Katalog

Elbette kolay değil ama... Kırk yılı aşkın süredir çocuklar için yazan Seza Kutlar Aksoy, Şişko Patates’te bir yandan “akran zorbalığı” diye adlandırdığımız sorun için ipeksi bir dokunuşla çözüm kapılarından birini aydınlatırken bir yandan çocuklarımızı kendilerini keşif yolculuğuna çıkmaya, iç enerjilerini kendi sahiciliklerinin kılavuzluğunda ortaya sermeye çağırıyor. üzerine yükselttiği itirazla başlayalım. Evet, hayatın kılcal damarlarına de- sal cinsiyet rollerini temelden sarsan Y. BEKİR YURDAKUL MASALDAN OYUNA ğin sızmış, her taşın altından çıkan tu- oyun Çiçek’le birlikte öteki çocukların Masallar ve Toplumsal Cinsiyet (Ev- tum ve davranışlar bugünden yarına da iç enerjilerini, yine kendi sahicilik- rensel Basım Yayın, 2010) adlı incele- değişmez; doğru ama bir yerden de leri ve kendi kararlarıyla ortaya çıkar- içbir öykü, roman (yazınsal mesinde Melek Özlem Sezer, “bir ha- başlamak gerek! malarını sağlıyor. yapıt) yalnızca bir öykü Dolayısıyla Seza Kutlar Aksoy, yal disiplini” olarak tanımladığı masal ya da roman değildir. Çiçek’in annesi birkaç günlüğü- için, “Fantastik yapısı, içerdiği tutku, klasik bir masalın “Alaaddin’in Sihir- Aslında bir aynadır o ya da ne evden ayrıldığında, babası ve abi- li Lambası”nın, “bilinçdışı simgelerini coşkulu yanı ve elbette romantik dal- H bir toplum fotoğrafı. sinin, yıllarca annenin üstüne yapı- ve genetik hafızayı kullanarak görünür galanmaları, bir masal dedektifi için Doğrudan bir şey söylemez evet şan bütün görev ve hizmeti Çiçek’ten dikkat dağıtıcı olabilir ne de olsa. hikâyenin altına yerleştirdiği” bam- ama anımsatır, rahatsız eder, çengel beklemeleri, Çiçek’in hayatın dayat- başka, asıl hikâyeyi incelikle açığa Oysa simgelerin peşinden gidilip çengel sorular armağan eder, düşün- malarına itirazını hızlandırıyor. çıkarıyor. ideolojik altyapısı çözüldüğünde, kur- meye çağırır. duğu gerçekliğin ve kurnazca altbene Hatta bazen yüzyılları kucakla- KENDİMİZ OLMAK ŞİŞKO PATATES’TEN OYUNCUYA işlediği iletilerin, yarattığı hayallerden yan bir gezgin ya da gezginliğe çağrı- Şuracığa, bir başka karakterin, Yapıtın ana karakteri, “yemeden çok daha şaşırtıcı olduğu ortaya çıka- dır. Kimi zaman güne, günün can alı- Sırma’nın konuya ilişkin dediklerini de duramayan, biraz kilolu” Çiçek ve caktır” diyor. cı ya da derinden işleyen bir soru- kaydedelim: onun yakın arkadaşı, “yakışıklı, biraz Aksoy, işte bu simgelerin pe- nuna dokunur, onun üzerinde soru- “Annem, ‘Kendim olmak istiyorum’ kilolu” Timur, akran zor- şinden giderek “Alaaddin’in Sihirli lar üretirken gün olur çok daha ötele- dedi. Babam, “Kim engel oluyor? Ol’ balığıyla baş etmenin Lambası”nın kurduğu gerçekliğe karşı re de uzanır. dedi. Annem, ‘Sen’ dedi... Kendin yolunu da da- çıkışını ustaca ortaya koyarken masa- Seza Kutlar Aksoy’un Şişko Pata- olmak, kendini tanımak demek. Bir yanışmayla kı- lın kurnazca altbene işlediği iletileri de tes yapıtı da işte o “çok daha ötelere” saltıyorlar. keresinde anneme sormuştum açığa çıkarıyor. uzananlardan... Çiçek’in da böyle demişti. ‘İnsan kendi- Yine Sezer’in, aynı yapıtta, klasik yazdığı, ni tanırsa ne istediğini de bilir.’ masallar için “Klasik masal, halk kül- AKRAN ZORBALIĞI VE... çevrede- türünün billurlaşmış halidir, anonimdir İnsan istediğini yapmalı. O Aksoy, yapıtın adında göz kırpan ki kadın- ve bu nedenle de yazarın öznel tavrı- zaman mutlu olur. Başkasının ve “akran zorbalığı” diye adlandırdığı- ların rol al- nın, yani özgün karşı çıkışların taşıyı- istediğini yapınca değil.” mız soruna ipeksi bir dokunuş dığı, toplum- cısı olmak gibi bir lüksü yoktur. Ori- eylerken sessiz sedasız sağladığı Anlatının başka bir yerinde jini ne olursa olsun, ortalama kültüre yolculukla masal dünyasına, özellikle anneannenin, “Zaten kadın uyum sağlamak üzere yeniden biçim- klasik masalların iktidar üreten ya da susar, erkek konuşur...” yoru- lenir” saptamasını dikkate alıyor. gücün egemenliğini pekiştirmeye muna ne eklemeli, bilmem! Masalın iletisine itirazını onu, yönelen arka planına “Alaaddin’in Masal-oyunun bir yerinde, Sihirli Lambası” üzerinden temel romanın başkahramanı Çiçek’in izleyici kadınlardan birinin, becerikli ellerinde bir oyuna çevirirken bir eleştiri yöneltiyor. “Zaman hiç değişmiyor... ortaya koyuyor. Ancak Seza Kutlar Aksoy bunun- Çalışmadan kazanan la kalmıyor. Romanın başkahrama- Çiçek’in, kendisine değer veren o zaman da varmış!” yargısı ve onun başaracağına inanan arka- nı Çiçek’e, anılan masalı anlattırır ve da öyle... sahneye koydururken bu eleştirisini daşı Timur’un, bu değişim oyununa, Ustalıkla kaleme alınmış yapıtı başarıyla aktarıyor ama bir yandan da “Masallar birden değişmez. Değişirse usta işi çizim ve desenleriyle masal olmaz” karşı çıkışını da Çiçek’in şahsında çocuklarımızı, içle- çoğaltan Ferit Avcı’dan da söz rindeki enerjiyi özgünce ortaya çıkar- bence Sezer’in saptamasıyla birlik- ederek koyalım noktayı. maya çağırıyor. te okumalıyız. Kitabı okurken aydınlık ve iyi Timur’un, Çiçek’le konuyu düzenlenmiş bir resim sergisini de ‘ŞİŞKO PATATES’ ÜZERİNE... değerlendirdiği aynı noktada, dolaşmakta olduğunuz duygusuna Bu kısa değinide, Şişko Patates’in romanın son bölümünde, bir tüm- kapılırsanız şaşırtmasın bu sizi. n alabildiğine varsıl ne ki ustalıkla işlen- cesi daha dikkati çekiyor: “Bu ka- miş, yormayan arka planının bir bölü- dar kısa zamanda her şey değişir Şişko Patates / Seza Kutlar münü ancak aktarabileceğimizi, dola- mi?” Roman, kimi yerde böyle doğ- Aksoy / Resimleyen: Ferit Avcı / yısıyla kimi anımsatmalarla yetinece- rudan ama doğurgan bazen de satır Resimleyen: Parmak Çocuk Yayınları / 96 s. / ğimizi belirteyim. aralarına saklanmış kıymetli so- Haydi, söze, yazarın, klasik masallar rular sunuyor bize... FERİT AVCI 10+ / 2021. 15 Temmuz 2021 16