Katalog

Yaşamı yazında kurmacayla sınamak Her bayram kurgulanmış anlar içinde yaşarsınız adeta. Törensi gerçeklikle kayar zaman. Dıştan bakıldığında öne çıkan kurgudur ÖYKÜDENLİK… aslında ama bu, romanla anlatıldığında gerçeğin ta kendisi bir yaşam kuşatır bizi. Bayram ritüelinde yaşanan yabancılaşma ete kemiğe böyle bürünür, kişi, yaşantıdaki gerçektenliği de böyle yakalar ancak… Şükran Yücel, Temmuz’dan 22 Temmuz’a kaç salkım hikâyeyle “yazar-yazın-hayat” elöyküsel anlatımlar eşliğinde ama ‘Âlim Kadın yıl geçti? 2 Temmuz’da kaç sorunsalı odağında konuyu işliyor. daha çok dolayımlı anlatı düzlemin- kütüphane yandı Sivas’ta? İlk kitabı “[u]zun uğraşlar sonucu” de bütünlenerek akarken bizler, ol- Çıkmazı’ 2 Kaç kütüphanenin külleri (67) yayımlanan şair, emekli edebi- gusal yaşamdan kurmacaya geçen, savruldu da havaya, yüzümüzdeki yat öğretmeni Hüsrev Pertev, yay- bu arada kurmacada karşımıza çıkı- is karası kalıcılaştı böyle? Yazılabile- ükran Yücel, Düş Gölge- gın tanınırlığı olmayan, aşk kırgı- veren olgusal gerçekliğin yerli yeri- si (1995) ve Ölüme Kar- cek kaç dize, kaç nota, kaleme geti- nı bir yalnızdır. Yaşamının son on yı- ne nasıl oturtulduğunun ipuçlarını çö- Ş şı Oyun (2000) adlı kitapla- rilecek kaç kitap dondu havada, kaç lını, refakatçisi, edebiyat meraklı- zeriz, bir metni, düz, sıradan olmak- rından yuvarlamayla çeyrek yüz- sevinç kaldı kursakta? sı Ekrem’le geçirmiştir, “‘Osman- tan çıkaran yaklaşımın neler olduğu- yıl sonra üçüncü öyküler topla- Kaç gülüş, kaç umut, kaç aşk? lı İmparatorluğu’nda doğdu, Tür- nu düşünerek. mıyla geldi: Âlim Kadın Çıkma- Şu bayram günlerinde, kaçını koyabil- kiye Cumhuriyeti’nde öldü’ diye Hüsrev Pertev, şiirlerini “sade- zı (Alfa, 2021). Şükran da bü- dik yerine? Kaç kütüphane açtık, yazacak(lardır)” (93) yaşamöyküsün- ce kendi(si) için yazdı(ğını)” (89) söy- tün öykülerini, birilerinin anlattığı kaç şair yazar çıkardık ortaya? Ya de kendi söylemiyle. lerken ondan gizlenerek yazan hikâyelerden kalkıp yazar olarak yazılanlar, yapıtlar? Yeğeninin Hüsrev Pertev’e yeni yıl Ekrem’se, “Sahi neden yazıyorum kendisinin kurguladığı metinler Öte yandan farklı kökenlerde kimi için armağan ettiği ajanda, Ekrem’in ben” diye sorup yanıtlar: “Yazmak halinde getiriyor önümüze. suskunluklar da çıkabiliyor karşımıza, elinde bir romana dönüşür. On yıl- özgürlüktü benim için.” (90) Şükran’ın bu yönde yansıttı- yazmanın gereksizliği bile yoklayabi- lar sonra bu, şairin kabul edilip yapı- Attilâ, “halk romancısı” edasıyla, iç ğı ısrarlı tutum okurda, öyküle- liyor insanı. Nitekim romanda öyküde tın yayın hazırlığı yüksek lisansını şair içe halkalarla geliştirip örüntülüyor rin farklı kalıba göre yapılandırıl- yazar-yapıt çevresinde gelişen anla- üzerine yapan Sema’ya verilir. genelde yapıtlarını. Nitekim Hoş Bul- dığı izlenimi bırakıyor. İlginç el- tılar rastlantıyla mı geliyor sanki önü- Düz, kısaca özetlemeye giriştiğim duk Hayat bunun tipik örneği. bette. Olgusal alandan anlatı ev- müze? Yazarın öteki yazara-yazarla- yapıt, kırk-elli yıl önceye giden, şairin Yazar buna dönük özenli tutumuy- renine çekilen her ne varsa bun- ra, yapıtlara bakması doğal değil mi? de son yıllarını geçirdiği kesitler la öyküyle romanı gerekleri yönünde ları okurun da gözlemlediği la- eşliğinde bizi farklı çevrintilerle buluş- yapılandırırken iki