Katalog

GIDILMEMIŞ YOL ŞIIRLERI... ‘En gencimiz Tuğrul Tanyol’ Türk şiiri ortamı epey zamandır kuşak tartışmaları, kuşaklar arası ilişki veya bağlantısızlık, kopuşlar vs. çerçevesine sığacak meseleleri tartışıyor. Odakta 80 Kuşağı ve 2000 Kuşağı var ve bu iki dönem arasındaki karşılaştırmalar gündemde… Genelde sosyal medyada şekilleniyor tartışmalar. Bunlar da varsın-yoksun, iyisin- kötüsün şeklinde ilerliyor. Tartışmak elbette iyidir, şairin dediği gibi “fikri hür, irfanı hür, vicdanı hür” olmak şairliğin şanındandır. Bu mihveri kaybettiğinizde yaptığınız tartışma düşünsel enerji yaratmaz. Bu düşüncelerin bende uyanmasını sağlayan, Tanyol’un yeni şiirlerini içeren Gidilmemiş Bir Yol (Sia Kitap) oldu. onun içinde değilsinizdir, ona dışarıdan BÂKİ ASİLTÜRK bakar konumdasınızdır. Pasif konumda olduğunuz şey hak- HEM ŞAİR HEM DE BİR ŞİİR kında sorumluluk almanız, sözünüzü DÜŞÜNÜRÜ dinletmeniz mümkün değildir. 1980 eşiğinde, şiirimizde ciddi tar- Akıp giden görselliğin cazibesi karşı- tışmalardan biri gelenek diğeri ise sında büyülenmiş insan tamamen pasif- 1970’lerden kopuştu. Bu iki alanda da leşmiş olup adeta canlı canlı tabuta gir- Tuğrul Tanyol hem şair hem de bir şiir miş gibidir. Bir çeşit bitkisel hayat… düşünürü olarak söz alan isimlerin ba- şında geliyordu. BÜYÜK YALNIZLIK, SALGIN! Şiirleriyle 70’ler sürecinde etkin olan Burada Baudelaire’in anılmasını da vülgarize şiire, Yazko Edebiyat’ta ya- manidar buluyorum çünkü (haşhaş, yımlanan o meşhur yazısıyla da gelenek afyon, absent bir yana…) Baudelaire, tartışmalarına kapı açmıştı. hem modern estetiği aşama aşama yara- 80’lerden günümüze Elinden Tutun tan hem de kaba yeniliklerin insan Günü, İhanet Perisinin Soğuk Sarayı, üzerindeki yıkımına işaret eden ilk Her Şey Bir Mevsim, Gelecek Günle- modernlerdendir. rin Şarabı vd. şiir kitaplarının yanı sıra “Şimdi ve burada”ya vurgu yapan çok sayıda poetik yazıyla da ufuk açıcı şiirler içinde “Gibi”yi mutlaka anmak bir şair oldu. gerekiyor. Bu şiirde Tanyol, epey Geçen yılki bir söyleşimde, “en gen- zamandır çilesini çektiğimiz salgını cimiz Tuğrul Tanyol” demiş, onun derin imgelerle işliyor. büyük bir heyecan ve coşkuyla şiir “Kendi evinde kapalı kaldı nisan” yazmayı sürdürdüğünü vurgulamak (s. 86) dizesi sadece “nisan” değil istemiştim. Hem verimli hem de heye- “insan”a da işaret ederek karantina can ve estetikten taviz vermeden ilerle- kapanmışlığını vurguluyor. Bu kapan- yen bir şairden söz ediyoruz. mışlık, şiirde “gibi” benzetmesiyle ama Tanyol’un şiire bağlılığını, şiir ve klasik benzetme dışın da çıkarak sahte- “Şimdiki zamanın büyüsü bu/ tüm za- yenilik heyecanını yakın dostları bilirler. BİTKİSEL ŞİMDİKİ ZAMAN: liğin altını çiziyor. manları anlamsız kılar çünkü/ hiçbir şey Ben de Gidilmemiş Bir Yol’daki (Sia Ki- GÖR, BAK, SEYRET! Duygular “duygu gibi”, anılar “anı tap) şiirlerin bir kısmını yazılma aşama- gerçek değildir kendinden başka” (s. 65) Geçmiş, hatırlama, unutulmama gibi”! İnsanın büyük yalnızlıktan payı- Şair bu geçici gerçekliğin dışına çıkıp larında şairin kendisinden telefonla veya dedim ama “şimdi ve burada” olanın nı böyle