Katalog

‘İKİ SATIR İKİ SATIRDIR - ALEV EBÜZZİYA’YA MEKTUPLAR’ Aşkını mektuplarda arayan şair: Edip Cansever İki Satır, İki Satırdır’da (Yapı Kredi Yayınları) Türk şiirinin ustalarından Edip Cansever’in, modern seramik alanının dünyaca ünlü sanatçılarından Alev Ebüzziya’ya yazdığı 123 mektup, bir araya geliyor. Altmış yıl öncesine uzanan (1962) ve neredeyse on beş yıl süren (1976) bu mektuplaşmaların bugüne kadar hiçbir yerde yayımlanmamış ve neredeyse hiç bilinmeyen yansımalarını günümüz okuruyla buluşturuyor. derdiği mektuplarda attığı satır- EGE YATIR ların peşine düşüyor. Satırların, mektuplardaki ve kitaplardaki şekillerini yan yana getirip HAYATI DA ŞİİRE DAHİL deyim yerindeyse bir edebiyat BİR EDİP! dedektifliği yapıyor. Edebiyat tarihçilerinin önemli malzemelerinden biri de yazarlar- ‘BEN OMUZLARIMI ALIP dan geriye kalan mektuplardır. SIKINTIYA GİDERİM’ Sevdiğiniz bir edebiyatçının ka- Mektubunda örnekse, “Ben leminden çıkan her şeyi okumak is- omuzlarımı alır giderim/ Bir tersiniz. Hele ki okuyacağınız metin asker kışlaya gider” diyor kalbinizde taşıdığınız yazarın özel Cansever. Bunu ‘Çember II’ yaşamına açılan kapı anlamına da şiirine alırken ise “Ben omuz- geliyorsa bu metinler daha da de- larımı alıp sıkıntıya giderim/ ğer kazanır. Bir asker kışlaya gider” Günlükler, mektuplar, samimi şekline sokuyor. yazılmış anılar böyle metinlerdir. Bir örnek daha verecek olur- Özellikle mektuplar… sak, “Ben çok şeyi kadınlar Bunu yazan İkinci Yeni’nin önemli için yaptım, kadınlar/ Onlar ki isimlerinden Edip Cansever ise ko- yokmuşum gibi sevdiler beni.” nuyu bir adım öteye de taşıyabiliriz. diyor şair mektupta, Çünkü çağdaşı Cemal Süreya’nın Robespierre şiirine “Çok şe- dediği gibi Cansever’in “hayatı - yi kadınlar için yaptım, da - şiire dahil.” kadınlar/ Onlar ki yokmuşum Cansever’in yaşamından şiirini Fotoğraf: ARA GÜLER gibi sevdiler beni” olarak okumak, aşkını anlatışından im- geçiyor bu satırlar. ge dünyasının ipuçlarını yakala- Peki, nasıl oldu da yolları kesişti Yaşamındaki önemli değişiklikler se- Bunun gibi daha pek çok önemli deği- mak, gündelik yaşamındaki kesitlerden ve ilişkileri yıllarca süren bir “mektup bebiyle Alev Ebüzziya, Edip Cansever’le şikliğin ortaya çıkmasını sağlıyor mek- göndermelerinin kokusunu duymak pek âşıkane dostluğuna” dönüştü? Bu yazışmaya son verir. tuplar. Bu anlamda önemli Cansever tabii ki olanaklı. noktada Habil Sağlam’a kulak vermek- İkili, mektupların kesilmesinden son- şiirlerinin çıkış noktalarının da ne oldu- te yarar var. ra bir daha görüşmez.” ğunu görüyoruz. MEKTUP ÂŞIKANE Kaleme aldığı önsözde bundan ve Edip Cansever ise 28 Kasım 1975 ta- BİR DOSTLUK daha pek çok derinlemesine çıkarımla- rihli mektubundan öğrendiğimize göre CANSEVER’İN KİTAPLARINA Kısa süre önce Yapı Kredi Yayınla- rından şöyle söz ediyor Sağlam: Alev Ebüzziya’nın kendisine gönderdiği GİRMEMİŞ ŞİİRLERİ rı tarafından okurların karşısına çıkan “Cansever ile Ebüzziya, 1960’lı yıl- mektupları yırtıp yok etmiştir. Dolayısıyla Dahası kitaplarına girmemiş şiirler ve İki Satır, İki Satırdır, iyi bir okur için bu ların başında İstanbul’da bir arkadaş bugün elimizde