veriminde de anla- boratuvarda öyküleştirmeye gi- ATTİL ŞENKON; turur. En dıştaki halkada Hoş Geldin tısal iki yaklaşım sergiliyor: 1. Kıvrak- rişmek, önümüze sıkça gelen bir ‘HOŞ BULDUK HAYAT’ Ölüm’üyle Sevgi Soysal vardır. Roman lık, 2. Duyarlık-içtenlik. yaklaşım değil. Attilâ Şenkon, Hoş Bulduk Hayat bir bakıma ona naziredir. Böylelikle Böylece Attilâ, Hüsrev Pertev üze- Şükran, olgusal gerçekliği kur- (İletişim, 2021) adlı son romanında, yapıt-yapıtlar odağında hayatı kurma- rinden kurmacadaki hayata bütünlük- gu gerecine dönüştürüp anla- temel karakteri Hüsrev Pertev çevre- canın bileğitaşına yatırmış olur Attilâ. lü gözle bakmanın taşlarını döşüyor tı evreninin gereksinimi yönünde sinde, buna sarmalanan dar ölçekli Bu kucaklaşmalı metin, özöyküsel- Hoş Bulduk Hayat’ta. bunları işleyişiyle dikkati çekiyor bu öykülerde. Seçici tutumuy- la yazar, bunu bir yandan este- tik incelikle biçimliyor öte yan- tan taşa seken çağıltılı su halinde okuru rı” (24) olarak nitelediği, “Bartleby ve DÜNYA DAMLASI dan diyalektik, sınıfsal temelle- coşkuyla vura savura uçuruyor. şürekâsının ‘Hayır’ edebiyatını takip riyle yerine oturtuyor. Herman Melville öyküsündeki ün- etme(ye)” koyulur yazar. (14) Sonrası Altını çizmem gereken bir yan lü “Kâtip Bartleby”, bu kez roman ev- çorap söküğü gibi gelecek, “yıllarca sü- Enrique Vila-Matas; daha var: renine “şürekâsı”yla yerleşip zihnimi- ren edebi sessizlikle yaptığı(.) Hayır ya- Hiçbir öyküsünden deneme ze de çakılıyor. “Yirmi beş yıl önce, çok zarlarının listesini büyüt(ecek)”tir. (41) ‘Bartleby ve tadı almıyoruz Şükran’ın. Ayrıca gençken aşkın imkânsızlığı hakkında kü- Ağırlıklı olarak Avrupa’yla Amerika’nın onca olgusal belge kullandığı, çük bir roman yayımlamış”, öne çıktığı, “ortak payda- Şürekâsı’ azımsanmayacak sayıda dipnot “korkunç bir ofiste çalışan sı hayatları boyunca tek bir inip kaynakça gösterdiği halde zavallı bir yalnız”dır anlatı- kitap yazıp sonra edebiyat- nrique Vila-Matas, Bartleby ve saltık veya görece belgesel ha- cı “Mutlu”dur, “çünkü gö- tan vazgeçmiş yazarlar”la Şürekâsı (Çev. Filiz Öztürk, Can, vası da çarpmıyor gözümüze. E 2021) romanında dünya yazının- rünmez bir metinden bahse- “yazmayı bırakanlar arasın- Sonuçta Şükran Yücel, decek, aynı zamanda dipnot da hiçbir bahane bulmaya dan örneklediği birbirinden farklı yazar- Âlim Kadın Çıkmazı’ndaki çok- defteri olacak ve sağlam bir çalışmayan”lar (42, 44) vb. ların yapıtlarına girerken hayat ve ya- sesli öyküleriyle belirgin yüksek- Bartleby takipçisi olduğu(n) şaşırtıcı liste halinde akar şananın kurgulanışı sarmalında konuyu lik sergiliyor nice yıl geçse de alabildiğine çeşitlendirerek işliyor. u gösterece(k)”tir “yazmaya romanda. aradan. Vila-Matas, roman bütünselliğiy- başl(adığı)” “günlüğü”nde. Her okur, belki yapıta Bunları girişte sıralar. yakınlık duyamayabilir, le deneme yapıtı bağlamında da oku- www.sadikaslankara.com, nabilecek, uzun yıllara yayılmış yo- (13) Zaten “dipnot defteri” ama her yazarın mutlaka her perşembe öykü-roman, ğun emeğe dayalı çalışması Bartleby ve der buna. (42) okuması gereken bir roman tiyatro, belgesel alanlarında Şürekâsı’nda, “yazma eylemi”ndeki gi- Sıra numaraları verip ar- Enrique’den: Bartleby güncellenerek sürüyor. zem konusunda, “hiç”ten “var”a taş- dından “sevgili dipnotla- ve Şürekâsı. 12 22 Temmuz 2021