Katalog

Boyut Yavıncılık son aylarda Türk tarini açısından üç ayrı yazar tarafından yazılmış, üç ayrı yapıtı yayımladı. Bunlar gerek yayımlanış, gerekse tarihsel gelişme açısından: Cahit Kayra'dan "Sevr Dosyası", Dr. Ümit Özdağ'dan "27 Mayıs Ihtilali", ve Süleyman Genç'tcn "Kuşatılan Devlet Türkiye'adlarını taşiyor. Bu üç öncmli yapıtla ilgili olarak Dr. Alev Coşkun'un yazısını sunuyoruz. Dr. ALEV COŞKUN Cahit Kayra, Dr. Ümit Ozdağ ve Süleyman Gençten yeni araştırmalar Sevr Dosyası B irinci Dünya Savaşı sontında, ye nik dıışen < ~)smanlı Imparaiorluğu'nun toprakları Batılı galipler taralından paylaşildı. Bu paylaşım öncelikle30 Likiııı İ918'deimzalanan "Mondros Silahları Bırakışma Antlaşması" ilc sağlanmıştı. Osmanlı devletinin başkenti tstanbul ulmak üzere, ülkenin toprakları dört bir yandan Ingilizlcr, Fransızlar, Iralyanlar ve galiplerin silanşörlüfiünü yapan Yunanlılar taraiıııdan işgal edildi. Mustafa Kemal, Mondros Antlaşması ile topraklanmızın yayılmacı emperyalist güçler tarafndan işgal edilecegini söyleyerek, bu antlaşmaya karşı çıkrnıstı. 19 Mayıs 1919'dan başlayarak Ulusal Kıırtuluş Savaşı için adım adım uöraş ve nıücadele sürerken, üsınanlı padişahı vc ha lilenin hiikumcti Anadolu veT'rakya'nın fiili paylasınunı uluslararası hukıık kurallarına bağlayan Sevr Antlaşması'nı onayladı (10 Agustos 1920). Antlaşma halifc tarafından onaylanmasına onaylandı arna, Anadnlu'da da Mııs tafa Kemal'ın önderliginde, eınperyalist yayılmacı guçlere karşı tarıhin ılk bağım sız savaşı vcnlıyoıdu. Ulusal Kıırtııluş Savaşı, bu andaşmayı ve onun içeriginueki soygunu rcddctti. Sevr anrlaşması tarihin çöplüğüne atıldı. Kan ve ateş arasından geçilerek bugünkii TC kuruldu Kğer ulusal bağımsızhk savaşı olınasaydı, eğer Batılıların ve Sul tan I lalife yönetiminin istcdigi ve kabul ettiği Sevr Ântlaşması uygulansaydı, Türkiye (lumhuriyeti diye bir devlet olmayaeak, Anadolu nıın ortasında birkaç vilayete hapsedilmiş, Balılılara hizmet eden kııkla bir devlet ortaya çıkacaktı. Sevr'i isteyenler, ister dışarda, isterse içeride olsıınlar, aslında güçlü ve bağımsız bir Türkiye devlctini gönnek istcmeycnlerdir. Atatiirk ve çagdaşlık düşmanları olan karşı devrimcilerin de istedikleri budur. Bu kitap, Sevr Antlaşması'nın nasıl yapıldıgını ve nasıl yırtıla rak îarin çöplügüne atıldığını anlatıyor. Kitabın yazarı Cahit Kayra, bilgili, deneyimli eski bir biirokrattır. Maliye Bakanlı^ı Teftiş Kıırulu'nda çalışnıış, Maliye Bakanlığı'nın iç ve dış ()rgiitlerintle öncmli görevler üstlcnmış, onurlıı, birikimli bir C.umhuriyet aydmı. Kayra, bürokratik görevlerinden sonra da aktif politik yaşamdadabulundu. (19731977 dönemi CHP Ankara Milletvekili ve Encrji Tahıi KaynakJar Bakanı). Kitabın yazılısının bir öyküsü var. Yazar 1966 yihnda Paris'te OECD'deki Türk heyetinin başkanı olarak görev yaparken, orada çalışan Türk görevliler icin on bcş günde nir çeşitli konularla sempozyumlar düzenlemeye başlıyor. Toplantılar giderek ilgi çckici bir anlaııı kazanıyor. Kayra, Sevr Antlaşması'nı da incelemeyi uygun görüyordu. Sonucunu Kayra'nın satırlarından okuyalım: "Sekrctcrimi I;ransız Devlet Yayınevi'negönderdim. Birtaneamlaşmagetirmesini istedim. F7ransızca nüshalan kalmadiğı ya da az olduğıı için bir Ingilizce niisha gctirdi. Büyiik boyutlu 161 saylalık 438 ınaddclik antlaşmayı goriip biıaz karıştırdıktan sonra pek çok soru ile karşı karşıya kaldığımı duyıımsadım. Bynlardan beş altı tane daha alıp Ankara'da tanıdıklanma göndermeyi düşündüm. Fransız Dışişleri Bakan!