Katalog

r telos'tan fuar merhabaları eh, her şeyin bir bedeli var... bir fuar döneminde, sizleri, birlikte çıktığımız "keşif gezileri"nde yepyeni beldelere ulaştırabilmenin keyfi de, kolay elde edilmiyor kuşkusuz... ama, baykuşumuzun yandaki hali, hiç de yüreğimizi sızlatmıyor... geziler, çapı giderek genişleyerek sürecek... size de kolay gelsin! İnaanoğlu Cennerten Kovulunoa Başladı Efsane "1914 Eklmi'nin sorüarında üç erkek kardeş atlarına blnip Büyük Savaş içln.. askere yazümak üzere, Montana Eyaleti'nln Choteau kasabasından, Oüneybatı Kanada'dakl Calgary'ye gittller. Tek Darbe adındaki yaşlı blr Cheyenne de... onlara eşllk ettl." Jim Harrison'ın dev yapıtı DÜ4Ü4 Kfıaneleri, kıskançlık, öfke, aşk, lntlkam glbl, Insanoğlunun en evrensel ve temel duygularının tellerlne dokunmayı başaran yürek burkuou blr eplk. Çıplak, ham güzelliğiyle Montana, Fransa'nın kanlı savaş alanları, delirmlş blr dünyada adalet İçln savaşan Insanlar. Bu kltapta yer alan öteki lkl kısa romanla birlikte, kitaba adını veren bu güçlü öyküde, Harrlson, ashna bakılırsa, çılgınoa bir yaşama tutkusunu anlatıyor. tlk olarak 1895 jılında yayınlanan Merhamet Sokagı, her bakımdan modern, yayınlandığı dönemln blr tabusunu yıkan, eşclnsellik konusunda yazılmış, bilinen ilk roman. Bunun yanı sıra, yazar, klasikmodern kanşımı bir kahraman yaratmış: Sevdlği beyaz delikanlıyı öldürerek tutkunun tutsaklığından kurtulan, eşcinsel bir Othellol Böylesine olgun ve şaşırtıcı bir romanın yüz yıl önce yazılıp yayınlanmış olması, roman sanatı bakımından önemli blr uğrak. Ama romanın daha önemli bir özelliği var: Sanki "bugün" yazümıa gibi... Romanın kahramanı, BomCrioulo admda blr "zenoi". 0 dönemin Brezilya'sında "makbul" olan "zenci", toplumun kendisine verdiği "çok mütevazı" yerle yetinmesini bllen, çok uysal bir "zenci'dlr; yanl televizyondaki Brezilya dlzilerinden, Köle Isaura'dan lanıdığımız "zenci". Oysa Adolfo Camlnha'nın yarattığı "zenoi" geleceğln siyahıdır: Boyun eğmeyen, akıllı, güçlü ve beyazlar karşısında aşağıhk duygusu tasımayan, eşcinsel bir siyahl Radıçkov'un romanlannı, öykülerini okurken, bir anıstırmanın bir genellemeye gideceğini bekler, eğlendirici bir fıkrayla karşılaşırız; fıkra birden balon gibi patlar, rengârenk, cümbüslü sular sıçratır. Radiçkov, imgelemi ateşleyen anlatıın yollan ve de güçlü bir "şimdi" duygusuyla, tarihteki bütün öteki büyük halk hareketleri gibi, antifaşlst hareketln de, nasıl halkın köklerinden fıskırdığını, onların özlemlerinin özü olduğunu göstermıstir. "Ana, 'Ah Tanrun, ah Tannml1 dlye bağırıyordu, çünkü bütün gücü tükenmlşti. 0, umudunu, boş yakarıya bağlıyordu. 0nun gibi bir başka kadın da blr yaşamın bağıslanması içln bütün gece yakarmış, sabah uyandığında 0 yaşamın yltirtldiğlni görmüstü. Ispanyol yurtsever Jullan Grlmau'nun llkbaharda ıdam edilişinden 6nce olanlan anımsıyor musunuz? Karısının, ABD Başkanı'na, kocasınm yaşamını kurtaması İçln yakanşını? 0 gece Birleşlk Amerika'nın nasıl uykuda olduğunu, Başkan'ın uyuduğunun söylendiğinl anımsıyor musunuz?" Carmela Pratantonio, yayınevimize yazdığı bir mektupta, "Narin bir kitaptır Sevgili Richard G«re, bu nedenle, onu örselemeden okumanız gereklr," dlyordu. Bir mektubunda da, "Hayat nasıl tatlılaştırüır? Onu yaşayarakl" diye yazıyordu. Peki, nasü bir kitap bu Sevgili Richard Gere? Romanın birlnci tekil klş i 11e konuşan (yazan) kahramanı, kımı çevrelerde "bayağılık" ve "zevksizllk'le tanımlanabilecek bir şeyln düşünü görur. Düşünde, ABD'l! ünlü sinema oyuncusu Richard Oere ile birlikte geçirilecek bir tatil kazanır. Piyangodan çıkan, blrçok kadının "düşlerini süsleyen" bir erkekllk simgesll "Orta malı" bir ortak fantezi. Metln, bu kolayca parçalanabilecek billnçll sıradanlık üzerine İturulmuş. tyi ama, şu ortalıkta pek görünmeyen soru ile karşılaşınca ne yapacaksınız: Ya Richard Oere, "kadın'dakl "gizll erkeğl" simgellyorsa ve bu simge de, "erkektekl kadm'ı barındırıyorsaV Kendisinl "ekslk" hlsseden insan, yine kendlsi olan karşı clnsten