabul gördüğü bir dünyada, başka yerlerde kaybedilmesinin yanlış oldu- kendinizi bazen yapayalnız, çaresiz ve ümit- ğunu düşünmektedir. siz bir durumda bulabiliyorsunuz. Bir çıkış yolu arıyorsunuz, işte böyle durumlarda ben ‘SİNA CEPHESİ’NİN KOMUTASI tek çıkar yolun Mustafa Kemal Atatürk ol- MUSTAFA KEMAL PAŞA’YA duğunu görüyorum ve hissediyorum. Yani, VERİLSEYDİ NE OLABİLİRDİ? bugün de Atatürk bize yol gösterici oluyor. n Mustafa Kemal Paşa, Sina Cephesi’nin Belki günümüzdeki “yetersizliklerin” ne sorumluluğunu tek başına alabilseydi sizce olduğunu biraz açmak gerekebilir. ne olabilirdi? 21. yüzyılın teknoloji alanında ulaştığı çiz- giler, inanılmaz boyutta. Ancak, bu gelişme Eğer Sina Cephesi’nin komutası Musta- fa Kemal Paşa’ya verilseydi, Lazkiye kuze- her şeye çözüm olabiliyor mu? Etrafımıza baktığımız zaman özellikle “de- yinden; Hanşeyhun güneyinden geçen hat- tı Suriye vilayetinin kuzey sınırı olarak elde ğerler/prensipler” açısından insanlığın büyük tutmaya çalışacaktı. Aslında bu hat Lazkiye bir çöküntü içinde olduğu görülmüyor mu? İnsanı değerli kılan “değerlerin” başında kuzeyinden Deyrizar’a doğru uzatılacaktı. n İncelemenizde sıklıkla vurguladığınız “etik” ve “ahlaki” değerler gelmiyor mu? Etik değerlerin kişilerin yaşamına yön ve- gibi 1. Dünya Savaşı’nda uygulanan strate- ji “Yıpratma Stratejisi”ne dönüşmüştü. Siz- rirken, ahlaki değerlerin kişilerin toplum- ce bugün de benzer bir durum yaşanıyor, la olan ilişkilerine yön vermesi gerekiyor. Ancak karşımıza kişisel “çıkar / menfaat” sorunu çıkıyor. temel sonuçlara varılmaktadır? Ve okudukları bağlamın- benzer bir eşiğe doğru yol alınıyor mu? da da Mustafa Kemal Paşa’nın düşünce ve eylemlerinde 1. Dünya Savaşı genellikle başlangıçta taarruz eden ta- Kişisel çıkar / menfaat için kişiler etik veya ahlaki değer- lerden rahatlıkla uzaklaşabiliyorlar. Fransız Devrimi’nin büyük payını nasıl yorumluyorsunuz? rafın kuşatma harekâtında başarılı olamaması, sonra sava- Mustafa Kemal Atatürk askerlikten tarihe, dilden uygarlık- şın “siper savaşı”na dönüşmesi, savunan tarafın karşı taar- Yetersizliklerin oluşumunda elbette çeşitli nedenlerle lara, sosyolojiden psikolojiye, felsefeden ekonomiye kadar ruzlarla başarılar elde etmesi, sık sık kritik arazilerin el de- “liyakat”inde çok yerde çok zaman göz ardı edildiğini gö- rüyorsunuz. uzanan bilgi alanında çok sayıda kitabı, “inceleyerek” oku- ğiştirmesi ve sonra da savaşın “siper savaşı” ile yıllarca de- muştur. 3397 adet kitabı inceleyerek okuduğunu biliyoruz. vam etmesiyle geçmiştir. Bu harekâtın stratejisine ise “yıp- Sosyal medyanın önemine inanıyorum. Ancak, birikimi olmayan kitlelerin sosyal medya tarafından istenilen yönle- Şimdi burada önemli olan nokta, Atatürk çok yönlü bir ratma stratejisi” denilmiştir. lider. Zaten tek konuda ve bir yönde odaklanırsanız çok ba- re yönlendirilebileceğini de unutmamak gerekiyor. Ayrıca, Rusya ile Ukrayna arasındaki