Katalog

REFET ÖZKAN’DAN ‘AYKIRI LOZAN MÜBADİLİ BİR GENCİN ROMANI’ Devrimci bir aykırının öyküsü! Köy Enstitülü eğitimci, yazar Refet Özkan, yeni kitabı Aykırı ’da; Osmanlının son dönemindeki çöküşünden başlayıp Kurtuluş Savaşı’yla başlayan dirilişi ve Lozan Antlaşması’yla 30 Ocak 1923’te karara bağlanan TürkYunan halkının zorunlu göçünü anlatıyor. HASAN AKARSU E ğitimci, yazar Refet Özkan 1931 DenizliHonaz doğumlu olup Köy Enstitülü bir yazar olarak tanınır. Aykırı adlı yapıtında kendisini “aykırı” olarak nitelendirirken çocukluğundan başlayıp bugüne değin yaptığı çalışmaları, etkinlikleri anlatır. Yazar, Osmanlının son dönemindeki çöküşünden başlayıp Kurtuluş Savaşı’yla başlayan dirilişi de yansıtır. Lozan Antlaşması’yla 30 Ocak 1923’te karara bağlanan TürkYunan halkının zorunlu göçünü anlatır. 450 bin Türk ile 1 milyon 200 bin Rum zorunlu olarak yer değiştirirken aileler büyük sıkıntı çeker. Yazarın anlattığı çileli yolculuk Kastro ve Vraşno’dan DenizliHonaz’a olan yolculuktur. Yazar, zorunlu göçü Muhittin Yavuz’un ağzından yansıtır. Önce Selanik, sonra vapurla İzmir, sonra Honaz… Rumlardan kalan evlere yerleşir gelenler. Refet (Aykırı) ilkokulu Honaz’da okur, anadili Rumca olduğu için azarlanır. Rumeli türkülerini severek söyler, sirtaki oynar. KÖY ENTİTÜSÜNDEN Başarılı bir öğrencidir ve IspartaGönen Köy Enstitüsüne seçilir (1944). Okulun ilgisi, öğrencilere sahip çıkması şaşırtıcı gelir. Üretim içinde eğitime başlayıp özgüvenlerini kazanırlar. Sabahları halkoyunları oynayıp türkü söyleyerek güne başlarlar. İmeceyle okullarını yaparlar. Hasanoğlan Köy Enstitüsünün yapılarında çalışırlar (1946). Grup, yurt gezisi ödülünü kazanır. Trenle Anadolu’yu gezerler, Köy Enstitülerinde ağırlanırlar. 1948’de okulu bitirip HonazAlikurt Köyüne öğretmen olarak atanır. Yazar, 2. Dünya Savaşı sonrasında çok partili döneme geçişi anlatır. DP’nin yanlış uygulamaları ülkeyi geriye götürür. Öğretmenlik yaptığı yerleri tanıtır, 1955’te Gazi Eğitim Enstitüsüne girer (19551957). AYKIRI’NIN SAVAŞIMCILIĞI Aykırı, ilkokul öğretmenliği sonrasında da savaşımcılığını sürdürür. 1957’de İstanbul’u gezerler sınıfça. Ankara’daki öğrencilik yıllarında yazar çevresiyle tanışır. Nurullah Ataç, Hasan Ali Yücel, Tonguç vb. Suşehri Ortaokuluna atanır, askerliğini yapar, Erzincan’a tanır. Hemşire Nezihe’yle tanışıp evlenir (1959). İkiz kızları Çiğdem ile Canan doğarlar. Yazar, 27 Mayıs 1960 Devrimini, 1961 Anayasasını değerlendirir. Gazetelerde yazılar yazar. Urla Ortaokuluna atanır. Orada KÖDF Başkanı seçilir. 7. Milli Eğitim Şurasına katılır. Toplantılarda konuşmacı olur. SakaryaGeyve, İstanbulMaltepe çalıştığı yerlerdir. TÖS Kartal Şubesi Başkanı seçilir. Soruşturmalar geçirir. Geyve’deyken oğlu Hakan doğar. 1969’da kızları Ayşe doğar. 