Katalog

9 9 Türkiye'nin Çevre Sorunları / TÇSV Yayını / Haziran 1991 / 484 sayta / 25.000 TL. Cevre icin iki k Türkiye'nin doğası ve ekolojisi ne durumda? Çevre Sorunlarının Öncelikleri / Dr. Yücel Çağlar / Milli Prodüktivite Merkezi Yayını / Temmuz 1991 / 10.000 TL /44 s. OKTAY EKİNCİ Türkiye "tartışmalı" da alsa Çevre Bakanlığı'na kavusurken, ulkedeki çevre değerlerinin kırlenmeve bozulma duzeyini yansıtan yayınlar da birbirini izliyor. Bunlardan, Türkiye Çevre Sorunları Vakiı'nın (TÇSV) "Türkiye'nin Çevre Sorunları" adlı kitabı ile Orman Yiiksek Mühendisi Dr. Yücel Çağlar'ın "Çevre Sorunlarının Konu ve Yöre Düzeyinde Onceliklerinin Belirlenmesi" ba^lıklı çaliiması, Çevre Bakanlığı ve tum ilgili kuruınlar, kisiler için belki de ilk basvurıılacak k.ıvnaklar arasına giriyor. Çevremizde "durum" nedlr? TÇSV'nin on iki yıldan bu yana sürdürdüğü çalışmaları içinde yetmişj aşkın yayını vaı. Buniaı dan en kapsamlısı, 1981'den beri duzcnli olarak derlenen "Türkiye'nin Çevre Sorunları" dizisi. Ayrıntılı bir "envantcr" niteliği taşıyan dizinın 1991 yılındaki geli^meleri de içeren genisjetilmiş 5. baskısı haziran ayında çıktı. "Türkiye'nin Çevre Sorunları (91)";ülkemizinhavası, suyu, toprağı, ormanları, çayır ve meraları, sulak alanları, faunası, ulusal parkları ve doğa koruma alanlarının oldukça geniş bir tanıtımını yapıyor ve bunlar üzerindekı kırle ticietmeııleri.ne denlerini ve çözüm onerilerini yansıtıyor. Yanı sıra enerji kaynaklarımızı ve çevresel etkılerı ni; katı atıkJar ve çöplerle ilgili gelişen sorunları; gürültü kirliliğini ve ulaştığı boyıı tu da y ine ayrıntılı bir incelemeyle çevrecilerinbilgisine sunııyor. Kitabın önemli bir başka özelliği ise tüm bu çevre sorunlarını ve SAYFA 2 çlçeül burnunda Cevre Bakanlığı'nın, Türkiye'nin sanayllesmeye geç ba$lamasının avantajını da kullanarak Batı nın yasadığı sorunları ya$amaması Içln gerekll çaıı$malara bir an önce ba$lamasını dlleyellm. gününıüzdeki "durumu" gözler önüne sererken, aynı anda ilgili bilimsel ve hukuksal belgelere de yer verılmış olması. Örneğin, okuyucu salt hava kirliliğinin kentlerimızdeki ulaştığı boyutu incelemekle kalmıyor, bu sorunla ilgılı hangi kuruluşların, ne gibi yasalara dayanarak çalı^ma yaptıklarını da öğrenmiş oluyor. Akarsular, denizler ve göllerdeki kirlılikle ıığraşan bakanlıklar ve kurumlar; uluslararası Uişkiler ve örgiıtler; tarım toprakları içinyürutülençalı^malarve araştırmalar; ormanların korunmasına yonelik nıevzuat... kısaca, Türkiye'nin doğası ve ekolojisi 1991'de ne durumdadır; ve kimler, nerede, nasd, ne yapıyorlar? "Türkiye'nin Çevre Sorunları" içinde derlenmi^ durumda... (İsteme adresi: TÇSVKennedy Cad. 3 3/3Kavaklıdere/ANKARA) "üncelikler"? Çevre sorunlarında, acaba "öncelikler" nasıl belirlcnecektir? ürneğin İstanbul'da bir yandan Marmara denizi her geçen gun ya^amını yiıirirken, öbür yan dan kenti çevreleyen ormanlık araziler ve su rezerv alanları da hızla yok olııyor Ya da Ankara'da hava kirliliği yanında gürültü kirlilıği de giderek bir "karabasana" dönüşüyor. Çukurova'da hem "erozyon" almış başını gidiyor, hem de sanayi atıklan verimli arazüeri çölleştiriyor... Türkiye'nin neresine göz atsanız, değişik alanlarda bırbirleriyle yarı^an "yaşamsal" sorunlar, hangi bırine ağırlık verileceği konusunda bir "panik" yaratırcasına, ülke değerlerini kemiriyorlar... Evet. Acaba hangi birine öncelik tanımalı? Nereden başlamalı? Kuşkusuz, bu tiir sorulara "biri öbüründen daha önemsiz değil ki?" şeldinde yanıt verilebilir ve haklı da çıkılabilir. Ancak yine de sorunların üzerine giderken, eldeki olanakları rasyonel kııllanmak ve bıınü da bir "planlamadisiplıni'ıçındeyapmak.bılımsellığınbırgereğiDr. Yücel Çağlar, iijte bu önemli gereksinmeyı karşılamak üzereönemli bir adımın belki de ilk çalıij masını yapıyor. İJlkemizdeki çevre sorunlarının "önceliklerini belırlerne" çahasına girerken, hunıı "konuklara' ve "yörelere' göre sistematize ederek, karşımıza Türkiye coğrafyasını "çevre açısından" tanıtan bir tablo çıkartıyor. Her üde ve her bölgede, hangi sorunun ne duzeyde olduğunu çizelge, gratik ve haritalarla sergiliyor. (örneğin "kırsal çevre sorunlarında" 2. sırada bulunan Artvin, "kentsel sorunlarda" 57. sıraya gerilerken, aynı konuda İzmir ise 30. sıradan 3. sıraya gelip oturuyor Yani, Doğıı Karadeniz'in Bedri Rahmi'nin şiirlerindeki adıyla "zindan yeşili", bÜimsel objektif altına alındığında pek de öyle "şiirsel" çıkmıyor. Aynı şekilde Prol. Akurgal'ın övdüğü İzrpir'in "güzel" kentleşmesi de gerçekçi bir irdelemede "sakıncalılar" listesinin haşına yerlesebiliyor... (İsteme adresi: M.P. Merkezi Gelibolu Sok. / Kavaklıdere/ANKARA) Çevre sorunlarına ilgi duyan herkesin, ozellikle de "çiçeği burnunda" Çevre Bakanlığımızın dikkatlerini bu değerli ve yoğun emek ürünü çalışmalara çekerken, her iki kilapta da gözlediğimiz ortak bir "ek sikliği" belirtmeden geçemeyeceğim. Ele alınan sorunlar arasında, nedense, "kulturel çevreye " hemen hıçyerverilmemiş. Antik SİT'ler, arkeolojik aJanlar, eski evler, tarihi semtler... kısaca, bu topraklardakı geçmiş uygarlıklarda kalabilen ve yarına aktarmak zorunda olduğumuz dünyanın en zengin kültür mirası, "çevre sorunu" kapsamına alınmamı^. Oysa ki bunları da yitirdiğimizde, geriye kalan sadece "Tür kiye"olabilirmi? • C U M H U R İ Y E T K İ T A » SAYI 7§