Katalog

Bak Bak Desinler Cengiz Bektaş, Evrensel ve Emck gazetelerinde, Yaşama Kültürü adlı köşesınde yazıp Evrensel Basin Yayin tarafından kitaplaştınlan ya/ılarında; gunluk yaşamda gözümüzden kaçan gormediğimİ7 belki de gormek istemediğimizçelişkileri ortaya seriyor. Yaşama kültürüne ilişkin, yaşamın her alanının ırdelendiği, konunun bütunlukıü olarak algılanıp değerlendırılmesine ve hepımizin kendinı sorgulamasına, gözden geçirmesıne yardımcı olabilecek yazıların toplamı Bak Bak Desinler. GULSUM CENGİZ ır evın sevısının olması, sozunu da ha oncc duymuş muydunuz^ Bcn ılk kez, 1994 sonyannda, Altınoluk Beledıyesı'nın du/enledığı Yaşama Say gı Panelı'ne katıldığımda, panelın başka bır konuşmacısı olan Cengız Bcktaş'dan duydum Cengız Bektaş Yaşama Kultu ru ıi7crıne surdurduğu konuşmasında yaklaşık olarak şunlan soylemıştı "Şımdıkı evlerın sevısı yok Kendı ya şama kulturumuzc uygun olarak yapılan eskı konutlar, yedıden yetmışe herkesın gereksınımlerı duşunulerek yapılmıştır Daha sağlıklı oldıığu bılınen ahşap evle rın pcncerelennın onundekı kııçuk de mırlı çıkıntılaı, ya evın kuçuk çocuğu so kağı ızlesın, ya da kuçuk çocuk sokakta oynarkcn cvın yaşlısı orada oturup çocu ğa go? kıılak olsun dıye Şımdıkı evle nn daracık merdıvenlcrden, kutu bııyuk luğundekı asansorlerden cenazelerımı /ın tabutlarını nasıl çıkaracağımızı du şundunuz mu?" Duşunmemıştık Duşunmııyordıık Ikınu konut uğruna donumlerce tarını alanını ınşaat alanına çevırırken, guzelım zcytın agaçl^rını bııcr bırer kesıp yok ederken duşıınmııyordtık Cengi7 Bek taş, 25 9 1995 tanhınde Lvrensel ga/ete sınde yazdığı bır ya/ısında ınsan davra nışlanyla yaşama çevresı arasındakı ıli!} kıyı ve çelışkılı davranışlarımızın ncdenı nı şoyle açıklıyordu " Bılerek bılımeyerek seçmelerımızle, once kendımızı, sonra da çevremi7i, toplıımumımı yaratıyoruz Ozu ıle sozu bıı olmayı çok onemlı ışler de olçut olarak kullanmaya çalışıyoru/ da, yaşamımızı yonlendııen, çoğu da gunlıık gıbı go/uken seçmelenmı/de soyledığımı/le yaptığımmn bırbırını tut mamasını goz ardı edıyoı uz L,n çok da kendı kendımıze yalan soyleyerck " Cengiz Bektaş, "Yığıt Yattıöı Yerdcn Bellı Olıır" başlıkli yazısında, bıı çelışkı lı durumun kışının kcndıne, yaşam bıçı mıne, kultııruneyabancılaşmasınaneden olduğunu anlatarak şu orneğı vcrıyor "Çofiumuz ıkryuzluluğu elbette ustıımu /e almayız Ama çocugumu/un dogrıı duıust yatına, çalışma yerı yokken, lco nuklarıçın kılıtlı "salonlar" cfuzcrı/ Mut fağımı/ banvomuz, kendı beslenme, yı kanma alışkanlıklarımı/a gore değıldır Hcp yınclcdığım bır başka ornegı ak taıayım Kendı doğduğum kentte, bılı nen, koklıı on aıle ıı/erınde yaptığım bır Cengiz Bektaş'tan denemeler toplamı tc goçmek zorunda kalan ınsanımızın ya şadığı yabanctlaşma, bana, Mayısta Uz gun Gonluın kıtabımda yer alan şu dıze lerı yazdırmıştı evler gorurum karşı kıyıda u?ak yıldı/lar gıbı sonuk ışıklan Kımı bahçe ıçınde tek katlı kımı sırtsırta gccekondu Bır vanı Istanbul Bır yanı Anadolu Arabesk şarkılar taşar kapılarından dışarı vc tarhana kokusu bakarken duvardan esrık Madonna desenlı halı " Cengiz Bektaş, ıkıncı derımız dc denı len, en yakın yaşama mekânımızdan, ev lerımızden başfayarak sokak, semt ve kentlerımızın konumlandırılışını ırdelı yor Kent olmanın, kentlı olmanın olçutlerını ortaya koyarken, kentımızde olup hıtenlere suskunlıığıımıızu sorgııluyor Kent Olmanın Olçutlerı yazısında "Gu numıi7de "kent" olmanın olçutu, bır yer leşmcnın oturanlarına sagladı^ı, kışı ba şına duşen yeterlı