Katalog

14. İSTANBUL KİTAP FUARI llhan Selçuk sık katıldığı toplantılardan blrlnde. rak sola açılan bir yelpazeydi, 1965 se Altan ve öğrencilerie (ustte). Bir ba$ka topiantıda ise artık Aramızda olmayan Iki ünlü mizah çimlerindc Mchmet Ali Aybar, Çetin Al yazarımız Aziz Nesın ve Rıfat ılgazla Konu ylne Türkiye'nin soruniarı (altta) tan'la bcni çağırdr, "Bizim parti karar verdı, sizı millervekili adayı göstcrmek is tiyorıız, kabııl eder misinizr1" dedi. Biz tesekkür cttik, böyle bir öncrinin bizc oıui! verdigini söyledik ve düşiinmck ıçin zaman istedik. Çetin Altan öııcriyi be nimscdı. Ben kabııl etmcdinr, köşe yazan bagımsız olmalıdır. Bir partiye bafilan mak, onıın kaleınini şu ya da bıı ölçüdc smırlayabilir, ku^kusıı içiııdeydinı tşçi Partısi ilc ıliskilerimi/ dostça oldıı Parti b.ıskı .ıltırnlavdı, tchdit cdiliyorlar dr, gazetedcki köşcmde hcr /aman savundıım. Dışında olmakla bırliktc, Işçi Partısi'ııc her /anuın ılestek verdiğiıni söyleyebiliyorum. Işlcdiflnıız konular yoıııınden de cıynı lıh vurJı Ekonomık söınuriı, Amerikaıı emperyalıznıı gibi konuları tşltyordunuz. Parti de cn çok bıı Tnrunlar üzerindc durııyordu. Avıa küçiik bir görii^ ayrıt/ll... Bagımsızlık, sosyalizm, dcmokrasi lşçi Partisi'nın sloganı buydu. Bu, tabii, hedeflerle bırlikte oldıığumıı/.u göstcriyor. Yıilnız, beni tşçı Partisı'nc biraz mesateli gösteren bir başka dıırum daha vardı: () sıtada Yön dergisini kıırnuıştuk. Ce mal Reijit Eyübo^lu'nun parasal desteöiyle, Doğan Avcıoğlu, Miimtaz Soysal, Ilrıami Soysal ve ben... lşçi Partisi ilc Yön arasıııda bir görüş ayrımı olduğunu da sayısını unuttuğum sorgulamalara gittim, yorum. Tchlıkcli maddelerlc hcr zaniiin söylcmck gerekir. Yön, "Milli Demokradavalar açıldı. Ama bir tck mahkumiyeccbellcşerck v.ızı vazmak zorıında kaldık. rık Dcvrim" tezini benimsiyordu; sivilastim y.ok. Hayatımda ilk basın davası 12MartV8İ2Eylâl ker aydınların da katkısıyla gcniş ccpheli 1952'de açıldı, 1952'dcn 1980'lcrc kadar 12 Mtirt'ın ıirdından, l'.kım \l)7i sebir milli demokratik dcvrim aşamasından sürekli mahkeınelere gidip geldim; tuçim/crtylc ycni bir dönem açıldı ve bu dögcçilerck sosyalkme ulaşılabilecc^ıni satuklanıp içtrde yattım; bir de Ziverbey nem 12 Eylül 19H()'e kadar sürdü Bu yenı vunuyordu. lşçi Partisi ise, cmekçi sınttı Köşkii'ndcn gcçtinı. Fakat sonuçta, top dönemi nastl de&erlendirıyorsunuz^ na dayanarak parlamcntarizm yoluyla lam çizgisinin altına baktı^ınız zaman, Türkiye, 12 Mart'la bir dcncy ya^adı. dogrııdan sosyalizm kurulabilcccgini, busabıkam yoktıır. Buna cn çok bizim OkBu, ordııdaki iki kanat arasında bir henıın için toplumun yetcrınce olgıınlaştı^ılay Akbal şaşar, çünkü o bcndcn daha az sapla^ma olarak ortaya çıkrı. Bu iki kanı, (i aşanıaya gelindiğini savunuyordu. kovuşturmaya uj*radığı halde, üç aylık nattaıı birinc tutucu, ötckine devrimci bir saoıkası vardır. Zaman zaman jcendinisisr, DSVBMP kanat adı vcrebiliriz. Ordıınun içindc gc Bu aynm var Ayrıaı, 12 Mtirl önccsin siylc şakalaşırız; bcn ona "babıkah" denelkurmay başkanlıgına kadar tırınanan rim, o da bana "sabıkasız" der. dekı birtakım olaylardan dolayı da sizi hcsaplaşma, 9 Mart'çılarla karşıtlan aracuntacılıhla suçladılar; 12 Mart'tan sonra Sanırtm daha çok 159. maddeden açt sındaki çatışma, sivil desteklcrini de içine lıyordu Zimrbey Köşkunde ışkence gördünüz. alarak, 12 Mart'ta sonııçlandı. 