Katalog

ATAOL BEHRAMOĞLU’NUN ŞİİRLERİ LETONYA’DA YAYIMLANDI Avrupa ve Asya’nın ortasında şair ve şairler! Usta şair Ataol Behramoğlu’nun şiirleri büyük şair Uldis Berzins’in çevirisiyle Letonya’da yayımlandı. Uldis Berzins, kitabın Letonya’daki baskısına yazdığı, bir bölümünü paylaşacağımız Önsözü’nde, Behramoğlu’nun son on yıllarda hep birlikte Nâzım Hikmet’in oğulları diye adlandırılan Türk şairleri arasında en parlak ve tanınmış kişilik olduğunu belirtiyor ve Nâzım gibi Behramoğlu’nun da Avrupa ve Asya’nın ortasında durduğunu imliyor. ULDİS BERZİNS Riga, 20 Mart 2021 NÂZIM HİKMET‘İN OĞULLARI Şair Ataol Behramoğlu (doğumu 1942) son on yıllarda hep birlikte Nâzım Hikmet’in oğul- ları diye adlandırılan Türk şairleri arasında en parlak ve tanınmış kişiliktir. Onun şiirsel inancı 20. yüzyılın ikinci ya- rısının incelikle işlenmiş Avrupa moderniz- mi, estetik ve toplumsal ideali birbirini izle- yen dünyasal ve toplumsal hümanizmdir. Bu idealin kökleri ortaçağ Türk ve Fars düşü- nürlerinin belirgin dünyasal idealleriyle iç içedir. Ataol Behramoğlu şu anda Türkiye’nin en popüler şairidir. Türk interneti Ataol’un şi- irleri ve Türk bestecilerin onun şiirlerinden yaptıkları şarkılarla dolup taşıyor. Boğazın kıyısında, Avrupa yakasında, Be- lediyenin yönetim alanındaki Şairler Parkı’nda onun Aslanları görmeye parka gitti./ Aslanlar taştan o bir sık ve uzun süre ayırdı en değerlisinden, çocuğundan. esaslı bir heykeli dikilmiş. insan,/ Nasıl anlaşırlar?/ Anlaştılar!” Maris Çaklkays’ın Letoncaya çevirisinde, “Memet Bol yapraklı ağaçlar altındaki öteki şairler, önceki on Şimdi bu parka gidebilecek tek kişi Ataol şimdi, Memet” diye seslenmek için Bulgaristan’ın Karadeniz yılların İstanbul şiirinin ilahları olan Orhan Veli, Oktay hem aslanlara, hem kendisine. Orada şiir dinlemek kıyısında ağır ağır yürüyen Nâzım gibi, kızı Barış’a Rifat, Melih Cevdet Anday, Behçet Necatigil’dir. için sık sık toplananlara gidiyor. seslenmek için günden güne şiir sayfalarında dolaştı. Bu sonuncusunun taş ve insan hakkında dillerde do- Nâzım gibi Ataol da Avrupa ve Asya’nın ortasında du- Dostum ve kardeşim Ataol Behramoğlu’nun Leton- ruyor. Siyasal savaşımın acımasız gerçekliği onu da sık ca’daki ilk kitabıyla mutluyum. laşan bir dörtlüğü vardır: “Gidecek yeri olmayan biri/ n Türkiye’nin ve Türkçenin büyük dostu, Uldis Berzins! Kısa bir süre önce yitirdiğimiz büyük şair Uldis Berzins, Nâzım Hikmet, Orhan Veli, Oktay Rifat, Melih Cevdet Anday, Behçet Necatigil gibi Türk şiirinin ilahlarına da hâkim büyük bir şairdi. Anısına saygıyla... dandı. Tanıştığımız ilk günlerden en son günlerine ka- Bu konuda ne yazık ki ayrıntılı konuşmadık. Fa- ATAOL BEHRAMOĞLU dar bir dil ve şiir okyanusuna dalıp çıkan bir adamdı. kat çeviriyi mutlaka Arapça aslından yapmıştır, başka türlüsü olamazdı. ‘OLAĞANÜSTÜ BİR İNSANDI’ ‘DÜŞÜNEN BİR DİL BİLİMCİYDİ’ 1972’de Moskova’ya ilk kez ayak bastığımda ta- Anadili Letonca’nın yanı sıra Rusça onun için ‘ADI VE ESERİ YAŞATILMALI’ nışmıştık. İki yaş küçüğümdü. Demek ki ben otuz o kuşkusuz ikinci bir ana dildi. Öteki Baltık ülkeleri- Uldis aynı zamanda bir yaşama ustası, bir ha- yirmi sekiz yaşlarımızdaymışız. nin dillerini de biliyordu. Batı dillerinin diyebilirim yat çılgınıydı. Olağanüstüydü, olağan dışıydı, fakat Böylece 2022’de olduğumuza göre dostluğumuz ki hepsini ya biliyor ya anlıyordu. dev gövdesi üzerinde taşıdığı muhteşem kafasında- bir yıl eksiği ile yarım yüz yıl sürmüş oluyor. Türk olmayan Türkologlar içinde sadece Türkiye ki yüzde bir çocuk masumiyeti, gülüşünde mizahla Bir yıl eksiği ile, çünkü onu geçen yıl 24 Mart- Türkçesini değil, Azerbaycan Türkçesini, yanı sıra karışık bir saflık, mavi gözlerinin ışıltılarında yaşa- ta kaybettik. da Orta Asya’daki Türkçe kökenli (Kazakça, Kır- ma sevinci, sevgi, bütün insanlara ve insanlığa kar- Benden çevirdiği şiirlerin kitabına 20 Mart gızca vb.) dilleri bilen, anlayan, üzerlerinde düşü- şı iyilik dolu bir bağlılık vardı. 2020’de önsöz yazdıktan dört gün sonra. 2021’in nen bir dil bilimciydi. Oğluna Antes adının yanı sıra Ataol adını da ko- sonlarına doğru yayımlanan, üzerinde onca çalıştı- Tanıştığımızda Dağlarca’yı Letoncaya çevirmiş- yacak kadar yakın dosttuk. Fakat asıl önemli olan ğı, yıllarca emek verdiği kitabı göremedi. ti. Türk şiirinin bilgisine diyebilirim ki en az benim Türkiye’nin ve Türkçenin bu büyük dostunu ül- İstanbul’da ya da Riga’da buluşarak bu ortak kadar sahipti. Zaman içinde Letoncanın en büyük, kemizin tanıması, gelmiş geçmiş ve günümüzde- ürünümüzün kitap olarak karşımıza çıkışını kutla- en özgün şairleri arasında yer aldı. ki başkaca büyük Türkologların adlarıyla birlikte ma şansımız artık yok. Bütün dinlere eşit uzaklıktaydı. Kuran’ın onun adını ve eserini de değerlendirip yaşatmamız Olağanüstü, olağan dışı insanlar vardır. Uldis onlar- Letonca’ya ilk çevirmeni oldu! gerekliliğidir. n 10 10 Şubat 2022