Katalog

SABAHATTİN ALİ’DEN MERHABA arikatür ve Mizah Markopaşa ve ötekiler! Dosyası ile yayınlanan K bu sayımızın kapağın- da, ölümsüz çizgilerinden kitaplaştırılan seçkilerin Hikmet Altınkaynak’ın yayına hazırladığı, ikincisi Manzara-i Umumiye Sabahattin Ali’nin dergi ve gazetelerde ile evrensel çizgi ustamız Turhan Selçuk yer alıyor. yayımlanmış, edebiyat, sanat ve politika alanında Siyasetçileri, göbekli patronla- yaşadığı döneme ayna tuttuğu ve günümüzde rı ve sömürü dünyasını merke- ze alan ve emekçilerin de tartışılan pek çok soruna değindiği bütün düzen karşısındaki durumu- yazılarının toplandığı yetkin bir toplam Markopaşa nu, ekonomik sistemin halkın üzerindeki etkisini serimleyen Yazıları ve Ötekiler (Yapı Kredi Yayınları). seçki, yozlaşan sistem içinde Altınkaynak, 16. basımı yapılan kitabın girişinde medyanın düşünce özgürlü- ğü ve insan haklarına aykırı dört ayrı önsözle, Sabahattin Ali’nin yapıtları ile duruşunu vurguluyor. Şükran ilgili bir inceleme yazısına ve yazarın doğumundan Soner’in yazısı… Üçüncü sayfamızda, Hikmet ölümüne değin yaşamının önemli noktaları ile Altınkaynak’ın yayıma hazır- ilgili bir kaynakçaya yer veriyor. ladığı, Sabahattin Ali’nin der- gi ve gazetelerde yayınlanmış bütün yazılarının toplandığı Yazarlarından söz ederken de Ahmet değişikliği ele alırken kısaca şöyle yazar: GÜVEN KAYA Markopaşa Yazıları ve Ötekiler Kutsi Tecer’in, İsmail Hakkı’nın (Baltacı- “İlköğretim seferberliği yapıldı. ‘Mem- üzerine Güven Kaya’nın oğlu), Ahmet Hamdi Tanpınar’ın, Hüse- leketi kalkındıracak tek yok budur’ dendi. değerlendirmesi yer alıyor. yin Cahit’in kendilerini tekrardan başka Köy Enstitülerinde sahiden uyanık genç- abahattin Ali’nin romancılığı Günay Güner, doğumu- bir şey yapmadıklarını söylüyor. ler yetiştirilecekti. Ümit verici adımlar ve öykücülüğü dışındaki nun 200., ölümünün 140. yı- atılmıştı. Bir de baktık ki, bu kültür yuva- fikirlerini ve çalışmalarını da lında başyapıtlarıyla Fyodor MARKOPAŞA VE DEVAMI... ları, eski medreselere rahmet okutan bir merak eden okuyucular Dostoyevski’nin düşün ve Sabahattin Ali, toplumsal yazılarına yobazlık baskısı altına alınıyor… Ne inkı- S zorunlu olarak bu konuda da- yazın evrenini değerlendiriyor. A. Metin takma adıyla Tan gazetesinde baş- lapçı insanlar; milletçe yirmi beş senede ha kapsamlı monografik çalışmalar yap- Mesut Örs, mizahın toplum lamıştır. Hikmet Altınkaynak burada Saba- aldığımız yolu, yirmi beş haftada nasıl da mış olan değerli araştırmacıların yapıt- yararına muhalif olması gerek- hattin Ali’nin üç yazısını saptamış. Marko- gerisingeriye gidiverdiler.” (s. 155) larına başvurmaktadırlar. Yani okuyucu tiği düşüncesini her fırsatta paşa ve onun devamı olan dergilerde ya- yazarını, ikinci kişilerin yorumlarının ve dile getirmiş ve yapıtlarında yımlanan 37 yazısına da yer vermiş. LANET OLSUN! da bu duruşunu aynı