savaşın da böyle devam şarılı olamazsınız. Onun için lider adaylarına şunu söyle- edip edemeyeceğini zaman gösterecektir. sosyal medya aracılığıyla herkes her şeyi bildiğine inanıyor. Bu da yetersizliklerin artmasına neden oluyor. meliyiz: Çok yönlü olmaya çalışınız. İTİLAF KUVVETLERİ ÇANAKKALE’DE Ben kitapların insanların bilgilendirilmesinde birinci önce- liğe sahip olduğunu düşünüyorum. Zaten Atatürk’ü herkesten “DÜŞÜNCE VE EYLEMLERİNDE BAŞARILI OLSAYDI RUSYA’DA farklı kılan neden de onun kitap aşkı olduğu net olarak ortada. FRANSIZ DEVRİMİ’NİN PAYI BÜYÜKTÜR. 1917 İHTİLALİ GERÇEKLEŞMEYECEKTİ’ ROUSSEAU’NUN ‘TOPLUM SÖZLEŞMESİ’Nİ n “İtilaf Kuvvetleri Çanakkale’de başarılı olsaydı ne Önemli olan, bu yetersizliklerin neredeyse dünyanın her yerinde sergilendiğini ve kabul edildiğini görmemizdir. ÇOK DİKKATLE OKUYUP İŞARETLEMİŞTİR.” olurdu” sorusuna Alman Ordularının Kurmay Başkanı Mustafa Kemal’in düşünce ve eylemlerinde Fransız General Ludendorff’un verdiği yanıta yorumunuz nedir? ‘KİTAP OKUYUCU İLE MUSTAFA KEMAL Devrimi’nin büyük payı olduğu kuşkusuzdur. General Ludendorff’un“Eğer İtilaf Kuvvetleri donanma- ARASINDA SÖYLEŞİ ŞEKLİNDE J. J. Rousseau, Fransız Devrimi’nin düşünsel hazırla- sı Boğazları işgal edip, Karadeniz’e hâkim olsaydı o za- yıcıları arasındadır. Mustafa Kemal’in 1913’te, Türkçe- man Almanya’nın doğusundaki muharebeler bizim için va- OLSUN İSTEDİM’ n Mustafa Kemal’i adeta okuyucularla konuşturdu- ye çevrilen Rousseau’nun Toplum Sözleşmesi kitabını çok him bir şekil alır” şeklindeki değerlendirmesi doğrudur. dikkatle okuyup işaretlediğini biliyoruz. Burada önemli olan sonuç; Rusya’nın 1. Dünya Sava- ğunuz, 1. Dünya Savaşı ile Kurtuluş Savaşı dönemini kapsayan, Büyük Taarruz’un yüzüncü yılında kaleme şı içindeki varlığı devam edecek, büyük bir ihtimalle de aldığınız bu incelemenizin yaklaşımını / biçemini açar- ‘MUSTAFA KEMAL, ARAP MİLLİYETÇİLİĞİNİN Rusya’da 1917 İhtilali de gerçekleşmeyecekti. Farklı bir GELİŞMEKTE OLDUĞUNU GÖRMÜŞTÜR. durum ile bugün karşı karşıya kalabilirdik. sanız neler söylersiniz? Bu kitabın hazırlanmasında iki noktaya özellikle dikkat PANTURANİZM VE PANİSLAMİZMİ İSE HAYAL OLARAK GÖRMEKTEDİR’ ‘MUSTAFA KEMAL PAŞA, edilmeye çalışıldı: Birincisi; kitap Mustafa Kemal ile oku- yucu arasında adeta bir söyleşi, konuşma şeklinde olsun. n 33 yaşındaki Yarbay Mustafa Kemal’in Sofya’dan ORDU-SİYASET İLİŞKİSİNDE İkincisi ise kitabın yazılmasında birinci kaynaklar yani, yakın arkadaşı Ali Fuat’a (Cebesoy) gönderdiği bir mek- SON KARARIN SİYASETTE tupta da ortaya koyduğu; Mustafa Kemal’in kültür ve din OLMASININ ALTINI ÇİZMİŞTİR!’ Mustafa Kemal’in günlük notları, kendi yazdığı veya yazdır- dığı hatıralar, söylev ve demeçleri, yazdığı sayısız mektuplar, birliği ile milliyetçilik arasındaki tarihsel siciline ve/veya n Fethi (Okyar) ile Dr. Rasim Ferit (Talay) beylerin yazdığı kitaplar ve yine yazdığı resmi yazı ve raporlar olsun. düellosuna ilişkin yorumu nedir? 