9 Mart'çıBirkaç şeyden suçlandım. Önce hü 159. madde çok lastikli bir maddedir; lar ycnildiler. ü zamandan deneyimden kümctc hakaret, başbakana hakaret, Ceza Bakanlık emriylc, savcılar bu maddeden doğan bir sonuç çıktı. Denildi ki, "Bakın, Kanunu'nun çeşitfi maddelerini çiğnedolayı yazarlar hakkında davalar açmak devrim koşulları yoktur; ancak halkın itimekten tutukfandım. Tutukcvindeyken, zorıında kalırlar. Bu maddeden çok dava ci gücüyle aşağıdan yukarıya doğru bir bir de 146. maddeden tutuklandım, idam açıldı; "komünistlik"ten iki kez açıldı, reform geıceklesebilir. Demokrasive talcbiyle... Bütün bunlardan aklandım; birisi 1950'lerdc, ötcki 1960'larda; ikısiııuyan koşul da buclur." Böyle bir görüşle, ama, o dönemi yaşamak gerekiyormuş. den de aklandım. Hangi maddelerden bu kez CHP'nin vc Ecevit'in arkasında Çciitlı döncrrâcrdv sizin içn birtakım davalar açıldığını, şimdi anımsayabilecek büyiik bir birikim oluştu. 70'lerde sosyaldurıımda değilim. Bir gün bu dosyaları maddelerden davalar açıldı. En çok dava demokratların yükselişi 1980'e kadar sür toplayarak geçmişteki davaların döküaçılan döncm hangnı? dü. 1980'de bir dencyim daha yaşadık ve 1962'dcn 197î'e kadar olan dönemde münü yapan bir kitap yazmayı düşünügördük ki, ordunun sağ kanadıyla işbirliSAYFA 6 llhan selcuk toplumsal hareketlerin hep Içinde va da yakınında oimu$ Bir yürüşüşte Çetin öi yapan sermaye sınıfı, fepcden inme bir karşıdcvrimle toplııma el koyabılir ve tıpkı bir binayı ya da baraiı yapar gibi, toplum miihendislı^i yaparak, halkı şu ya da bu yöne sürükleyebilir. Yani, iijçi sınıhyla ordunun sol kanadının 12 Marr'fa yapamadıöı ortaklığı, 1980'de sermaye sı nırıyla ordunun sag kaııadı birleşerek aer çckleştirdiler. Tabii bunun acı sonuçlaıı oldu. Bizc diişen görev de, 12 Eylül faşiz miyle savaşımı siirdürmck biçiminde ortaya çıktı. Cutnburiyet gazetesi, bu savaşımın öndc gelen organlanndan biridir. () zaman çok BÜÇ bir dönemcçten geçtik. Gazete de birkaç kez kapattldı... Bir kez benim yazımdan dolayı oıı gün kapatıldı. Yazının başlığı da, "Atatürkçülük Muz ıııııduı? " idi 12 Eylül'dc şu görüldü: Ordunun sağ kanadıyla ser maye sınılının işbirligi, Amerika'ya daya narak, bir sürc için bir toplııma dikta yö netimi getirebilir. Ama bıı uzun sürcmivor. Halkın giicü daima bu tür komplnla rı aşacak yeteıii itici gücii kcndi yapısıııda bulabiliyor. 12 l'.ylul'den uı/tnı yanlarnıızda birdcğişım oldu Detıeme tadında, deneme havasında yazılar yazdınti Bu, koşull/tnn :urlaması \oiimu ıııuydu, yokuı hcndımz ıııı o yöne çektinız1 • Ikisi de gcrckçe sayılabilir. 12 Ey liil'den önce bcnim yazılarımda ve t«plumda agır basan, "Sistcm, her şcyi çö/iiınler" yargısıvdı Yani sosyalısr sıstenı gelirsc, cmckçi smıhn itici gücii bir rejım de geçerli olabilirsc, orada sıinki sistcm hcr türlıi sorunu çözcbilccckti. Alaad tlın'in sihırlı lambasındakı ılev gibi, orta ya tıkıp her sevin üstesındcn gelcbilecekti. Bir toplumun gclişmışlik düzcyinın ge ridc ya da ilcıidc OIIIUIM pck hesaba katıl mıyordu. Eski Afrika sömürgclcrindc hıic sosyalizmın geçerli olabilecefini, kapita list evreleri aşm.ıdan sosyalizmin gcrçekIcşebileceğini savıman birçok yazar çıktı bütün dünyada. Almanya'da, lngiltere'dc, Fransa'da, her yanda... Bunlarm esiıı kay nagı da o zamanki Sovyctlcr BirligTydi. Sosyalist sistemde böyle bir şeyin yiirüvebilecegini uman pek çok yazar vardı An cak zaman içinde görüldü ki, bir toplu mun gelişmişlik düzeyi, sanayileşmc evre lerindcki yeri, rejiminin düzeyini de belir liyor; bıınıı aşabilmek çok güç... Yani insan unsuru öne çıktı. Bcn de bu konuya daha çok öncnı vermeye başladım. Ycnilgilerin ve yıkıntıların insanları çok hırpaladıkları bir dönemi yaşıyorduk. 12 Mart'ın üstüne gelen 12 Eylül, kişileri çökertmisti. O zaman, o insanlara seslenebilecek, bir ıımut verebilccek dili konuşmak gerekiyordu. Bunun ötesinde ben, yavaş vavasj yazarlı^ımı insanın derinliklerine doğru yöneltmeye başladını, bunun da çok kcyifli oldugunu gördüm. Yalnız siyaset, ekonomi, devrim, soyut fikir ölciılcrinde değil, insan sıcaklıfiında yazılar yazmaııın yazarlığıma da katkısı olabilecejiini düşündüm. 12 Eylül'den sonraki yazılann deneme türünc kaymasının nedeni M H l'J R IVF T1 « I YAP Insanın Derlnllklerine Doğru...