Katalog

Dünden bugüne ne değişti? BÜYÜK OYUN ORTA ASYA’DA GİZLİ SAVAŞ “Şimdi Büyük Oyun’u oynamaya en Kuzey’e gideceğim…” Rudyard Kipling, Kim, 1901 Tüm 19. yüzyıl boyunca dünyanın iki büyük gücü, Britanya İmparatorluğu ile Çarlık Rusyası arasında Orta Asya’nın ıssız geçitlerinde, çöllerinde, doruklarından kar ve buz hiç eksik olmayan yüksek dağlarında gizli bir savaş sürmüştü. Dev Asya kıtasındaki nüfuz alanlarını genişletmek ve ellerindekileri korumak amacıyla hareket eden iki imparatorluktan Rusya, bir yandan Kafkasya ve Orta Asya’daki topraklarını genişletirken, diğer yandan da Britanya İmparatorluğu’nun en büyük sömürgesi olan, “alt-kıta” Hindistan’a giden yollara ve geçitlere hâkim olma yarışında adım adım ilerlemeye çalışıyordu. Britanya ise Afganistan, Özbekistan, İran ve Kafkasya gibi pek çok coğrafyada Rusya’yı stratejik olarak “çevrelemeye” gayret ediyor; bölge, yerel hanların kalelerine varıncaya dek, iki tarafın temsilcileri arasında amansız bir mücadeleye sahne oluyordu. Bu gizli savaşın aktörleri tarafından söz konusu mücadeleye konan “Büyük Oyun” adı, ünlü yazar Rudyard Kipling tarafından Kim adlı romanında ölümsüzleştirilmişti. Peter Hopkirk’ün artık klasikleşmiş kitabı Büyük Oyun. Orta Asya’da Gizli Savaş, bu mücadeleyi Britanya ve Rusya tarafındaki genç subayların ve görevlilerin soluk kesici maceraları üzerinden anlatıyor: Kılık değiştirip derviş veya at tüccarı kılığına girenler, gizli geçitlerin haritasını çıkarmak için hayatlarını tehlikeye atanlar, astığı astık güçlü hanların karşısında pazarlık masasına oturanlar… Elinizden bırakamadan okuyacağınız bu kitap, günümüzün “Büyük Oyun”ları hakkında da çok şeyler düşündürecek… Peter Hopkirk (1930-2014), İngiliz gazeteci, yazar, tarihçi. The Times’ta yirmi yıla yakın muhabirlik yaptı; bunun beş yılında baş muhabir, sonra da Ortadoğu ve Uzakdoğu uzmanı olarak çalıştı. Kitaplarında anlattığı ülkelerde yıllarca yolculuk yaptı. Eserlerinden bazıları: Foreign Devils on the Silk Road: The Büyük Oyun Search for the Lost Cities and Treasures of Chinese Central Peter Hopkirk Asia (1980); Trespassers on the Roof of the World: The Race Çev. Renan Akman for Lhasa (1982); Quest for Kim: in Search of Kipling’s Great 632 sayfa Game (1996). 7 13 EKİM 2022