blr "ben'le tamamlanmayı anyorsa? a m BHA OL E KM CU 1977 Hazlranı'nda başlayıp 1995 Eylülü'nde sona eren gezi, yolculuk ve toplantı notları... Ülkeler: Bulgarlstan, Yunanlstan, Rusya, Makedonya, Pransa, Avusturya, BosnaHersek. Kentler: Sofya, Selanlk, Atina (ve Predelkino), Ştruga ve Ohrld, Paris, Viyana, Bosna... Insanlar: Yazarlar, şairler, aydınlar, yaşlılar, gençler ve kadınlar... "Sofya, Dünya Yazarları I. Barış Kurultayı" ile başlayıp "BosnaHersek lzlenimleri"yle sona eren bir zihlnsel serüven manzaralan... Bafka Oökler Altanda'da yer alan on yazıda, Behramoğlu, on ayrı yaklaşımla gördüklerini, düsündüklerlnl, yüreğinden geçenleri yazıya dönüştürüyor. Ama hepslnde Ataol Behramoğlu'nun şiirlerine özgü 0 lirlk ve epik duyarlılık egemen: Tarih blllnciyle donanmış, tanıklığının billncinde olan hümanlst bir duyarlılık. Acı, sevlnç ve trajedilerln blr görüntü hızıyla gelip aynı hızla silindlği ve "Tarih"in tarihsizleştiği günumüzde, zaman içinde tarihleşecek tanıklıklar. Ocak 1802. Le Banel adlı blr Fransız savaş gemisi Cezayir kıyüarında, Tenes adlı balıkçı köyünün açıklarında batar. Denlzcllerln çoğu boğulur ya da dağdan inen Bani Havvalar kabilesi tarafından öldürülür. Yalnızca beş kadın hayatta kalır. Fransa'nın unuttuğu, Bani Havvalar'ın el koyup en cömert erkeklere sattığı beş kadın: Cezayir Dayısı'nı baştan çıkartan ve daha sonra tstanbul'da padişah haremtne giren küçük çamaşırcı kız Lauza, Cezayir topraklarında ilk Fransız öğretmen olan Markiz Helene de Courtavray, Rif'li bir toprak sahibinin ikinci eşi olan Marle ve on lki yaşında Ksar Emiri'nln oğluyla evlendlrilen Ellse. Ama bu kadınlar arasında yazgısı en parlak olan, "Yemma B'net" adıyla anılan, şifa dağıtıcı ve köy ihtiyar heyetl üyesi Rahibe Jeanne'dır. Bani Havvalar, ona, ölümünden sonra, günumüzde de kutsal yer olarak kabul edilen bir türbe yaptırırlar. Venus KhouryGhata, gerçek olaylardan eslnlendl|i bu yapıtında, göz kamaştırıcı roman tiplerl yaratmıştır. Ben, Alamut Bâtinisi Rustem'in, "tbnl Melall" adını taktığı, muneccim, daha doğrusu bir 'ahterşümar' yani 'yıldızsayan' olma arzusuyla dolu 0 'yol acemlsi' Huseyln bln MaJlk... Munecclmler ulusu Haklm Mavsill'nln yanında yetlstim, Rustem'le birlikte, 'altın çağ' diyarlanndakl halkın yanına 'Medlnetul fadıla'lara gittlk. Ateşin Uahesi miydi, yoksa blr büyücü mü, gördük mü gönnedik mi, ama Rozarin'e aşık olduk. Hakim Mavsill'nin emanet ettiğl sır'ı Atabey Nizamülmülk'e bildlrmek içln sarayda bir suret olmaya katlandık. Alamut'a gittik... Üç yuz talebelı Bağdat Nizamlyesi'nde tedrisatından geçtim Gazalı'nın Orada da çağırdı yol benı Halep'e... Harabat'a 0 çağlarda değU dünya zaten bir goç halinde... Abbası Hallfeliğl'nde Araplar'la lranlüar'ın çeki$meleri uzerine Turkler gelmlşler, blr 'barbar aşısı' yapıp küllenmekte olan tarihin kor yüreğlni oluştunsuslar... Yetmemis, Haclılar gelnüşler. Bitmez tükenmez isyan ve efsane çağlannda uçan halılar olmasa da, gemilerle, kervanlarla kanatlanmışlar... Yalana benzer gerçekllk içinde yaşarken, gerçeğe benzer yalanlar söylenml?... Uüneccimler faslmda. lnsanlar, kavımJer, haUUar, neredeyse bütün Romanın sıradışı kurgusuna karşın, öykü, yarı sömürge Üçüncü Dünya ülkelerine özgü bir öykü: "Kurtancı"nın zorba diktatöre, "Kurtarıcı kadrosu"nun ise işkenceciye dönüşmesl. Belçika'dan geldlğl anlaşılan bir televlzyon ekibl, tsa'nın Çilesi adlı bir fllm çekmek üzere, "bağımsızlığına yeni kavuşmuş" yitik bir adadadır. Film ekibi, kendlni hiçbir ölçünün geçerli olmadığı blr dünyada bulur ve bu dünyada, başta inanç olmak üzere, her şeyi, korku ve çılgınlık sillp süpürmüştür. Yazann şiddete dönüşmüş dlll ve metaforlan, öyküye acımasız ve dü$seJ bir nltellk kazandırmaktadır. Cinnet ve ölümün insanla hesaplaştığı bir ortamda, Hugo Claus, geleneksel ortaçağ dinsel oyunları ile en çağdas dışavurumculuğu, Utanç'ın potasında bağdastırmaktadır. Utanç, yazann dört tutkusunun (resim, dramaturji, şiir ve roman) bireşimlnl yansıtan sıradışı ve yepyeni bir roman. L