Katalog

BELGE YENI YAYIN DONEMI/96 SONBAHAR belge yayınlan "Sonbahar Kitaplanmla, çok kültürlüliik,yaşam, direniş ve deneyiııı..." Eduardo GALEANO SÖZ MEZBAHASI Yorgo ANDREADİS NİÇİN KARDEŞİM HÜSNÜ? Abdı Ipekçı odulu sahıbı Yunan yazaıı Yorgo Andreadıs'ın, ıkı yakadan ın.sanlarııı so/el larıhlerını anlalmaya dcvatn cdıyor. Ve bır TurkYunan doslluk pıojcsının ılgınç oykusu Uruguaylı gazetecı ya/ar Eduardo Galcano'nun Ohc, Çu En Lay, cskı Çın ımparaloru ve dığerlerıyle loportajları, anıları, yorumları, dencmelen. Galcann tutkunlannın elınden bırakamayacağı onu tanıınayanların ıse mıithış bır keşıtte bulunacakları bır ya/ar Ga/elccılığı bır yazın sanalı duzeyıne yuksellen bır yazarın çalkanlılı 60 vc 7O'lı yıllardan ızduşumlerı. Sait Efe KURT AĞZINDA KUZU Saıt Efe, TAYAD vc IHD Dıyarbakır şubesı odullerını kazanan oykulerınde 12 Eylul donemı Dıyarbakır zındanlarını, larklı bırdılle anlatıyor... Mustafa Cemal EŞİTLİKÇİ TOPLUMLAR Somurusu/ Bir Tuplum Için Antropolnjik Incclcmc Araştırmacı Mustala Cemal ınsan loplumunun kokenlerını sorguluyor Ele aldığı başlıklar toplumun oluşumunu, cınscl emek bolumunu, goçebelık ve oba orgutlcnmesı, boluşum vc armağan, ınsanın uıclım vc ycnıdcn urctım surccı, eşılsızlık somuru ılışkısı hıycrarşının doğuşu duşunce ve duygu, gelecck toplum u/crınc Panait Istrati HAYDUK'LAR O bır kadındı. Adı "koruluktakı çıçck" anlamına gelcn Floarea Codrılor Kendı dcyınııylc "çıçcklcrdcn gelmış"tı. Anlayacağınızbızım sokağın dılıylc'pıç'tı Scvgılısı.yığıl haıdukBalkanlardan haydula boyle dıyorlarCosma olunce onun ısyancı mırdsını kuşanıp 14 adarnıyla bırlıkte "karaıılık vadıye " çekıldı. Oncc kcndısı sonra dığerlerı başladı anlalmaya hıkayelcrını... Osmanlı ışgalı yıllanydı .. Yercl ılbırlıkçı gospador vc onların sılahlı mıılrc/.clcn olan poicra'ların zıılmu artık had safhaya ula^lı Kımı kolclığc karşı oldu kıını /ulmc uğradı, kımıdc kaybolan adalclı aıadığı ıçın "karanlık vadı'deydı. Sılahları vc ağır ve golgelerıyle bu adamlar haksızlıkların zulmun ve zorbalığın karşısmdadırlar... Yorgo Andreadis TAMAMA / PONTOSUN YİTİK KIZI Karadcnız'ın yaşanılabılecek vc herkese yetecek yeşıl barışının kanı, ofke ve nelrete bolğulduğu acılı bır donemde yaşanmış gerçck oyku Bır kayboluş ve buluşmanın oykusu Ponıos'un Yıtık Kızı TAMAMA Halkların kardeşlığıne adanmış bu trajık öyku, Yunanıslan'da 1993 Abdı İpekçı Barış ve Dostluk Odulunu'ndc sahıbı... "Savaşın guzelı, adılı olmaz. Butun savaşlar gaddarcadır ve katılanlart kotuleştırır, onun altında yalan ne olursa olsun . Dın savaşları, ulusal ve ırk adına