mektuplarla yıllarca sür- satırlar da Habil Sağlam tarafından tek yönden bulunmaz bir fırsat. çevresinde tanışır. müş bir diyaloğun tek sesi bulunmakta. tek tespit edilmiş. Bu şiir ve satırların ki- İki Satır, İki Satırdır’da usta şairleri- Öncelikle Vâlâ Ebüzziya’nın Şişli Pala- taplara neden girmediği sorusunun mizden Edip Cansever’in, modern sera- zoğlu Sokak’taki evine postalanan mektup- MEKTUPLARDAKİ ŞİİRLER yanıtı şairle birlikte yitip gitmiş olsa da mik alanının dünyaca ünlü sanatçıların- lar, Alev Ebüzziya’nın 1962 yılının Ekim Cansever ve Ebüzziya arasındaki edebiyatımızın birkaç Edip Cansever dan Alev Ebüzziya’ya yazdığı 123 mek- ayında bir porselen fabrikasında tasarım- bu hikâye bugüne kadar neredeyse hiç şiiri ve dizesi daha kazandığı muhakkak. tup, bir araya geliyor. cı olarak çalışmak üzere Danimarka’ya konuşulmaz bile. Yine mektuplarda Cansever’in başka Altmış yıl öncesine uzanan (1962) yerleşmesiyle birlikte İstanbul-Kopenhag Ancak bugün, bu mektupların yayım- şairlerden Alev Ebüzziya için alıntıladı- ve neredeyse on beş yıl süren (1976) hattında gidip gelmeye başlar. lanmasıyla, edebiyat tarihimizin dev ğı satırlar da var. Bir şairin, aşkı dile ge- bu mektuplaşmaların bugüne kadar hiç- Yüz yüze görüşmeleriyse ancak isimlerinden Edip Cansever’in yaşamı- tirişinde başka şairlerden de seslendiğini bir yerde yayımlanmamış ve neredeyse Alev’in tatil için İstanbul’a döndüğü nın önemli bir dönemini kaplayan kalp hiç bilinmeyen yansımalarını günümüz görmek ne güzel. yaz aylarında mümkün olur. ve ruh uğraşısı gün yüzüne çıkıyor. okuruyla buluşturuyor. Cansever birkaç kez Danimarka’ya İki Satır, İki Satırdır sadece bu- UZAKTAN UZAĞA gitmeyi tasarlasa da bu arzusunu bir nunla sınırlı kalan bir kitap da değil. BİR BAŞKA AŞK! CANSEVER’İN YOK ETTİĞİ türlü yaşama geçiremez. Cansever’in şiir dünyasına da omuz Mektuplardaki şairin ve mektuplarla MEKTUPLAR! Öte yandan, Alev Ebüzziya 1963 yılın- verebilmeyi başarıyor. Kitabı titizlikle yayıma hazırlayan kurulan bu ilişkinin edebi yaratım da David Siesbye ile tanışır. 1966’da bir- Habil Sağlam’ın önsözde değindiği, üzerindeki etkileri ise kesinlikle derin- Habil Sağlam, Edip Cansever ve Alev Ebüzziya arasındaki bu mektuplaşmaları, likte yaşamaya başlayan çift arasındaki kitabın sonuna da “Mektuplardaki Şiirler” likli bir biçimde yeniden ele alınmayı ilişki, 1967 yılında evliliğe dönüşür. başlığıyla satır satır takip ederek yerleş- gerektiriyor. Kitap bu yeni bilgilerin Cansever’den yana içeriklerine bakarak “âşıkane bir dostluk” olarak tanımlıyor. Bu gelişmelere paralel, Edip tirdiği bölüm, bu noktada okura ve araş- ışığında pek çok yeni araştırmaya böy- Cansever’le Alev Ebüzziya arasında- tırmacılara yeterince yardımcı olacaktır. Gerçekten de fırtınası ve durgunluğu ve lelikle kaynak sağlamış da oluyor. şefkatiyle eşine az rastlanır bir ilişki biçi- ki platonik aşkın giderek sıkı bir dostluk Kitabın bu bölümünde Sağlam, Peki, İki Satır, İki Satırdır’ı sadece mi bu iki sanat insanı arasında gelişen. halini aldığı görülür. Cansever’in temelini Ebüzziya’ya gön- meraklı okurun ve araştırmacıların >> 6 KITAP 5 Ağustos 2021