yeşıl alan, eğıtım sağlık alanları vb gıbı en çok bılınenler dışında gene kışı başına duşen tıyatro, dınletı san dalyesı, kıtaplık alanı, sanat kultur alan larıdır Cunku ınsanoğlu, ancak bu olçut lere uygun bır yerde, karnının doyması ıçın çalışaca^ı saatlerın toplamuu en aza ındırerek, daha çok etkınlık ıçınde daha çeik ınsanla bırlıkte olabılır, daha varsıl bır yaşama dıızeyı tutturur, daha ınsan olabılır Istanbul buyuyor, dıkebden ler gokdelen dıkıyor konutlar yapıyorlar ama, kımscler kıtaplık yapmıyor orne gın Bır de, bızım vergılerımızle, kentı mızde neler yapılıyor dıye sormııyorıı/ Bızden toplanan paralarla, bızmı olçule rımi7 dışında hem de ancak ust gelır du zeyındekıler ıçın konut blokları yapıLyor, hıç ses etmıyorıi7 Bu tepkısızleşme kole leşmenın çağdaş turu geıçekte Ya7ar, bu tepkısızlığe karşı, yaşarru sa vıınma sorumlulu&umuzu anımsatıyor bıze Bergamalı koylulerın verdığı mucade leyı konu ederek, Turk Avdınınm Yaşa ma Oylumu dızı yazılaruıda Lğıtım sıs temımi7i, unıversıtelerımi7dekı yapılan mayı eleştırırkcn, ılkokulların sosyafodak olarak ışlevınden, yaz okullarının one mınden sozcdıyor Gerçek Bir Kekemeden Kekemelik Öyküleri CETİN YİĞENOĞLU T tea anımı pek kolay olma yan bınsı Bır gaze Cengiz Bektaş gerçekierie yüzleşlrken umudun bir an blle dıslanmaması gerektlglnl vurguluyor yazılannda B araştırmada, hepsının kuvetlı banyo yap tırdıklarını saptadım Bır kezcık doldu rııp ıçıne gırmemışlerdı bıle Neden kıı vct koyduruyorlardı oyleysc5 Bcş on yıl sonra bır gun bır Avrupalı gıbı durgun su da yıkanmaya alışacakları ı<,ın mir1 Hıc, defiıl1 Ne dınsel ınançları, ne de alı^kan lıkları bıına ııygun Bı/ım ınsanlanmı/ duıgun suda yıkanmayı yıkanma saymaz lar Oyleyse neden kuvet Çunku"Bak, bak" derleı Anıan "bak, bak" demesın ler dıve yaptırılan kuvet en a/ından 1 5 m2 fazla yapı yaptırıyor Cengı/ Bektaş, "Konutu yaşama bıçı mıne ııymayan kışının durumu nc olabı lır kP" sorusunu soaıyor Goçebe Olmak başlıklı yazısında ve yanıtlıyor ' ledırgınlık, yabancılaşma Ayrımına varsa da varmasa da yabancı laşma Paylaşmayabıleceğı konutunda yaban cı olan kışının komşularıyla yaşayacagı sokakta durumu ne olıır1 Ln azından gene yabancılık Lvıne, sokağına, yabancı olan kışının elbette bır "alan"ı, uerken kent'ı de yok tuı Goçcbedır kısacası " Ulkemı/ msanının gnçebelığı, yuzyıl lardan ben suregeltn 'go(,"u bılınen bıı gerçek Savaşlar lcuraklıklarvb çcşıtlıdo gal, toplumsal ve ekonomık nedenlerk ınsanımızın yerkııre ıızerındekı hareketı suruyor, Orta Asya'dan Anadolu'ya Ana dolu'dan buyuk kentlere, Anadolu'dan Avrupa'nın ortasına AJmanyalara, hatta Avustralyalara kadar Cengı/ Bektaş, Zorunlu Goc, başlıklı ya/ısında ulkemız ınsanının yaşadığı goç olgusunıı satırbaşları halındc de olsa anımsatıyor bıze "Doğu Anadolu'dakal kınma lyn yeterlı yatırım yapılmayınca, ınsanlar ağaıarın elıne bırakılınca, ne ola caktı kı goçten başka Bır dc ustune ust luk Osnıanlı'dan kalma yontem "Tehcır" Zorla goç ettırme Fatıh, ta Rı/c'den almış ınsanları, Yu goslavya ya yc rleştırmış Istersen gıtme 1920'lerın ılk yarısında Yunanıstan'la 1 urkıye aıasında mubadelc dedığımız olavda da boyle olmadı mı> Şımdı de "Tehcır"ı yaşamadık mı ? Koyler boşaltılmadı mı'" Ncdenı nc olursa olsun, buguıı de bu tıın hı/ıvla vc yakıcıhğıyla sıırııyor goç, Sonuc,, loprağından solculmuş ınsanlar, kentın kıyıciğındakı gecekondularda ya şama tutunmaya çalışan kadınlar, kalaba lık sınıflarda cğıtıııı gornıeye calişan (,o cııklar ve ışsı/lık, yoksullıık, alabıldı&ınc