Katalog

Söz, hiinerlerin en zoru... zeni, sulama ve ekim yöntemleri, mimarisi ve başka plastik sanatlan, sosyoekonomik sistemi, hayat ve öliim felsefesi, töreleri ve törenleri, gündelik yaşayışı, teknolojisi, sanatı ve yazınıyla Eski Mısır bilgilerimiz arttıkça tarihin erken çağında ne muhteşem bir kültür düzenine yükselebilmiş olduğunu gözlerimiz önüne seriyor." * * * Yine Halman'ın verdiği bilgiler ışığında Türkçe'de Eski Mısır konusunda üç kitap yayımlanmış: "Mehmet Ali Şevki'nin (eski harflerle) çıkardığı bir araştırmadansonra, 1939'daYusufZiya Özer ve 1956'da Prof. Afet Inan'n birer tarih kitabı..." Bu kitaplara, Aztek Sanat, Bilim, Edebiyat ve Sosyoloji Akademisi'nde bilim adamı olan Giorgio Angel Livgara'nın ünlü yüz kapılı Teb kentinden yola çıkarak Eski Mısır'ın "öteki tarihi" ve gizemini bütün görkemiyle gözler önüne sermeyi amaçlayan geçen yıl "Yeni Yüksektepe Kültür Derneği" yayınları arasında çıkan "Teb" kitabı da neden eklenmesin? Halman'ın yetkin bir düzeyde hem çevirip hem derlediği bu önemli kitabın eksiğine gediğine taş taşımak değil amacımız elbet. Her ne kadar "gözkamaştırıcı zenginliğine rağmen, Mısır şiiri bizde uzun süre rağbet görmemiş" ise de sanki başka şiirler pek rağbet görüyorbelki "Eski Mısır'dan Şiirler"e gönül düşürecekkimimerakhokurçıkabilir. Talât Sait Halman'dan Eski Mısır şiiri... îşte "Teb", Eski Mısır'ı anlamak açısından Halman'ın değerli derlemesiyle kardeş bir kitap. Bu bakımdan yakın zamanlarda "Eski Mısır" üzerine yayımlanmış böyle bir kitabın adresi de böylesi okurlann merak defterlerinin bir köşesinde iki satır arasuıda nefes alır belki... * * * Mısırlılar "Söz, hünerlerin en zorudur" kanısına varmışlar, bu yüzden de "antik" bir şiir Eski Mısır şiiri, ama "antika" değil... Bu yüzden de günümüzde yazılmış gibi oldukça taze vediri... Yalnızca ve yalnızca bir örnek, bu savı kanıtlamaya yetmez mi ? "Îşte Saray, yoksulluk korkusuna kapılmış Kargaşalık yaratan bozgunculara Karşıkoytnuyorhiçkimse. rı ı tşte memleketin en değerli adamlaEvlerinden barklarından Kapı dışarı ediliyor. tşte cebi delikler zengin oldu. Büyük adamlar bile öviiyor zenginleri. tşte ülkenin en ulu kişilerine Halkın durumunu anlatmıyor hiç kimse Batıyor bu memleket." îşte, hiçbir yorumun değirmen taşına su dökmeden beş bin küsur yıl öncesinden gelen şiirin sesi. Bugün "yaşayan" birinin adıyla bir küçük dergide yayımlansa yazanının başını derde bile sokabilir. "Eski Mısır'dan Şiirler", bir büyülü dünyanın gizemlerini günümüze taşımanın ötesinde şiirin yüzyıllar boyu süren gücünü göstermesi bakımından daayrıca okunmaya değer... • GüneşTanrı ile Sevgi Ozanı Eski Mısır'dan Şiirler/ Talât Sait Halman/ YaptKredt Yaytnları,1994/166s j/ski Mısır'dan Şiirler", bir büyülü dünyanın gizemlerini günümüze taşımanın ötesinde, şiirin yüzyıllar boyu süren gücünü göstermesi bakımından da okunmaya değer... REFİKDURBAŞ f**Jll""S"S ski Mısır şiirinin ilk örnek*«F~ leri, günümüzden 5.500 yıl F ^ once yazıya geçirilmişti. ,. , Wm* I'arihin en yaşîı, ama aynı •"•••••' zamanda en genç, en dinç nice şiirlerini bize Eski Mısır uygarlığı armağan etti." Talât Sait Halman, 5.500 yıl öncenin bu "yazı" aydınlığını, "güneştanrı ile sevgi ozanı" üst başlığıyla günümüze taşımış: "Eski Misır'dan Şiirler..." * * * Halman, "Eski Mısır" şiirlerinin Türkçe karşılıklarını vermeden önce oldukça uzun ve kapsamlı bir "önsöz"le okuru bu gizemli ve çetrefil yola hazırlamayı amaçlamış. Okur, yola çıkarken "beğeni" heybesinin gizlisinde günümüzde de tazeliğini koruyan "şiir"lerden rüzgâr damıtırken saklısında Halman'ın sabırlı çahşması sonucu tarih ve uygarlık, toplum ve yönetim, inançlar ve töreler, sanat ve günlük yaşayış ile edebiyat ve şiir üzre Eski Mısır'ın o az bilinen dünS A Y F A I yasını çerçeveleyen "bilgi" deltasını keşfetmenin keyfini tatmakta... * * * Söz, şiir üzre kanat çırpa dursun... Bakalım, ne diyor bir eski Mışırlı "Ö!ülerKhabı"nda: "Ben düniim, bugünüm, yannım. Varlığımla dolmayan gün yoktur. Benim açtığım yoldur şimdiki çağ." * * * Bakalım, ne diyor büyük Yunanlı tarihçi Herodot, Mısırlılariçin: "Ilk kez yıl birimini bulup yılı on iki aya bölen, tannlara mihrap, dış görünüş ve tapınak sağlayan, taştan hayvan heykelleri oyan, şölenler, geçitler ve dinsel adak törenleri düzenleyen, Mısırlılar olmuştur... Insan ruhunun ölümsiiz olduğu düşüncesini herkesten önce Mısırlılar ortaya çıkarmıştır." * * * Bakalım, şimdi de Halman, Mısırlının tarih ve uygarlık düzeneği üzre sözü hangi emek ve göznurunun imbiğinden süzmekte: "Dini ve başka inançlan, devlet dü CU MHURİYET KİTAP SAYI 227