Katalog

2 I A If T 1 8 8 8 LJ llhan Akşit'ten ÇQğu ilk kez yayımlanannefis fotoğraflarla Mustafa Kemal Atatürk'ün anıları i sayfada U Alev Coşkun, yakın tarihimizle ilgili üç kitabı tanıtıyor R savfadn Lt HenriFrederic Amiel'in güncesini Bernard Gagnebin tanıtıyor 10. sayfada ü Oktay Gökdemir, Doğan Duman'ın "Türkiye'de islamcılık'ını degeriendirdi / i uıyfmhı Cumhuriyet Bir usta yeniden gündemde Sabahattin Türk cdcbiyatının tartışmasız en büyük ustalarından Sabahattin Ali'nin "Bütün Eserleri" ıarklı bir anlayış ve düzenle yeniden yayımlanmaya baslandı. Dizinin ilk iki kitabı Sabahattin Ali'nin tüm öykülerini bir araya getiriyor. Kitaplar, Türk öykücülüğünde öncmli vc ayrıcalıklı bir yeri olan Sabahattin Ali'nin öykücii kimliğinin daha iyi anlaşılmasını öykücülükte izlediği çizginin saptanmasını sağhyor. Dizinin yayımlanan üçüncü ve dördüncü kitapları Sabahattin Ali'nin iki ayrı romanını, "Kiirk Mantolu Madonna" ve "tçimizdcki Şcytan"ı yeniden okur önüne getiriyor. MEHMET BAŞARAN 24 D ahuşöyleyaşındayken koc.ı dunyadakı surtkli yeriııi bclirliyordu: Bir gün kadrim bilinirse tsmim ağza alınırsa Ycrim soran bulunursa Benim meskcnim dağlardır. livct, Türk yazınının büyük ııstası, daha ürünleri kitaplaşmadan once dağlan "mosken" scçmisjti kcndisine. Sanatçı ki^iliginin ipu(,laı ı da vardı bu di/A'lcrde. O, iırcttiklfriylc biryol açıcı olacak, ycni ycni gelişmcyc çalışarı (^uınnuriyet DöriL'ini yazmına, labandan geniş soluklar aldıracaktı Anadolu ınsanı gerçek yaşamıyla, özlcmlcri, (,ilcsiylc girecckti oııun öykülcrinc, romanlarına. (Aimhuriyct, dcvrimlcrle ycni bir yaşam biçimini gcr«,cklcştirmcyc (,alı^ıyordu, yazmıınız da dcvrimci dogrultuda gelişmcliydi. Piyordıı ki Sabahattin Alı: "F.dcbiyat, hiçbir /aman yüksck ruhlu yazarların gönül eğlencesi değildir, bir 'hizmet ve mücadcledir'. lnsanları 'daha doğruya, daha iyiyc, daha pızele götüren bir mücadcledir.' lin mücadclcnin hcdefine ulasması için "sanat, bütün ayrıntılarıyla yaşamı kapsamalı, insanda yaşatnak, insan gibi ya^anıak; daha iyiyc, daha yükseğe, daha tenıize doğru koşarak yaklaşmak ıste^i ni, hatta gcrcksinimini uyandırmalıdır." Böyle bir anlayışla yola çıkan yazarın, pek çok çevreyi tedirgin edcceöi, alışılmışla çatışacağı açıktı. Çarpıcı gerçeklerle karşılaşaıılar insan gibi yaşamaya yönelişin, çıkarlarını bozacağı kesimler, elbct kızacak, dijj bileyccckti ona. Adını kolay kolay aöza aldırmayacak, kadrinin bilinmesini de istemeyccckti. Biıinci üünya Sava^ı'nın yıkınıı, geçim sıkıntıları idn de geçmişti çocukluğu, Çanakkaıedeyken dc, Edrcmit'tcykcn de tlyada'da yer alan, bilgc Kaz Dağları, söylenceler anası Ida vardı karşısında. Sabah akşam onlara baktıkça degişik esintilcr uyanıyordu içindc. Insanların çıkar Doğuştnaları karşısında aydınhk bir bildiri Rİbiyui daglar...Cıclcnckscl yaşamıyla, zeytin agalarıyla, nalkı anlamayan yöncticileriyle, küçülüp gidiyordıı gö CUMHURİYET KİTAP SAYI 423 /ündc kasaba. Daha güzel yaşamayı özlüyor, düşlüyor du, Kaz Dağı'na, Madralara baktıkça. Bir şeyler değişmcliydi, bilge dağların, insatıca yasama bildirisi gerçekleşmcliydi. Sonraki yıllarda "dağ"birözgürlük, birbaşkaldırı simgcsi olarak gireccktir şiirlerinc. İlk kitabmın adıDağlarveRüzgâr'dır (19Î4). Kaz Dağlan'ndan kopııp, yörcyi ortaçağ kokuşmuşlugundan arındıran insana geniş çevrenlerden soluklar aldıran "rüzgâr"la özdeşlcşmek istiyordu: Islıklarım senin gibi inlemelidir Herkes beni ürpererek dinlemelidir Riizgâr! Sana, yalnız sana benzemeliyim. 1 lalk şiirinin yalınlığı, içtcnli^i, yeni bir içerikle sü rüp gider siirlerinde... Ozcl mektuplarında, öykülerindc döndürüp dolaştırıp "dağlara" gctirir sözü, keyifle yer verir dag betimlemclerinc (Çirkince, Hasanboğuldu, Sıılfata). iler çcşit pisliği, rezaleti, haksızlı^ı yaşayan Kuyucaklı Yıısuf, tüm kötülüklcre son vcrnıck isterccsine, evindeki eğlence alemine kurşunlarını boşaltır, yolda ölen karısı Muazzez'i iki çamın arasına gomerek, karşısında bir uınut gibi ışıyan dağlara sürer atını... îlkokulıın son yıllarında, evin geçimine katkıda bulunmak için, ayaksatıulığı da yapan küçük Sabahattin, yaşamı, içinden tanımıştır, zeytin toplayıcıların yaşadı^ı Ibrahimce Mahallesi'ni.varbilların oturdugu Aşağı Çarşı'yı, eğlenceleriyle Bayramyeri'ni, Soğııktulupa'yı, C.ennctayagrnı bilir. tlnıck ilmek gözlcmlcmişDevamı 4. suyfada.