1 Kasım 1918 günü yayımlamaya başladıkları, Musta- Sınır siyasetine nasıl dikkat çekmiş, Panturanizm ve fa Kemal’in de ortakları arasında olduğu Minber gaze- PRENSİPLERİ, SORUNLAR KARŞISINDA Panislamizm tehdidi konusunda neler yapılması gerekti- tesinde 17 Kasım 1918’de yayımlanan röportajı Mustafa ğini ifade etmiştir? Kemal’in “milli güç” ve “ordu-siyaset” ilişkisine bakışını UYGULADIĞI ÇÖZÜM MODELLERİ VE DÜŞÜNCE DERİNLİĞİYLE MUSTAFA KEMAL! Mustafa Kemal, Arap milliyetçiliğinin gelişmekte olduğunu nasıl ortaya koymaktadır? n Doğrudan sizden alıntıyla; Mustafa Kemal’in düşün- görmüştür. Ona göre bunlardan bazıları kültür ve din birliğine Mustafa Kemal Paşa’nın 17 Kasım 1918’de, Minber ga- ce dünyasına girmekle amaçladıklarınız nelerdir? Mus- de inanmamaktadır. Bu nedenle Arap meselesine bir çözüm zetesinde yayımlanan röportajı gerçekten ilginçtir. tafa Kemal’in düşünce derinliğine girildiği zaman hangi bulunmalıdır. Daha sonraki yıllarda bu çözümün ne olduğu- Mustafa Kemal Paşa bu röportajında; bir ülkenin güç- nu Misak-ı Milli içerisinde daha net olarak ortaya koyacaktır. lü, kuvvetli olması ile yalnız orduyu kastetmediğini açıkça sonuçlara varılmaktadır? Birincisi, Mustafa Kemal’in, kabul ettiği ve hiç vazgeç- Mustafa Kemal ayrıca Panturanizm ve Panislamizm dü- söylemiştir. Kuvvetli, güçlü olmanın manevi, bilimsel, tek- mediği ve asla taviz vermediği prensipler nelerdir? şüncelerinin bazıları tarafından kışkırtılabileceğini ve bunun- nik ve ahlak bakımından kuvvetli olma olarak anlaşılması İkincisi, Mustafa Kemal’in, o günün koşullarında karşılaştı- da imparatorluğu zor durumda bırakabileceğini düşünmekte- gerektiğini vurgulamıştır. ğı sorunlar karşısında, sorunların çözümü için uyguladığı çö- dir. Mustafa Kemal bu düşünceleri hayal olarak görmektedir. Ordu-siyaset ilişkisinde ise ordunun memleketin siyase- tini idare edenlerin verecekleri kararla faaliyete geçeceği- züm modelleri nelerdir? Üçüncüsü de Mustafa Kemal’i kişi olarak güçlü kılan temel kişisel nitelikleri nelerdir? ‘MUSTAFA KEMAL PAŞA’NIN ni açıkça söylemesi de önemlidir. Yani Mustafa Kemal Pa- TALAT PAŞA VE ENVER PAŞA’YA şa, ordu-siyaset ilişkisinde son kararın siyasette olmasının “MUSTAFA KEMAL ATATÜRK’ÜN 3397 KİTABI GÖNDERDİĞİ TARİHİ RAPORUN ANLAMI altını çizmiştir. ‘İNCELEYEREK’ OKUDUĞUNU BİLİYORUZ!” n Mustafa Kemal Paşa’nın 20 Eylül 1917 tarihli rapo- n Yeni tasarılarınızı sorarak bitirelim söyleşimizi? n Mustafa Kemal’in okuma aşkına ilişkin neler bekliyor ru... Tarihi bir manifesto olduğuna dikkat çekiyorsunuz. Bundan sonra Mustafa Kemal Anlatıyor: Savaş ve Barış okuyucuları? Mustafa Kemal’in okuduğu kitaplar ve bu Burada da anlatır mısınız? kitabının devamı üzerinde çalışmayı düşünüyorum: Atatürk kitaplara ilişkin değerlendirmelerini incelendiğinde hangi Mustafa Kemal Paşa’nın 7. Ordu Komutanı olarak Sad- Anlatıyor: Nasıl Bir Türkiye? n 6 2 Haziran 2022