zamanlarda daha çok aldığını Moda’daki evinde haftalık buluşmaları- geride bıraktıkları, unutamadıkları üzerin- da altını kalın çizgilerle çiziyor şair. hissettiriyor bu şiir. den bir dünya kuruyor. Geçmişe gidiyor, mızda dinleme bahtiyarlığına erişmiştim. Hemen her gün sağdan soldan duydu- Cenk Gündoğdu’yla birlikte şiirleri din- uzak geçmişte yaşananları hatırlıyor ya- ğumuz yakınmaları şiir tadıyla okumak hut hatırlamalarla bir geçmiş inşa ediyor. ÜTOPYA DUYGUSU ler, sonra üzerinde tartışırdık. Özellikle isteyenler şu dizelere kulak kesilebilir: Bir zamanlar, şiir kitaplarını roman “Şimdiki Zamanın Büyüsü, Anımsıyorum, “Anımsa, ‘sahte cennetler’ demiş- okur gibi ara vermeden okumak Gidilmemiş Bir Yol , Gezgine Veda” vd. ANNE-OĞUL BAĞLANTILARI ti Baudelaire/ oysa ne haşhaş ne afyon/ gerektiğini söylemiştim. Bundaki Hatırlamalarda “anne” ve “oğul” şiirleri “sahibinin sesi”nden dinlerken uyuşturabilir insanı/ modern zamanla- amacım, şairin ruh iklimine nüfuz duyduğum heyecan hâlâ çok tazedir. bağlantılarının sağladığı izdüşümler rın uyuşturduğu kadar/ bu ilgisizlik, önemli. “Usulca solduğu zamana gö- etmenin ancak bu yolla mümkün olabi- bu cehennem/ gözler ekranlara kilitli, leceğine inanmamdı. ‘HATIRLAMA’ KAVRAMI müldü” diye anlatılan “anne” geçmişi, hepimiz/ kendi tabutumuza bakar Evet şiir kitabı sıradan bir “yayın” Bunlar üzerinden bu yeni kitaba (şairin kendisi bugünü) “oğul” ise gele- gibiyiz” (s. 69) anahtar sözcükler, mazmunlar arayanlar ceği temsil ediyor: değil estetik bir nesnedir, adeta bir Az önce andığım bir başka şiirde, tablo, heykel, biblo gibi kendi başına büyük olasılıkla “hatırlama” kavramı “kalbimin ışığı! geleceğe yaptığım “şimdiki zaman gerçekliği”ni yorum- çağrı/ son sevgilim, ömrümün baharı/ da bir değeri olan varlıktır. Elbette iyi, üzerinde ittifak edeceklerdir. larken kendinden başka hiçbir şeyin sıkı kitaplardan söz ediyorum. “Anladım!/ ben bu zamanda/ yalnız- ben gittikten sonra bile/ sımsıkı sarıl, gerçekliğine inanmayan zaman vurgusu anımsa bu aşkı” (s. 13) Gidilmemiş Bir Yol’daki şiirleri iki ca misafirim” (s. 52) dizeleri kitabın yapmıştı Tanyol. ruhunu canlı tutan dizeler. Burada oğul adı üzerinden gerçekleş- Bu dizelerde ise şimdiki zaman kez okudum. İlk okuyuşta keşfedeme- diğim “ütopya” duygusunu ikinci oku- Hangi şair memnundur ki zamanın- tirilen tevriyeli kullanım (çağrı / Çağrı) gerçekliğinin ne derecede katı oldu- dan? Hangimiz kendimizi misafir eğ- şairin klasik sanatları moderne taşıma ğunu, insanı neredeyse duygularından yuşta hemen kavradım diyebilirim. retiliğinde duymayız ki? Ve hangi şair arzusunun bir örneği olarak okunabilir. hatta diğer duyularından uzaklaştırıp İmgeler, hatırlamalar, kabul ve itiraz- şimdiki zamanın büyüsüne kapılıp Fakat asıl önemli olan, zamanın “görme”ye, “bakma”ya, “seyretme”ye lar bütünlük içinde, bir tablo gibi düşü- kendisini zamanın hem içinde hem devamlılığını hayatla doldurma, unutul- kilitlediğini söylüyor. nüldüğünde son tahlilde kitaptan bize dışında hissetmemiştir? mama arzusudur. Doğrudur, bir şeyi seyrediyorsanız kalan, ütopik bir duygu oluyor. n 29 Temmuz 2021 9