Katalog

nının doğadan uzaklaşmasını, çocukların mutsuzluğunu dışa vurur. Çocuklar, hcr zaman Rıfat Ilgaz'ın en duyarlı olduğu konulardan biridir. Bu duyarlığını "SINIF'in ozanıyla mimli,/ HABARAM SIN1FI'nın yazarıyim ünlü./ Kim ne derse desin,/ Çocuklar için yazdım hep.'' dizeleriyle açıkça helirtir. Çocukların susturulmasına, korkutulmasına karşı çıkar. "Ne gülmeniz ayıp, ne konuşmamz sııç. / Yüksek perdeden de olsa konuşun!/ Sınıflarda konuşun, salonlarda konuşun,/ Ycter ki dinleyenler bulunsun!" Çocuklarım başlıkh şiirinde onların okul dışı güç yaşamlarını dile getirir. Eğitim programları ile onların gerçek yaşamları arasındaki çelişkiyi ince, biraz da acı bir alayla dışa vurur. "Serçeleıe mı acımadık, kış guıılerinde/ kendinıizi unutarak" dizelerindeki gibi. "Telgraf ın tellerine konarsınız/ Ezgilere uymak için/ Avcılar vurur sizi" der. Vururlar da... Rıfat llgaz'ın, halkın içinde yaşadığı durumu böyle sakınmasız, gerçekçi bir biçimde ve eleştirel gözle yazması hoş karşılanmaz. 2. şiir kitabı olan Sınıf ancak 25 gün satışta kalırvekendisitutuklanmakiçinaranmaya başlar. 2,5 ay kaçak yaşamdan sonra gidip teslim olur ve altı ay hapis yatar. Şair, bu döneme ilişkin ayrıntılı gözlem ve yaşanmışlıklarım Karartma Geceleri adlı romanında yazar. Rıfaz llgaz'ın iktidarca sakıncalı sayüması, onun yazın çevrelerinden uzak tutulmasına yol açar. Çeşitli acılar yaşar, ama yılmaz. Tıpkı 1948'de yazdığı Yaşıyoruz başlıklı şiirinde söylediği gibi. "Kapandı yüzüme dergi kapakları/ Bir varmış bir yokmuş olduk sağlığımızda./ Şiir... O yosmanın boyuna./ Gazete... Gelenegidene başyazı./ Axa ki bulasın sayfalarda/ Şair Rıfaz Ilgaz'ı./ Düştükse itibardan/ Ölmedik ya, yaşıyoruz işte/ Yaşıyoruz dedik, yaşıyoruz be,/ Heeeey, fincancı katırları! Rıfaz llgaz'ın şiirindeki her şey, her aşama toplumumuzun da yaşamında, yakın ve uzak geçmişinde vardır. Hapisane gözlemleri, yaşanmışlıkları, özgürlüğe kavuşma sevinci, özlemler çeşitli dönemlerde yazdığı şiirlerinde dışa vurulur. "Üç odalı bir ev kiraladığım gün,/ kurtulacak kitaplarım/ merdiven altındaki şeker sandığından.", "Biz bu giıneş ülkesinin çocukları/ Güneşi konuklara bırakan/ Oysa bardaklarda altın yeşili şarap/ Marmara'nın midyeleri soframızda/ .../ Karşıda Nâzım'ı dalga dalga getiren deniz/ Oturup diz dize bir kıyıda/ Aynı balık çorbasını kaşıklayabilirdik/ Biz bu güneş ülkesinin çocukları/ Güneşi bulutların ötesinde bırakan." Rıfat Ilgaz, şiirlerinde ele aldığı konulara uygun olarak yalın bir söyleyiş seçmiştir. Yer yer kendi şiiri içinde özümsediği geleneksel söyleyişten yararlanmış, kullanmıştır. Şiirlerine konu cttiği insanların, anlamasını, sevmesini amaçlar şiirini. Dilimize tutkundur. Bu tutkusunu; "Annenden öğrendiğinle yetinme/ Çocuğum, Türkçe'ni geliştir./ Dilimiz öylesine güzel ki/ Durgun