yabancılaşınası ınsanların Kırsaldan kcn Kendı kuşağın dan meslektaşları arasında namı dığer "Pepe Ozcr" Kcndısı "pepe" yc rıne "dıldaş" dı yor Genç meslektaşlarının ' duayen"ı Adını hep scvgı ve sempatıyle anan dostlarının gozunde çızdığı genel profıl de ıse gonuf adamı, sevgının tılsımlı gi7e mını keşfetmış bılge Kendısıne yakıştırdığı rol de bu son be tımlemeyı tamamlıyor Özer Oztep bu yanıyla anlamını henuz kımsenın açiklayamauı.gı "yaşam" denı len bılınmc7in Ozcr Oztep sahnesınde mızansenını yaptı^ı oyunun başıolune çı kardığı kendısıne yıne kendısının ıronı spotlarını ışınladı^ı bır oyuncu, bır usta yonetmen Bılırsınız kı kekemedır,ama soyleşıye başladığınızda kuşkulanır, rol yaptığuu sa nırsıruz tğer kazara oğretmenı olup da okuJ tı yatrosundakı oyunun kekeme rolunu ve rırsenız, galada bulbuJ gıbı şakıyarak bır çuval ıncın berbat edışıne tanık olabılır sınız Bır bakarsınız genç bır muhabır olarak karşısına dıkıklığı 'Şeyhulmuharrır"le beş dakıka konuşabılmek ıçın yarını saat vaktının olup olmadığını soracak denlı hın curetkarlık sergıleyebılır Kekemelik ozrunu ortme "şecaat"ınde sevgılısı adına "Ah orgazm yeteneğın de kekemelığıne çekseydı" uydurmacasıyla hıç odun verır gorünmedığı lıbıdosuyla da dalga geçebılır Sonra kıtabında ya7 madıgı "Ha bu dıl var ya, bu dıl, gcrektı ğınde kelebeğın kanatları eıbı çalışır" anekdotuyla altı oktavlık kankahaların fı tılını ateşler YsşfltndsnHsn bHnnoz Yaşanta Kutturti Cengiz Bektaş, Evrensel ve Fmek ga7e telermde, Yaşama Kulturu adlı koşesın de yazıp Evrensel Basın Yayın tarafından kitaplaştınlan yazılaruıda, gunluk yaşam da gozumuzden kaçan gormedığımı/ bclkı dc gonnek ıstemedığımız çelışkılc rı ortaya serıyoı Yaşama kultunıne ılış kın, yaşamın ncr alanının ırdelendiği, konunun Dutunluklu olarak algılanıp değer lendırılmesıne ve hepımızın kendını sor gulamasına, gozden geçirmesıne yardım cı olabilecek yazılann toplamı Bak Bak Desinler Ustelık bır şaırın kalemınden çıkmış, geçmıştekı ve nugunku kulturel /engınlıklerımm damıtaıak yazılmış du yarlı, geıçekçı, şıırsel deneme yazıları ( cngı/ Bektaş, gerçeklerle yuzleşırken umudun bır an bıle dışlanmaması gerek tığını, 19 5 97 tarıhlı ve Dollenme Çağı başlıklı yazısında oyle guzel ortaya koy mıış kı1 "lyı bır şeyler yok mu? Olma/ olıır mıı' Hcr şcyden once bız varız, emek var, uretenler yaratanlar var Bızım umudu mu/ şuna buna nasıl bağlı olun' Bızım umuuumuz kendımuden lyıyı/, aydınlıği7, guçluyıi7, umuduyuz, umut uıctenlerız Vi7 ı»elır tırıs gıderler "jıı ılkyaz gunlcıınde çevrenıze bakın J ler şey ciollenıyor1 " • Bak Bak Desinler/ Datcmı/ Cengiz liık/dş/ \ vrensel Basın Yayın/ Ağmtcn l'J'JS/ İV)\ Göçolgusu 8eni özrünkı ssvmiştim Gun gelır.ozrunu yok etmek ıçın aku punkturle sağaltıma gırısır Ama sevgılı eşı "Gul Abla'nın "Senı ben bu ozrunle sevmıştım" yakınması u/erıne bır an du şunmeden bırakır akupunkturu Ozer Oztep bu Bmm kusalc ıçın bır aöabey gazetecı Bıldı^ım kadanyla kalemı kekeme dc ğıldı, çok uretken gazetecıydı, ama ne dense hıç kıtap yazmamıştı Şımdı bu ılkle kıtap yazma konusunda kı kekemelığınden kurtularak en onemlı ozellığını "Gerçek Bır Kekemeden Kekemelik Oykulerrnı hıç kekelemeden ya7mış Sanırım okurlar kankaha hıçkırık larının kekemelıöınde pek kolay okııya mayacak bu kıtanı Dıle^ım Ozer Ağabey ın engın yaşam bırıkımını dc sayfa sayfa damıtarak daha nıce kıtaplar yazmasıdır • . Gerçek Bir Kekemeden Kekemelik Öyküleri/ Özer Öztep/ Yayınlart CUMHURİYET 117 <tay/a/'Aksny SAYFA 10 KİTAP SAYI 460