ı£ı elbette bizim şinıdiki sallapati yonetimimize benzenıez. Bu yiizdcn göııderdigim sekreter ertesı günü eli boş dondiı. Yayineviııde, kendisine, Fransız Dışişleri BakanlıgVnın, ant laşma satışını durdurdugu söylerımişti." (s.17) Dikkat ediliyor degil mi? Fransız Dışişleri Bakanlıgı nemeatavır koyırvor. Satı şı durduruyor. Aına Kayra "Ireaty Of Peace Betvvecn The Allied and Associated Power and Turkey, August 10, 1920. Sevres" başlığını taşıyan bu belgcyi kitaplığından hiç kaldırmıyor. "Kapkara cildi ile bir ıımaoı gibi hep karşımdaki raflardan birinde yer aJdı" diyor yazar. (s.18) Kayra 38 Kıışağı adlı yapıtını yayımla BaşvunıyapiD dag'ın oğlııdur. Kitaba bir önsöz yazan "1961 Cuşatılan £/evlct Anayasası ve Çağdaş Demokrasi Vakh" başkanı Nııman llsın, TÜRKİYE kitap hakkında şutıları söylüyor: irHftuıttcıt • "îjüphcsiz ben dahil 27 Mavıs \rrt7 ihtilalinde görev alan arkadaşlarımız, Ümit (Jzdağ'ın eserindc murabık olmadığımız birçok noktayı göreeeğiz" diyerek bu çok tartışmalı olaya açıklık kazandırıyor. Doç. Dr. Ümit Özdağ, bilimsel metoyınca, (1938 Kuşagı Olaylar, Insanlar, doloji çerçevesinde bu yapıtı hazırlamış Anılar, C'em 1995) bu kitabındaki Sevr tır. Doçentlik tezinin jiiri üyesi Prof. Dr. konıısundaki bilgiler nedeniyle Sayın Toktamış Ateş'de kitaba bir sunuş yaz Kayra'yı arayıp, Sevr Dosyası adlı bir kimış. Bu sunuşta Ümit Üzdag'ın ncsnellitap vayınılamasını, ısrarla istemiştim. ği veyansızlığı konusunda şunları söylüŞinıdi, bu Sevr dosyasını da tanıtmaktan yor: Okuyucu eğer Ümit Ozdağ ne de dolayı mutluyum. rece nesnel olabilirr1 sorusunu soruyorsa, Sevr Dosyası, son derece önemlidir. bütün içrenliğimle Dr. Ozdafi'ın nesnelÇünkü: 1 Topraklarımızı işgal edenlerin, Ana liğine kefil oldugumu söyleyeoilirim. Peki "Tarafsız nıı" sorusu sorulursa, ona bir dolu'vu parçalayanların gerçek amaçları yanıt veremem. Marifet odur ki, insan bir nı anfayacaksınız. konuda taral olsa bile, nesnelli^i elden 2 Anadolu'nun parçalanışında önembırakmasın" (s.14). li rol oynayan asıl üyeler (devletlcr) ile bu paylaşımua ortak üyelerin kim oldu^unu Bu eser 27 Mayıs konusunda, değerli ö^reneceksiniz. birkaynak olma nireliği taşmıaktadır. 