yapılan savaşlar, kardeş kavgaları, ııısanların ıçındc sakladığı cn kotu ozellıklcrı gun ışığına çıkarır..." dıyor yazar Yorgo Andreadis. Hasip Kaplan BİR ONUR KAVGASI Ciırc'dcn Slrasbııurg'a Dışkı Yedirme Davası Bır donem ga/etclerın manşellcrınden du^mcyen Ycşılyurt olayının dava dosyası Avukal Hasıp Kaplan tarafından kıtaplaşlırıldı Dunyanın en onemlı ınsan hakları davalarından birı olan bu dava sonucunda T C hukumclı Yeşılyurt köylulcıınc tazmınat odcmeyc mahkum oldu. Maria Amariotu ŞEKER KAYNANA/Girit Masalları Bugıın CJırıl Masalları sadecc bu gı/cııılı adada değıl, Ege'nın bııçok koy vc kenlıııdc de anl.ılılmay.ı dcvaın cdıyor Gırıtlıler masallarını kcndılerıyle bırlıklc getııdılcı, gıdeıılerın dıışlcrını vc ınasallarııu bırlıklc golurmclcıı gıbı Mıtos dı/ısındc dalıa oncc Huscyın hrdem'ın Sıyabcıul ılc Xcıe yayııılannıışlı "Bu masallarda hıçbır .ıldalmacaya yer vcrıncdcn, sade ınsanın lıulun ruhu vc samımıyet rcsmı aksedıyor Derleme DÜŞÜK YOĞUNLUKLU ÇATIŞMA İLAN EDİLMEMİŞ SAVAŞ ABD savaş slralcjısllcıının cn son moda doklıınlerınden bırı olan "duşuk yoğıınluklu savaş'la ılgılı olarak Almany.ı'dakı Ycşıllcr Partısının duzcnlcdığı bıı kontcıansa sıınulan tcblığlerdcn oluşan bır kılap Bugun Turkıyc'dc dahıl Ml'ye yakın ulkcdc bu doklrın bıllııl uygulanıyor vc savaş ııısanların gunluk yaşamını doğal bır uzanlısı halınc sokuluyoı Yaşamını ulkedckı sosyalısl kavgaya adamış gcnç' bır adamın, Mıhrı Bellı'nın gozunden dunya ve ulkcdekı gelışmelerın devrımı ı bır perspcktıftcn .soıgulanması vc aynı zamanda yakın laııhlc bu hesaplaşma . Bıryandan Yaratıcı Marksızm larlışmaya açılırkcn.otc yandan Turkıyc Solu'nun Sorunları vc Recl Sosyalı/nı Bunalırııı ele alınmakla.Kurt Devrımı ırdelcnmeklc ve bu bağlamda sol bıılığın vc sosyalıst partının programalık ıçcrığı tartışılmakta... Mihri Belli GURBETTEN NOTLAR Şehtnus Güzel FRANSA'DA AŞIRI SAĞ ve IRKÇILIK "lrkçılık,Iaşızm,nazızm,yabancı yahudı vc yabancı duşmanlığı bır duşuncc veya bır 'goruş' değıldır.Bırer suçtur bunlar. Bunu bağıra bağıra yınclemck ınsanlık gorcvımızdır" dıyor Prof Şehınus Guzel kılabının gırışınde Faşıst/ırkçı yuksehşe set çckcbılmek ıçın, Guzcl'ın otopsima.sa.sina yatırdığı Fraıısa orncğı, lanhsel belleğı dırı tutmayı/sarsmayı hedeflcrkcn aynı zamanda bu yuksehşe karşı ııasıl mucadcle cdılcccğının omeklcrını sergılıyor.. ÖmerAsan PONTOS KÜLTÜRÜ Bu kilap, bırgerçeğe, "Pontos Kulturu'ne ulaşmak değıl, yaklaşmak vc bu kullur ınıra.sını onunıu/dekı kuşaklara ılctmck kaygısını ta.