Katalog

GÜNAY GÜNER’DEN ‘EKİNİN ÇAĞRISI - TARIM ESİNLİ KÜLTÜREL YAZILAR’ ‘İnsanlığa yeşil devrim diye sunulan, aldatmacadan, yalandan başka bir şey değildir!’ Şiir, öykü ve denemelerinden tanıdığımız Günay Güner, yeni bir kitapla çıktı karşımıza: Ekinin Çağrısı (KDY). “Tarım esinli kültürel yazılar” alt başlığını taşıyan kitap, yazarın uzmanlık alanı olduğu tarım konusunu çeşitli yönleriyle irdeleyip işlediği deneme ve makalelerini bir araya getiriyor. Kitabında yaşamın iki vazgeçilmezi olan tarım ile edebiyatın etkileşimini ustalıkla ortaya koyan Güner, kültürün, bilimin, sanatın, düşüncenin, duyarlığın insan yaşamındaki yerine ve önemine dikkat çekiyor. dığı kadar ticaretin, vurgunculu- ORHAN TÜLEYLİOĞLU ğun, çıkar uygulamalarının, tekel- ciliğin konusudur. “KÜLTÜR’ÜN KÖKEN BİLİMSEL Ülkelerin üretim olanaklarına ŞEKİLDE ‘TARIM’ ANLAMI VAR” müdahale edilirken bir yandan da n İnsan, kültür ve tarım üzerine dü- o ülkelere kendi üretim fazlalarını şünceleriniz neler? satmaktadırlar. Tarım insanlığın başat gereksinimiyle, Tohum Cargill, Monsanto gibi beslenme zorunluluğuyla ilgili bir alan. birkaç tekelin elindedir ve termina- Tarihte toplayıcılık, tarım, endüstri, sa- tör tohum denen “genetiği değişti- nayi, bilişim aşamaları yaşanmışsa da rilmiş organizma” biçiminde, ken- bugünden bakıldığında görülüyor ki üre- dini imha eden, bir sonraki dönem tim ilişkilerinin yeni olanı, ileri olanı ku- kullanılamayan tohumlardır. rarken, önceki ilişki biçimlerini tümüyle GDO’nun sağlığa etkileri konu- ortadan kaldırmıyor. sunda günümüzün özel(leştirilmiş) Tarım özellikle kadınlarca başlatılıp üniversitelerinden sonuç almak geliştirilmiş yalnız ürünlerin değil, uy- olanaksızdır. garlığın, barışın, iş bölümünün, uzman- Greenpeace teknelerinin denizde laşmanın tohumlarını atmışlardır. yolunu kestiği Türkiye varışlı ge- Gıdanın, beslenmenin yakıcı gerçekli- milerde mısır GDO’lu çıkıyor. ği değişmiyor. Kültür sözcüğünün köken Dünyada yaklaşık 1 milyar insan bilimsel şekilde “tarım” anlamı var. İn- açtır. Oysa tüm dünyanın gıda üretimi toplamı, dünya Genellikle, her nedense görmezlikten gelinen çok gilizce olduğu gibi, Türkçede de yerinde olarak, “ekin” nüfusuna yetmektedir. Anamalcılın ve yayılmacılın ne- önemli etkileşim alanıdır edebiyat-tarım ilişkisi. Oysa sözcüğünü türettik. den olduğu yoksulluk, yetersiz beslenme, çocuk ölümle- Hesiodos’un İşler ve Günler’inden bu yana edebiyat, ta- Kültür, yalın durumuyla insanlığın, ulusların üretti- ri, sağlıksız çevre, hastalık, salgın gerçeklerindedir. rımla ilgilidir. ği, özdeksel (maddesel) ve tinsel olguların tümüdür. Bu Bölüşümün eşitsizliğindedir. İnsanlığa “yeşil devrim” di- İnsanlık tarımdan geçmiştir; bugün de süren bir ilişki- toplam içinde tarım her zaman büyük yer tutar. ye sunulan aldatmacadan, yalandan başka bir şey değildir. dir. Boyut değiştirse de sürmek zorundadır. Binlerce yıl önceki mağara av resimlerinde beslenme Balzac’ın Köylüler’i yalnızca yazın yapıtı değildir, kaygısı vardır. Göbeklitepe bulgularındaki hayvan ka- ‘AYDINLANMA USLA BAŞLADI. toplum bilimcilere kaynaktır. Eugénie Grandet’sinde de bartmalarında yine öyle. İLERLEME YAZINLA, SANATLA arka planda tarım vardır. BUGÜNLERE ULAŞTI.’ Emeğin yazarı Emile Zola iki ciltlik Emek adlı roma- ‘EN DEĞERLİ VARSILLIK OLAN n Edebiyatın, kültürün, sanatın insan yaşamına kat- nında ütopyasını kurarken köylüleri de yazar. Unutma- ANADİLLERİ, KIRSAL TOPLUM kısı nedir? dan, Zola’nın Toprak adlı romanını mutlaka anmalıyım. KORUR, GELİŞTİRİR!’ İnsan, bir bakışla Gılgamış Destanı’ndan bir bakış- Rus klasiklerinin birçoğunda toprak köleliği düze- Ekmek, tarım ve bereket tanrıçası Demeter, Kibele, la da MÖ 1000’li yıllardan bu yana yaşam, erdem, bilgi, ni duyumsanır. Tolstoy’un özellikle öyküleri böyle değil Tanrı Dionysos (bağ bozumu, şarap tanrısı) Anadolu’nun şiir, tiyatro, devlet, toplum üzerine sorular sormuş. Fel- midir? Ya Anna Karenina’daki Levin’in, köylüleriyle, görkemli coşkusunun izleridir. Hatti’lerden, Hitilerden sefe, diğer deyişle bilgi dostluğu, sürekli arayış yetene- coşkuyla birlikte çalışması?... Unutulmaz anlatımlardır. (iyi ki) kalan kabartmalarda başaklar, haşhaş başı (kel- ğini geliştirmiş. Lev Tolstoy kendinden düşünceler yansıtır Levin’e. le) vardır. Çatalhöyük kazılarından çıkan sonuç tarımdır. Belirginleşen sınıf çatışmalarıyla ilgili olarak, insanlı- Mihail Şolohov bazı öykülerinin yanı sıra yirmi sekiz Binlerce yıllık ilişki biçimi, güçlü alışkanlıklar, gele- ğı örgütlük, eşitlik düşüncesinden, özleminden uzak tu- yılda yazdığı Uyandırılmış Toprak’ta köylüleri anlatır. nekler, uygulamalar bilgi birikimi yaratmıştır. Bu kül- tacak din, gelenek gibi kurumları egemen kılmaktan ge- Tekerleklerin Türküsü kitabıyla tanıdığımız Bulgar türe insanlığın bugün de büyük gereksinimi bulunduğu ri durulmamış. İşte kültür, edebiyat, sanat güzelduyuyla yazar Yordan Yovkov Türklere sıcak bakan, köy öykücü- açıktır. Tarihte en değerli varsıllık olan anadilleri, kırsal birlikte, özgürlük, eleştirellik, bilgi, us alanıdır. südür; öyküleri çok güzeldir. Daha pek çok örnek var… toplum korur, geliştirir. Sanat özgürlükle, daha doğrusu özgürlük tutkusuyla Aynı zamanda yazınımızda toplumcu gerçekçi anla- Anadiliyle türküler, ağıtlar yakar, destanlar söyler, var olur. Edebiyata, kültüre ulaşabilen insanı, toplumu yışı başlatanlar da Köy Enstitülü yazarlardır. Altı yılda, maniler oluşturur, seyirlik oyunlar oynar, desenler işler, yönlendiremez, güdemezler. Demokrasi için olmazsa ol- yüzün üzerinde nitelikli yazar yetiştiren bir başka eğitim resimler yapar. Evet, görsel yaratılarda da anadiliyle dü- mazdır kültür. dizgesi daha bilmiyorum. şünür, çağrışım alanını genişletir. Yazın ve genelde sanat insanlığın ortak kaygılarını, Yakın dönemden örnek verirsek Vincent van Gogh eş- insan durumlarını işleyerek sormayı sağlar, yaşamı an- ‘BUGÜN YAKLAŞIK 1 MİLYAR İNSAN siz sarısıyla ekenekleri, Millet’nin toplayıcı kadınlarını lamlı kılar. görürüz. Ayrıca tarımsal yaşam çalışmak, emek sevgisi, AÇTIR. GIDA ALANI TARİHTE HİÇ Yaratının yüceliğidir başat olan. Aydınlanma usla disiplin, doğa, bunların oluşturduğu ahlak demektir. OLMADIĞI KADAR VURGUNCULUĞUN, başladı. İlerleme yazınla, sanatla bugünlere ulaştı. Her TEKELCİLİĞİN KONUSUDUR.’ ne kadar bazen tersi duygusuna kapılsak da ilerleme ‘EDEBİYAT-TARIM İLİŞKİSİ n Onca teknolojik gelişme ve ilerlemeye karşın bu- gerçektir. n GENELLİKLE GÖRMEZDEN GELİNİYOR!’ gün hâlâ dünyada yoksulluktan ve açlıktan söz ediyo- n Edebiyat ve tarım ilişkisi üzerine neler söylemek ruz. Bunun nedeni sizce nedir? Ekinin Çağrısı / Günay Güner / Kitapyurdu Doğ- istersiniz? Yaşamsal özelliği bilinen gıda alanı, tarihte hiç olma- rudan Yayıncılık (KDY) / 350 s. 4 15 Aralık 2022