1969 TÖS Boykotunda valilikçe açığa alınır. 12 Mart 1971 sonrasında gençlik eylemlerini desteklediği için tutuklanıp THKPC’den cezaevine girer. 1974’te Ecevit affıyla çıkar. Özgürlüğüne kavuşup Orhan Gazi lisesine atanır, oradan emekli olur (19751976). Kitap işine girer. Dergi çıkarır. Arkadaşı Kemal Yalçın’ın mektuplarıyla zorunlu göçü irdeler. “Aykırı”, yazar Refet Özkan’ın yaşamöyküsüne ışık tutan bir yapıttır. Onun eğitimci, devrimci, savaşımcı yönünü yansıtır. n Aykırı Lozan Mübadili Bir Gencin Romanı / Refet Özkan / Ege Reklam Basım Sanatları / Kasım 2019 / 302 s. 22 13 Şubat 2020 KITAP BULMACA Hazırlayan: İLKER MUMCUOĞLU [email protected] 1J2F3L 4 A5 B6 D7 C8 E 9 I 10 B 11 D 12 I 13 L 14 C 15 B 16 B 17 N 18 A 19 F 20 J 21 F 22 E 23 J 24 D 25 K 26 F 27 G 28 H 29 D 30 A 31 C 32 J 33 D 34 M 35 E 36 I 37 N 38 N 39 H 40 C 41 F 42 J 43 E 44 D 45 B 46 D 47 C 48 N 49 C 50 M 51 C 52 B 53 A 54 N 55 F 56 K 57 G 58 F 59 I 60 C 61 C 62 D 63 C 64 K 65 E 66 E 67 F 68 H 69 L 70 I 71 I 72 K 73 M 74 M 75 B 76 D 77 A 78 N 79 F Önce aşağıda tanımları verilen sözcükleri bulmaya çalışın ve her bir harfi bir yatay çizgi üzerine gelecek biçimde yazın. Sonra çizgilerin altlarındaki sayılara göre bu harfleri bulmacadaki aynı sayılı karelere aktarın (Kara kareler iki sözcük arasını gösterir. Bir satırın sonunda kara kare yoksa bu, sözcüğün alttaki satırın başına sarktığını gösterir). Bulmaca tamamlanınca, sorulan tanımların karşılığı olan sözcüklerin ilk harfleri yukarıdan aşağıya doğru bir şiir kitabının adını oluşturacak; bulmaca karelerindeyse aynı şiir kitabından dizeler ve şairin adı ortaya çıkacaktır. Tanımlar ve sözcükleriniz: A.”Alexander … Fils” (Kamelyalı Kadın’ın yazarı). 53 4 77 30 18 B. “… Balıkçısı” (Pierre Loti’nin romanı). J. “Dursun …” (Ölü Ekmeği adlı öykü kitabı, Kanlıderenin Kurtları adlı romanı da olan yazar). 42 23 1 32 20 10 5 15 16 52 75 45 K. “… Margulies” (Her Rind Bilir adlı yapıtın şairi). C. Antoine de SaintExupery’nin romanı. 60 51 61 49 7 40 31 47 14 63 72 56 25 64 L. “… Gündüz” (Yazar). D. İsmet Özel’in bir şiir kitabı. 76 46 24 44 62 29 33 6 11 69 3 13 M. “… Nedir?” (Roland Barthes’in yapıtı). E. Luc Besson’un bir filmi. 65 22 43 66 8 35 74 73 50 34 N. “Büyük … eskiler derler” (Y. K. Beyatlı). F. Çanakkale Boğazı’nı yüzerek geçen, çılgınlığıyla tanınan İngiliz şair. 37 38 17 78 48 54 26 19 79 21 58 55 41 2 67 G. “… Kızı” (Orhan Kemal’in romanı). 27 57 H. Satrançta özel bir hareket. 28 39 68 I.Ülker Köksal’ın bir oyunu. 12 9 36 71 70 59 1564 ÇÖZÜM: A. ÖRİK, B. LOŞ AYNA, C. ÜN, D. MIRÇ, E. BAŞIN, F. ERDİNÇ, G. YIKI, H. AKINTIYA KARŞI, I. ZUHUR, J. GÖNEN’DE, K. ÖYLE BİR, L. LANDRU, M. GÜVEN, N. ED. Şiir: “bir kadının gözaşlarıydı çöl / ruhunu taşa çeviren / bir orman yangınıydı erkek / küle dönüşen” KITAP