şıvan bır çahşmadır. Başlarda bır mcrak vc yontcmsız başlayan bu çalışma ya/arın yurcğını lutuşturduğunda artık gcrı donıılmcz bır yola gırılmıştır. Ornek çalışmalar ararken yazar yol ve yontcnı oğrcnır Dalıa çok bırıncı kaynaklara yonelır. Kcndısı kılabın lartışılma.sını, karşı lezlerın ortaya çıkmasını ı.slıyor "Çunku", dıyor yazar, "ancak o zaman kotıu ycrlı yerıne oturur, tartışılır ve çozulür." Michael Löwy DİN VE MARKSİZM Kurtuluş Teolujisi Meydan Okuyor Irlan Cure laralından çevrılcn çok gunccl bu koıuıya dıne marksı/mın dınc yakl.ışımına dcğındıklcn sonra Latın Amerıka'da yukseien "muhalıl" kılıse yaklaşımına yanı "kurtuluş teolojısını" ele alıyor, bu konuya ılışkın dencyımlerını dcğerlcndırıyor Panait ISTRATİ TELÖRENİZAK Turkıyc'dc çok scvılen, cserlerını Iransızca ya/an romen yazarı Istratı'nın lurkçe'de daha oncc yayınlanınamış uzun oyku.su Mısır'dakı kozmopolıt lıman kentı Iskcnderıyc'nın gızemlı havası. Buraya savrulanların, bu arada Yahudı gencı I/ak'ın oykusu Faysal Dağlı ATEŞTEN PORTRELER Anı yazmak olümün elınden bırşeyler kurtarmaktır, demiştı cdebıyatın buyuk ustalarından bırı. Gazctccı Faysal Dağlı, yılların bırıkımıyle oluşlurduğu malzemeyı ustaca bıraraya getırmış ve sahte tclorgulcrle ayrılan sınırlann otesınde ve berısındekı ınsanlan yazmış... Gazetecı Mehmet Şenol'u, İbrahım Incedursın'u, Mcla Evdıla'yı (yuzyıllık buyuk çınar), Rcmzı Nafız Reşıd'ı, Leyla Zana'yı ve dığerlerını... Coğrafyamızın bılınmcz dcrııılıklcrındc at koşturmuş gazetecı Dağlı ya7dığı portrelerele .. Ronald Fraser İSPANYANIN KANI İç Savaş Deneyimi /19361939 Sozel larih anlayışının en başarılı orncklcıınden bırı sayılan bu çalışmada "1968/lsyancı BırOğrencı Kuşağı'nın yazarı Ronald Fraser, bu sıslematık larıh çalışması ıç savaşa katılanların çatışan ıkı laralın a.skcrlcrının, kadınların, toplumun doğrudan lanıklıklarına dayanıyoı Tarıhın ıçlcn bır anlatımı halkın belleğı, sıradan ınsanlaıın bakı.şıda bu çalışmada yer alıyor. Dönemın soylemı, alışler, bıldırıler, gazeıe kupurlerıyle yan.sıyor, tarıh bellı bır yaklaşım ıle yenıden yorurnlanarak yazılıyor, bırdoneının kcndı ıç.sel mantığı yakalanmaya çalışılıyor. Kılap, Ispanya u/elındc "ıç savaş"ın na.sıl bırşey olduğunu algılannıasına da olaııak sağlıyor. Yayın cvıınız daha oncede "Ulkeler ve Bolgcler vc Dızısı" ıçersındc bu larz çalışmalaıa, Nıkaragua, Salvador, Yunan vc I.ubnan ıç savaşlarını elc alan kılaplarla ycr vermıştı. Haydar Işık DERSİM TERTELESİ "Dersımlı Mcmık Ağa" adlı romanıyla tanıştığmız Haydar Işık'ın bclgescl roınanı, trajık bır doncmdcn gunumuze u/anan ızduşumler. . Mehti Zana ZELAL /Yeniden Doğuş "Mchtı Zana'yı 1967 yılından berı, daha doğrusu Doğu Mıtmglerı gunlerınden bu yana tanıyorum... Mehdı, tanıdığım gunden berı bcnde hep bır volkan ızlcnımı bıraktı. Bır volkan gıbı .son dcrccc dınamık, dcvamlı harekel halındeydı. Olururkcn bır kıpır kıpırdı. . 