Katalog

Avrupanın onde gelen romancı ve gazetecilennden Per Olov Enquıst: Tarihi yeniden yazmalıyız Tarih ve toplum konusunda bize söylenenleri olduğu gibi kab ul etmemeliy iz. Tarihi kendimiz yeniden yazmalıyız. Belgesel bir roman yazabilmeniz için konuya 360 dereceden bakmanız gerekir. S sveçhyazar Per Olov Enquıst,Av I rupa'nın onde gelen romancıları • arasında Yaşamının onemlr bır I bolumunu once Almanya'da, da™ ha sonra Danımarka'da geçıren Enquıst'ın yapıtları arasında Lejyonerler, 1972 Olımpıyat Oyunları ve 1986 Dunya 1 utbol Şampıyonası uzenneya zılarını ıçeren Spor Üzerıne Yazılar Olimpıyat Katedralı ve unlu îsveçlı oyun yazarı August Strındberg ustune bır yasam oykusıı kıtabı da var Kısa bır sure once de çocııkluk anılarını ıçeren Kaptan Nemo'nun Kutuphanesı adlı kıtabı Avrupa'da vayımlanan 57 yaşın dakı Lnquıst Newsweek'ten Benja mın Ivry'nın sorularını yanıtladı Maastrıcht Anlaşması'na ve genel olarak da Avrupa bırlığine karşı bır yazarsınız.. Evet, çok doğru Isveç ve Danımarka'nın neredeyse bır utopyayı andıran sağlam toplumları var Yajam duzeyı mız yuksek, hoşgoruluyuz Maastrıcht gerçekleşırse, Isveç halkının kendı hu kumetıne yoneltebıletğı etkının yuzde 80'ıBruksel'egıdecek Lveçlısanatçıla rın ve aydınların buy uk çoğunluğu "ha yır"dan yana, "hayır" dıyenler her ge çen gun artıyor 1991 'de venı bır Avru pa bırlığınden so/ eden bazı polıtıkacı lann etkısıyle nerdeyse dınsel bırcoşku doğmuştu, ama o sıralar hıç kımse ne densozedıldığınınfarkındadeğıldı 1972 Munıh Olımpıyat Oyunlan'nı bır gazetecı olarak ızlemıştınız Israıl ekıbınden sporcular rehıne alınıp oldurulduğunde, "Israıllı sporcuların ekonomık nedenlerle feda edıldığım" yazmıştınız IbiaJhbporcular rehıne alındığında, ülınıpıyat Komıresı bıı seçımle karşı karşıya kaldı Ya rehınelerı kurtarmak ıçın hemen eyleme geçecektı va da olımpı>atın zarar gormesını goze alıp rehınelerın vaşamının kurtarılabıleceğı uzun goruşmelere gırısecektı Ama goruşmelere gırısseler, olımpıyat devam edemevecektı Korkunç bır durumdu, olımpıyatın devam edemeveceğını bırçoklarının aklı almıvordu Ama bugıın, oyunları dıırdursalardı bu da bır yenıl gı olacaktı dıyebılırız Trajedı, ıkı ı\ı duşuncenın çarpışmasından doğar za ten Bır duşunce, olımpıyatı durdur mak ve herkesı ulkesıne yollamaktı, çunktı spora teror karısmıstı Ama bo yun eğmeme ve oyunları sıırdurme du Per Olov Engulst Cinayet 'Kara Ayrıntı' da gizlidir Suçun gerekçelerınden çok "ıfa'*sı one çıkıyordu Suçu ı^leyenler zaten buna eğılımlı kısılerdı Suç ışleyenler, ge nellıkle, toplumda statu sahıbı kımse lerdı Ve hemen hepsınde sonuç aynıydı Stıclu vakalanıyordu Hattabazı metınler sııçludan ı,ok suçluyıı vakala vana (polıs dedektıi ) vonelık olarak kurulmu^tu Batı dakı bırçok unlu dızı bu kahramanların ( =kahıamanlıgı meslek olarak vaparlarııı) heyecanlf maceralnıını anlatıvordu Ama çoğun da kahramanlaıın kahramanlık gerek (,elerı de yoktu Bır ınsanın VIILIIL.I epevte tchlıkclı bır ı^ olan kahı amanlı ğı sıırdurmesıne nedeıı olan taktorler den hıç so/ edılmı\ordu Bu dıırıım noımal kabul edılıvor okıırda knhra ıııanlık ve ma^oltık kulturunun me^rııı \et ka/anmasinın tehlıkeleıı u/uınde hıç tiıırulmuyoı, akhine korııklenıvor du Klasık pt>lısıv<. metınlerevonelık lıoj nutsu/luklarımı/ı kabata bo\le s,ıp (adık Kara Ayrıntı nılı en tenıel o/ellığı olabıldığınce kahıamansı/ nıetınleı se çılmesme dıkkai nlılmcsı r.