tutarlılık- fikirlerinin süzgecinden geçmiş yorum Aslında bir mizah dergisi olmasına Bu yazısından kısa süre sonra 10 la sürdürmüş bir ustayı, Mu- ve yargılarla öğrenmek durumundadır. karşın Markopaşa ve devamı olan der- Mart 1947’de kaleme aldığı “Lanet Ol- zaffer İzgü’yü merceğe alıyor. Bir bakıma bu bir eksiklikti. Hikmet Al- Nurcan Kaya, yazar ve gilerde Sabahattin Ali’nin yazıları mizah sun” başlıklı yazısı da adeta o yazısını tınkaynak, Sabahattin Ali’nin bu alanda- çizerlik serüveninde 43 yılı ge- ağırlıklı olmaktan çok ağırbaşlı yazılardır. tamamlar niteliktedir: “Kendi menfaat- ki çalışmalarını derleyerek okura sundu- ride bırakan Cihan Demirci’nin Örneğin 2 Aralık 1946’da yazdığı lerini milletin menfaatlerinden üstün tu- ğu Markopaşa Yazıları ve Ötekiler (Yapı romanı Zombilirkişi’yi inceliyor. “Yabancı Sermaye” başlıklı yazısında tanlara, kendi hak edilmemiş emekleri- Kredi Yayınları) ile bu eksikliği gideriyor. Gamze Akdemir, 40 yıllık o yılların gazete haberlerinde çıkan ni yiyebilmekte devam etmek için millet- Araştırmacının çalışmalarından yola karikatür emeğini yeni bir Amerikan yardımı konusuna değinir: lerini kölelik zincirleri, cehalet karanlığı, çıkarak Sabahattin Ali’nin yazılarına ge- albümle taçlandıran karika- “Yurdumuza tekrar yabancı serma- korku uyuşukluğu içinde bırakmaya ça- nel olarak baktığımızda Markopaşa dı- türist, yazar Behiç Ak ile Ka- ye gelecekmiş. Gazeteler bu haberi ve- balayanlara lanet olsun…” şında pek yoğun olmadığı görünmekte- rikatür Kitabı 2 - Yaşasın rirken cümbüş ediyorlar… Dört sene Kitapta, Sabahattin Ali kimi gülünesi dir. Bununla birlikte özellikle emek ver- Çocuklar!’ı konuşuyor. Seferberlik’te, ondan sonra üç sene olaylara da yer veriyor: “Gütenberg Mat- diği yazılarında edebiyat, sanat ve poli- Senem Açık ve Ferda Ker- İstiklal Harbi’nde, yabancı sermayenin baası” (s. 162) başlıklı yazısı bunlardan tika alanında yaşadığı döneme ayna tut- van, kurucuları ve çizerleriy- bizi sürüklediği yarı müstemlekelikten biridir. Hükümetin baskısı ile hiçbir mat- tuğu gibi, kimi yargılarında günümüzde le, haziran ayında dijital plat- kurtulmak için dövüştüğümüz söylendi… baa Markopaşa’yı basmak istemez. Onlar bile tartışılan pek çok sorunlara değin- formda yayın yaşamına başla- Bütün bunların sonu buna mı varacaktı? da pratik bir çare bulurlar ve teksir maki- yan çizgi roman dergisi Tara- miş olduğunu söyleyebiliriz. ma Ucu’nu konuşuyorlar. El açıp davet edecek olduktan sonra, nesi ile basıp dağıtımını yaparlar. Buna da Savaş Ünlü, Mehmet yabancı sermayeyi ne diye düğün bay- Gütenberg Matbaası adını verirler. ESKİ - YENİ KONUSU Selçuk’un, gazetemizin ramla kapı dışarı ettik?..” (s. 137-138) Yine, dergi geç çıktığı için bayilerde- Sabahattin Ali, 1935 yılında Yücel der- Ciddiyet sayfasında yayınla- gisinde kendisiyle edebiyat konusunda ki yerini zamanında