12 Marl donemınde Mehdı'yle Dıyarbakır vezaevınde berabcrdık 12 Eylul donemınde ayrı ayrı cezaevlerındc tutulduk 1990lı yılların orlalarında yıne cezacvınde berabcrız ." Isnıaıl Bcşıkçı Bu kıtap yınc bıı cczacvı surecını anlatıyor DEP mıllelvckıllerıne yapılan komplonun onccsını vc sonrasını . Ergun Aydınoğlu SÖYLENMESEDE OLURDU Bir Siyasi (Idvmcnin Olu/ Yıla Dış vc Duş (iıcırtıları "Eğcr yaşamımız goçcbc ıse hafızamız ycrlcşıklır" dıvoı Marcel ProuM Charlcs Peguy ıse, "Halı/a ve yaşlanma kumaz ve duzencılere değıl, şıddetı yaşayanlara vcıılrnış bır lanrı krallığıdır" dcıncklc. Darbclerın ulkc dışına suruklcdığı ınsanlanmızdan bırısı olan Ergun Aydınoğlu. bu kılapla bır anı/gunce larzında 30 yıla yavılan ozlemlcrını, dcğerlendırnıelerını nollarını aklarıyor okuyucuya. Dunyaya, dışardan ulkcye ve kendıne bakan bu yazılarda, hcrkcs kendınden bır parça bulabılır Gazclecı Lıssy Schmıdt, I959'da Almanya'nın NVıcsbadcn kcntındc doğdu. Guncy Italya'da.Turkıye'de ve Irak Kurl bolgesınde yaşadı. 3 Nısan 1994de olduruldu Yaklanan kalıllerın Saddam rejımınce yonlendırılen kıralık kalıller olduğu açılkandı. 19821991 donemınde Turkıye'de 1991den olümune kadar ıse Irak Kurdı.stan'ında serbesl gazelecılık yapan Schmıdt, Tageszeıtııngen, Frankfurtcr Rundschau ve Bcrlıncr Tagesspıcgel ıle Fransı/ habcr ajansı AFP ıçın muhabırlık yaplı. Bu kılap Irak Kurdıstan'ında ıkı yıllık ozerk yonetım surcsınce yapılmıs kronolojık olarak sıralanmış roportaj soyleşı ve yazılardan oluşmaklddır. Yazar Kurtlcrın ılerı .sanayı ıılkclerıyel olan ılı^kılcrı ncdenıyle yapılan tartışmalarda solcu bır gazelecı olarak kcndısınc sorulan soruyu okıırlarına şoyle ıletıyor: "Oyleysc bızım nasıl hayatta kalabıleceğımm soyleyın". ÖZGÜRLÜĞÜN BEDELİ Irak Kürt Bölgcsinden Röportajlar (199193) Ertuğrul A ladağ AŞKIM RONDA/ Bir pomak öyküsü Muğlalı mımar Aladağ başarılı ıkı kıtap (KENT1MIZ1N OYKUSU/Muğla'da Rum Izlerı ve ANDONIA/Kuçuk Asya'dan Goç) çalışmalannın ardından, bu kcz de goçun bır ba.