göllerimizce duru./ Akar sularımızca coşkulu..." dizeleriyle dışa vurur. Ozan bu tutku ve coşkuyla 11 kitapoluşturan şiirleryazmış tır. ÇınarYayınları,onunhütünşiirlerini9kitaphalindeBütünEserleribaşlığı altında yeniden yayımlayarak bu şiirlerin bizlere ve gelecek kuşaklara ulaşmasını sağlamıştır. Yazımı, bu kitaplardan yararlanarak hazırladım Ayrıca, Asım Bezirci'nin Rıfat Ilgaz adlı inceleme kitabından yararlandım. Buradan gecikmii} de olsa hem önceki çalıştnam Rıfat Ilgaz'ın Çocuk Romanlanhemdebııyazımakaynaklık ettiği için kendisine leşekkur ediyorum. Rıfat Ilgaz, şiir vt yaşam anlayışını da özetleyen "Sevdim haklıdan yana olabilmek için/ Çalışıp ezilenden yana senden yana/ Sevdim aldığım soluğu hak etmek için/ Ama sevdim halkımca"dizelerindebelirttiğigibi,yaşamla, halkla, insanlarımızla bağını çok sağlam ktırmuş bir ozanımız, yazarımızdır. Onun bu özelliği yalnız şiirlerinde değil romanlarında, çocuk kitapla rında da kendini göstermektedir Bütün yaşamı boyunca halkımızla, insanlarımızın sorunlarıyla iç içe yaşamıştır. Bugiin insanlarımız ona gereken önemi, değeri vermektedir. Varsın, adı tarihe Rjfat Ilgaz Kültürevi'nin adını değiştiren belediye başkanı olarak geçmekten öte hiçbir özelliği olmayan, ham hir politikacı onun şiirlerinin, yazdıklarının değerini bilmesin. Hepimiz biliyoruz ki, politikacılar geçici, sanatçılarkalıcıdır. • R I F A T • ŞttR: I L G A Z ' 'IN Y A Y I M L A N M I S K I T A P L A R I Paralı Atlet, Küçükçeşme Okyanusu, Apartman Çocukları, Hoca Nasrettin ve Çömezleri. Türk Çocukları, Türk Çocukları, Hababam Sınıfı, Karadeniz'in Kıyıcığında, Hababam Sınıfı Uyaniyor, Hababam Sınıfı Baskında, Hababam Sınıfı Sınıfta Kaldı, Abbas Yola Gider Oyunu, Çatal Matal, Yaşamak Bir Görev. ramrnfiflz Yarenlik, Sınıf, Yaşadıkça, Devam, Üsküdar'da Sabah üldu, Soluk Soluğa, Karakılçık, Uzak Değil, Güvercinim Uyur mu?, Kulağımız Kirişte, Bütün Şiirleri, ücak Katın Alagöz. Radarın Anahtarı, Don Kişot İstanbul'da, Kesmeli Bunları, Nerde O Eski Usturalar, Sakbağanın Kuyruğu, Şevket Ustanın Kedisi, Geçmişe Mazi, Garibin Horozu, Altın Ekicisi, Palavra Tuh Sana, Hababam Sınıfı Baskında, Hababam Sınıfı UyaC U M H U R IY E T KİT AP S A Y I 1 5 8 nıyor, Hababam Sınıfı Sınıfta Kaldı, Rüşvetin Alamancası, Çalış Osman Çiftlik Senin, Sosyal Kadınlar Partisi, Şeker Kutusu, Dördüncü Bölük. Hababam Sınıfı, Bizim Koğuş, Karadeniz'in Kıyıcığında, Meşrutiyet Kıraathanesi, Karartma Geceleri, Sarı Yazma, YıldızKarayel, Hababam Sınıfı İcraatın İçinde. Halime Kaptan, Kumdan Betona, Bacaksız Kamyon Sürücüsü, Oksüz Civciv, Cankurtaran Yılmaz, Bacaksız Okulda, Bacaksız tatil Köyünde, Bacaksız Sigara Kaçakçısı, Bacaksız • ROMAN: • OYUN. • HİKAYE: • ÇOCUK ROMANLARI: • FIKRA: Nerde Kalmıştık, Cart Curt. Yokuş Yukarı, Kırk Yıl Önce Kırk Yıl Sonra. S AY F A • ANI: 9