alamadığından gös- nan karikatürlerinin kitaplaştığı MARKOPAŞA, MERHUMPAŞA, tericiler tarafından Malumpaşa yerine yapılan bir söyleşide, “eski-yeni” konusu- Koronakarikatür Günlüğü’nü MALUMPAŞA, ALİBABA... yanlışlıkla Ulus gazetesinin yırtıp parça- na değinirken bir soru üzerine şöyle der: inceliyor. “Eski edebiyat her içtimai hadise gibi Sabahattin Ali, Markopaşa, Merhum- lanması, Ankara ve Samsun’da dergi- Şeyma Dağıstan Terzi, paşa, Malumpaşa, Alibaba ve “Asıl nin kimi sayılarının yasaklanması üzeri- devrinin mahsulüdür. Kitleden uzak kal- Koray Işık’ın günümüz Türk Büyük Tehlike Bugünkü Ehliyetsiz İkti- ne Markopaşa başlığının altında, “Anka- dığı için ölen o devirle beraber ölmüştür..” siyasetinin ve insanımızın gir- Daha önce yayın yaşamına ye- darın Devamıdır” başlıklı tek yazısının ra ve Samsun’dan başka dünyanın her diği çıkmaz sokakları resmet- ni giren bir dergi ile ilgili yazısında da yer aldığı Zincirli Hürriyet’te, CHP ikti- yerinde satılır” ibaresine yer verilmesi de tiği romanı Abidin - Bir Siya- darının son dönemlerindeki kabine bunlardan bilinen birkaçıdır. n “Ankara’da Görüş isimli bir mecmua si Parti Hikâyesi ve Başka Bazı çıkıyormuş… Fakat sukutuhayale uğra- değişiklikleri sonucu partinin siyasal Şeyler’i tanıtıyor. dım: Görüş mecmuası, hanendei şehir çizgisindeki genel değişikliği ele alır. Markopaşa Yazıları ve Ötekiler / Y. Bekir Yurdakul, kırk yılı aş- hafız Burhan Bey’i alaturkadan okutturu- Bunlar arasında önemli olanlardan Sabahattin Ali / Yayına Hazırlayan: kın süredir çocuklar için yazan Seza Kutlar Aksoy’un kitabı Şişko lan bir ‘Alibaba’ya bir ‘Voyvo’ya benzi- biri Köy Enstitüleri sorunudur. 24 Şubat Hikmet Altınkaynak / Yapı Kredi Patates’i değerlendiriyor. yordu..” diyerek, derginin bir yenilik 1947’de yazdığı “Ne İnkılapçılık” başlık- Yayınları / 152 s. / (1. Baskı: Cem Vitrindekiler ve Mustafa getirmediğini belirtir. lı yazısında, enstitülerin statüsündeki ilk Yayınları / Ekim 1998). Başaran’ın hazırladığı Bulma- ca köşelerimiz düşün l İmtiyaz Sahibi: Cumhuriyet Vakfı adına: Alev Coşkun l Genel Yayın Yönetmeni: Aykut Küçükkaya serüvenine davet etmeyi l Editör: Gamze Akdemir l Tasarım: Bahadır Aktaş l Sorumlu Müdür: Olcay Büyüktaş Akça sürdürüyor. l Yayımlayan: Yeni Gün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık A.Ş. l İdare Merkezi: Prof. Nurettin Mazhar Öktel İyi okumalar Sok. No: 2, 34381 Şişli- İstanbul l Tel: 0 (212) 343 72 74 (20 hat) Faks: 0 (212) 343 72 64 l Reklam Genel Editörden... Koordinatörü: Esra Bozok l Reklam Rezervasyon: Tel: 0 (212) 343 72 74 Mail: reklam@cumhuriyet.com.tr l Baskı: İleri Basım Mat. Amb. Reklam Tanıtım Yay. ve Teknik Hiz. Tic. Aş., Yenibosna Mah. 29 Ekim Cad. No: cumkitap@cumhuriyet.com.tr KITAP 11A/41 Bahçelievler - İSTANBUL. l Yerel süreli yayın l Cumhuriyet gazetesinin ücretsiz ekidir. twitter: www.twitter.com/CumKitap