ıılleıını vakalanıakıaıı/manla^mı^ıomaniıple rı (komiber, dedektıt, savcı, gazete cı ) dı/ıde çok a/ olacak (Kınıı zaman bu tıplere ver verılse bıle, kendılerını "adaletı gerçekleştıren \argıçlar" ola rak ıvı anlatabıldıklerı oranda varolabı lecekler Ya da atmosrer"ın kendısı kahramandan daha onde olacak, Çin Çolu Cınayetlerı nde olduğu gıbı) Ola\ın kendısınden çok gerekçelerı ıı/eıınde dıırıılacak ' Suç " dıve adl.ın dırılan durıımla ınjıanı /aar" ıhskılen dırıletek Ve bazen Kuller \akalanma \abılecek Tabu kı metınlerın her ^e\den once edtbı metınler olmasina dıkkat edıle tek 1 lemen ıtırat edelım Maaleset bu tıp metınleıı bıılmakta çok 70ilanı\oııı/ Ikı \ıl gıbı ıı/ıın bıı sıııe ha/ıılık dıııu mıında kalmamı/ın esas nedenı de bu Ama beceı me\ e çalı^aı ağı/ yrıntı Yayınları ytııı bır dı/ıve ba^ladı geçen gunlerde ve he men de ıkı kıtap bırden yayını ladı Busovltdıklerımı/den ha reket ederck sakın bu ı<jleı ın bır çırpıda olup bıtıvcrdığını saıınıayın Yayınevı yonetıcılerı tam ıkı yıl bu dı/ı u/erıne kara yormu^lar Hııseyın Boysan'ın vo neletegı Kara Ayrıntı ' dı/iM ıle ılgılı olarak yapılan açıklamada dı/ının ba$ latılma nedenlerı $oylc siralanıyor " \ ntrıka teınalı tdtbıvatın tı/erınde ıkı yıldır çalı^ıyoru/ Dı/ı v.ıpmava ka rar verdığımı/ /am.ın ııının klasik or neklerıne baktık Ve pek ho^lanmadı ğımı/ı lark ettık Klasık metınlerı ka rakterı/e eden oğeler kabaıa joyleydı A şuncesı de ıyı bır dıısııncevdı "Lejyonerler" adlı romanınızın onsozunde, kıtabınıza bır "roportaj" denılebıleceğını yazmışsınız Sızce, "ro man" ve "roportaı" sozculderı bırbırı nın yerını tutabılır mı 3 Lejyonerler, butunmle belgesel tek romanım Alman Ordusu nda \er al mış Baltıklı 167 askerın2 Duma Sa\a şı'ndan sonra tsveç ten sınır dısı edılı^ı nın, Sovvetler Bırlığı'ne gerı verılısının o\kusu Aslında bıı askerlerden bazıla rı Alman Ordusu'nda zorla gore\ \ap mıstı, ama sınır dısı etme kararı çok ça buk alındı Bence "roporta)" alçaltıcı bır soz değıl Belgesel bır roman \ ı\7,\ bılmeni7 ıçın konına 360 dereceden bakmanız gerekir Baltıklı askerlerın sı nır dışı edılmelen, îsveç'te nerede\s.c bır hastahğa donuştıı Oncelerı kuçuk bırola\ dı gıderek bıı\ udu \ e karmaşık bır nıtelık aldı bırçok polıtık \ankısi oldıı Kıtabı \a/mamda benını açını dan ılgınç olan sıvasal bır bunalımın nasılgeliitığını budene\den bıı şe\kı ogıenıp oğreneme\ecegınıı/ı goıebıl mektı Bıı kıtabı \azmakla ben kendı pa\ıma ıçınde \a^adığım Is\eç toplu mınla ılgılı çok $e\ oğrendım Taııhı kendımı/ \enıden \a/malı\ız Fatıh \t toplum konusunda bı/e so\lenenlnı olduğu gıbı kabul etmemeliM/ 1%0'larda Isveç, "Meraklnım" gı bı fılmlemle bır tur cınsellık otorıiesı gıbı gorulu\ordu Isveçlıler kendılerını lıala bıı roldegoru\ orlar mı 5 Ha\ıı kesınlıkle gormmoılaı l%0laıda pornograh konıiMinda bı /ım bıı a/ daha lıbeıal \asalaıımı/ \ ıı dı o kadaı Ben sımdı l%0larda\c 1970leıde "pornogıatı ıiKike/ı olı rak gorulen Kopenhag da oturııvo ııım Ama bugıın Kopenhag dı poı nogıatı m.ıga/alau neıede\se kalın.ulı Neıede\se pııııten bıı lopluın oldııl ır tskandına\\a Mcı,ıklı\ım J.ıtı bu \ ı naçokdeğijtı S A Y F A 7 Çın Çolu Cınayetler/ RoİHlt lılltCıllllk/ (</ / ııuııı Vınuı I i7 (XX) 1L Şaırın Olumu / Mıc l\ /</< /(ıistıllo Ça H/nnm BOWMI I 42 (XX) II L C U M H U R İ Y E T K İ T A P S A YI1 3 $