3 Gencllikle cumhuriyet karşıtlarının Kuşatılan Devlet neden Sevr'i istediklerini anlayacaksınız. Izmireski Milletvekili (19731980) Sü 4 Sadece Sevr'i değil, Sevr'c giden yoleyman Ccnç'in "Kuşatılan Devlet Türlu, Sevr'den önceki planları görmek olakiye Uyuşturucu Maîya Yerel Egemenna£ına kavuşacaksınız. ler Adlı" kitabı geçen ay yayınılandı. Günümüz Türkiyesinde, karşı devrim Bu kitapta Genç, Türkiye'de siyasetin, ciler, boliiciiler, yeni Mandacılar, Ikinei tıkanmıslığını, maryalaşma olgusuyla huCumhuriyetçilcr içeride birlik olmuşlar kıık devletinden adım adım ıızaklaşnıayı Tiırkiye Cumhuriyeti'ne yükleniyorlar. vurguluyor. Sevr'i yaratanlar dışarıda birlik olmuşlar, Başlangıç noktası olarak alınan 12 Mart Türkjye (Âımhuriveti'ne yükleniyorlar. Muhtırası ve o giinden günümüze uzanan Bugün yeni mandacılann sesleri, daha olgular irdeleniyor. çok çıkmaya başladı. Sevr yandaşları, LoKitapta, yerel egemenler, uyuşturueu zan'a karşı çıkıyorlar. Bu nedenle aziz örgütleri ve mafya düzeni tartışılıyor. dost, bilge Cahit Kayra'nın bu kitabı zaPKK'ya karşı mücadcle için oluşiurıılan nıanlama açısından tam eşref saatindc ya korucu .sihtcminin, aslında feodal asıret yımlannıişiu. Sevr konusundaki bu başlerin bir örgütlenmesi oldugunu ve bıınvurıı yapıtını herkesın edinmesi gerekilaruı suç örgütleriyle çıkar ilişkileri içinyor. de bulıınmalarının, göz ardı edilmcmcsı Kitabın, yazarı Doç. Dr. Umit Ozda£ bu eseri doçentlik tezi olarak hazırlamış tır. Kitap, "Menderes Döneminde OrduSiyaset llişkilcri ve 27 Mayıs thtilali" aılını raşımakta olup, 398 sayfadır. Kitap dcıcentlik tezi olduğıı için geniş açıkla maiar, dıpnotları, kaynakça ve isim dizinincsahiptir. Kitabın yazarı, 27 Mayıs ih tılalınden sonra kurulan Milli Birlik Koınitesi üyesi Kıırmay Yzb. Muzaffer Oz 27 May» kıtMaH nin önemine işaret ediyor. Bu uygulamaların dcvletin çürumesıne nedenoldııgunıı.dcvletin uilyonlarlaitadeedilen parasal kaynaklannın yerel egemenlere ve onların silahlı gücü korueulara akıtılmasını ciddi olarak tartışıyor. Kitap nesnel, belgelere ve güneel olayların analizlerinedayanmıştır. Kitapta iki askeri darbe (12 Mart ve 12 Evlül), Sekiz Başbakan ve dört cumhurbaşkanı ele alı narak analiz edilmektedir. Bu kitap, yakın siyasal'tarihimize ışık tutan bir oelge niteliğindedir. 12 Mart, 12 Eylül'ün anlamını, Özel Harn Dairesi'nin gizli içvüzünü, Anavatan Partisi'nin temel kural larını, Özal'ın liberal mi, demokrat nıı, takiyeci mi olup olmadığını, 1991 seçımle rini, Çiller ailesinin içyüzünü, kanıu guvenliği biriminin işleyişini, tıyuşturucu, mafya, çete ve yerel egemenlerin iç içe geçişlerini ve Türkiye'nin dar sokaga sı kıştırılmışlıg'ını ögrenmek istiyorsanız, bu kitabı birkaynak kitap olarak edinmenı/ gerckir. Sevr'den 27 Mayıs Devrimi'nc o günlcrden 12 Mart'lara, 12 EyluTleıcge lışmeleri irdeleyen bu üç yazarı vc Boyut Yaymcvi'ni kutlarım. Siyasetle, toplumsal sorunlarla, tarihle ilgilenenlere her ııç ya pıtı tla salık verinm. • Sevr Dosyası / C.ahıt Kayra / \\o\ııt K/ hıplıirı / l')')7, ?21 \ Menderes Döneminde OrduSiyaset tlişkileri ve 27 Mayıs Ihlilali / Dr l b>/ıt ÖzJtiü. / Ifavıı/ Kıl.ıplnrı / V)')7, W> s Kuşatılan Devlet TürkiyeUyuşturucuMafyaYerel Egemenler / Sıilcvn/tiıı (,>//<• / liovn/ Kttıil'Lırı / / lW, İ24 s Cahit Kayra'nın ısoida) kitabı Sevr Ântlaşması nın nasıl yapıldığını ve nasıl yııtılarak tarih çöpluğune atıldığını anlatıyor Kuşatıian Devlet Türkiye' kitabının yazan Ise süleyman cenç (ustte). SAYFA 8 CUMHURİYET KİTAP SAYI 423