şka yonune el atıyor.Musluman Pomakların Anadoluya goçu.. Bır aşk oykusu orgü.su ctralında, ycrcl değcrlcrın, sıla ozlcmının ın.san vc ınsan yaşamı uzcrındekı derın ctkılerı anlatılıyorkıtapta .. Mehmet Uzun NAR ÇİÇEKLERİ Çok kültürlülük üzerine denemeler DIASPORA... Surguıı acılı bır sozcuktur. Yuzyıllardır Anadolu topraklantıda bır o yana bır bu yana savrulan/savUrtulan ınsanlarımızın, ermenılerın, Rumların, Kurtlenn ve farkında olmasalar da Turklerın bu yaman göçerliklerı ve bu topraklardakı çokuluslu, çokdıllı, çokdınlı, çokkültürlu zengınlıklerının ızlerı aranıyor bu denemelerde...Mehmet Uzun, yayıncvımızce yayınlanan "Yıtık Bır Aşkın Gölgesınde" adlı romanıyla Belgc okurlarına mcrhaba demiştı. Şımdi ıse eskı Yunan klasıklcrınden çağdaş yazarlara uzanan bır tarıhsel gelgıt ıçındc, Dıyarbakır'dan Montrcal'a uzanan bır coğrafyada kcndını ve unutturulan komşularının mısarını aıamaya çalışıyor. "Kaybolmuş kentın eskicısi"nin bu arayışına kalılmaya değcr. İstanbul'da ve Diyarbakır'da AZALIRKEN YELDA (iazctccı vc ın.san hakları savunutusu Yelda'nın azınlık guruplarından ınsanlarla soylesılerı, yorumları, dencmelen YA BASTA / ARTIK YETER! "Tum gokler vc topraklar ıçın onlara tahakküm edenlere bır dclada değışlırmek bunu yapabılmck ıçın, bız ısımsızler, yuzu olmayanlar, kcndını clc vcrcnlcr profcsyona] umutlar', bız dağda olanlar, adımları karanlık olanlar, bız, saraylarda sesi olmayanlar, ozcl arazılerdc yabancı olanlar, hcr zaman olu olanalar, larıhın mulksuzlcrı, vatansızları, gcleceksızlen, ta/c olVenın sahıplcrı, keşledılmış hakıkatın sahıplerı, nefrelın uzua gecesıne uzanmış olanlar, sahıcı kadııı vc crkcklcr... En kuçukler En onuılular... En sonuncular. . En lyıler.. Bıze şımdı gcreken şey, sozlerımızı ıçerıye alabılsın dıye kardeş kalbın kapısını açabılmektır."Isyancı komutan yardımcısı Marcos'un dcrledığı bu kıtapta, 1993 Ocak'ında Meksıka'nın "guncydoğusu" Chıapas'ta başlayan Zapatısl ayaklanmamn sozlerı yer alıyor Ncolıbarızmc vc yenı dunya duzcnıne karşı ezılenlerın umudunu haykıran bu yazılarda "ıkı guneydoğu" yukarşılaştırma ımkanları bulabılırsınız Son 12 yıldıı ulkcmı/dc bır savaş suruyor Bu gune değın savaşın yolaçtığı kayıplar ara.sında, 2 bın kadarı olunı mangalaıınca kalledılen. loplarn 19 bın olu, ıkı mılyona varan ıç goç vc çoğunluğu guvenlık guçlerınce yakılarak orladan kaldırılnıış 2200 koy. Bu rapoı savaş yasalarının vc ınsan haklarının çığnendığı vc bu ıhlallcr sırasında ABD ve NATO tarafından .sağlanan sılahlaıın kullanıldığını bclgclıyor 1992 ıle 1995 ara.sında mcydana gclen 29 vakanın ıncelenmesıne dayanan rapor belırlı sılah sı.stemlcnyle ıhalelcr arasında bağ kuruyor. SAVAŞ vc İNSAN Türkiye'ye Silah Transferleri ve Savaş Yasaları Ihlalleri BELGE YAYINLARI/BELGE KİTAP KULÜBÜ Divanyolu Cad. Binbirdirek İşhanı No:l 5/4409 Sultanahmet/istanbul Tel: 638 34 58 Tel/Fax: (0212) 517 44 53