Katalog

VasıfÖngören'in bütün oyunları yayımlandı Brecht'in kıslasından bir yazar AlmanyaDefteri (Göç) AsiyeNasıl Kurtulur ? Oyun Nasıl Oynanmah ?ZenginMutfağı/VasıfÖngören/Boyut TiyatroDizisi/İst. 1991/290s.20.000TL. CKKKodNo:200.055 İBRAHİMMRAOfiLU İzleyıcısinde gözleyen, elestiren, düşiinen eylemli bir oluşıımu gen,ekleştirerek onu değişı min kıyisına ta^ıyan görsel bir etkinliktirepik tiyatro. Tiyatromuzda, toplumumııza o/.gu gerc,ekleri epik yöntemle yansıtan Vasıf üngören lünı yapitlarında bu perspektiti kurarak, bu alanda yazar, yönetmen ve oyuncıı olarak toral bir birikimi sunmuştur. Bütün oyunları toplu olarak yayımlanan Öngören, ömrünün yarısından çoğunu tiyatroya adamış çok yönlü bir insan. Yirmi ya^ında lstanbul Universıtesi Gençlik Tiyatrosu'nda oyuncıılıık vc reji c,alıs,malarıyla başlar tiyatroya. Fizik öğrenciliğini yarıda bırakarak 1962'de Berlin'e gider. Fclsefe Fakültesi'nin Tiyatro Bilimlcri Bölümü'ne yazılır. Berliner Ensemble'da Manfret Wekwcrth'in reji çalışmalarına katılarak Brecht'in kışlasındayetiştirir/birikürirkendini. Donanımınişekıllendirir. Ensemble arşivini inceleyerek yeni bir dün yayaulaşır. Bir ya^ama biçimi olarak seçer tiyatroyu. Üniversiteyi bırakmaMiıın lemel nedeni budur belki dc Toplumcu düşunceleri, bu dü^ünceye olan soıumluluğıı onu Brccht'c yoncltir. Bu dus,üncelerin sarıııalmda ilkoyunu "Göç"ü yazar lstanbul Uluslararası Tiyalro Şenligi'nde seıgilenen oyunuyla ıkıncilik odulıınu alır. "Göç", ülkemizin yakın tarihinin önemli bir olgusunu işler. Oto tamircisi bir ailcnin, duşjerini basjca bir ülkede, yeni yaşantılnrla gerçekleştirme isteğinin, o dünyada karijila^tıklan yeni sorunsalların öyküsüdür. Askerliğinde, ikinci oyunu "Asiye Nasıl Kurtulur?"u yazar. Yaşanan toplumsal gerçekliğin olu^turduğu duyguları, yargılamalarla sunar. Toplumsal varlığın duşunceyi ko^ullandıran önemini vurgular. Kişiyi yaşadığı gerçeklik içinde yeni bir bilince ulaştırmanm arayışındadır Toplumdakiyabancıla^mayı ekonomik sorunların bağlamında ele alır. Ülkemizin geryeğini / kojjullarını, Brecht tiyatrosunun eylem yöntemini benirnseyerek, tiyatro evreninı bu kura mın gerçekliğinde kurarak sunar. Kişilerini öznellığinküçükdünyasınakapatmaz. Değişiminkanallannıaçarhep. Bu değişım, izleyicisinin düşünsel dönuşümunünbiraracıdır. 1%9'da I lalk Oyuncuları tiyaıro topluluğunda protesyonel olarak oyuncıılıık yapar. Estetik, kültür ve sanat sorunları üzerine çeşitli gazetelerde yazılar yazar. Senaryo ve radyo oyunu üzerine çalışır. Kısa "Aslye Nasıl Kurtulur'da Zellha Berksoy, Meral Nlron ve Maclt Koper. bir süre sonra I lalk Oyuncuları'ndan ayrılarak Ankara Birliği Sabnesi'ni kıırar. Brecht tiyatrosuna olan yöneliminin en etkin dönemidir Diyalektik epik tivatro du^uncesi bu grup içınde etkinle^ır "Asiye Nasıl Kurtulur?" ilk ke/ böyle bir yorumla sunulur Oyun İsveç'te Kraliyet Tiyatrosu'nun Göteburg repertuarına alınır Rusça, Azerice, Kazakça, Yugosİavca ve Fransızcaya çevrilip, Sovyetler'de hlmc alı1970 yılında Sanaıseverler üerneği En İyi Yazar ve En İyi Yönetmen ödullerini alır. İzleyicisini toplumun nesnel imgesiyle bulu^turan, ona cylcmscl bir rol veren Üngören'ın başyapıtıdır bu oyun. Gecekondu koijullarında sava^ımlarını sürdüren insanların yaşantılarını ironi ve gülmece öğeleriyle yetkince yansıtır. 197 l'de Brecht'in "Adam Adamdır" oyununu yönetir. "Göç" oyununu "Almanya Defteri" adıyla yenıden yazar. Tıyatroda Gizli Örgıit kurmak iddiasıyla tutuklanır Ongören. İki yıl kaldığı hapishanede, "Oyun Nasıl ()ynanmalı"y ı yazar. Oyun, yoksul bir ailenin genç, kızının yukselmesinin öykübüdür. 1984te lstanbul BelediyesiŞehirTiyatrosundasergilenir. 1976da lstanbul Birlik Sahnesi'ni kurar. Brecht'in iki oyununu yönetir; "Faşizmin Korku ve Scfaleti" ve "Sezuan'ın İyi İnsanı." "Zengin Mutfağı" adlı oyununu bu donemde yazar. 1977de sergılenen oyun; "İsmet Küntay Ödulu"nü, Tiyatro'78 dergisinır nin Yılın Oyunu ve Sanatseverler Derneği En îyi YazarOdülü'nü alır. 1977de "Masalın Aslı" adlı çocuk kitabını yazar Bu yapıt 1978de Almanca olarak yayımlanır Eıik semburg'da ANMM adlı kuruluş ı.ırahndan " 1979 Kitap Ödülü"nü alır. "Masalın Aslı", F. Almanya'da da önemli bir ödül olan "Deutscher Jugenbuchpreis " odülunü alır. Nâzım Hikmet'ten oyunlaştırdıgı "Memleketimden İnsan Manzaraları" Birlik Sahnesi'nde sergılcnir. Meral Taygun'un sıınduğu "Memleketimdcn İnsan Manzaraları" Öngören'in ulkemizdekı en son çalışmasıdır. 1980de yurtdı^ına giderek etkinlığını Batı Berlin'de ve Amsterdam'da .surdürür. Hollanda'da "El Kapısı" adlı tiyatro lopluluğunu kurar. Son oyunu "Yeni Nesil"dir. Ölumunden sonra "El Kapısı" topluluğu "Vasıf öngöıen Tiyatrosu" olarak etkinliğini sürdürmektcdir. Tiyatro eleştirmeni Ayşegül Yüksel'in sunıısuyla yayımlandı öngören'in oyunları. Ayşegül Yüksel ki taptaki sunu ya/.ısında; "Vasıf öngören, Brecht tiyatrosundan öğrendiği biçimsel özellikleri Türk in sanının toplumsal ekonomik politik konumuyla buluşturmayı başarmış, epik tiyatro yöntemini Turk insanını tüm sıcaklığı ve canlılığıyla yansıtan bir yakla^ımla uygulamış bir tiyatro ustası olarak anılacaktır" diyor. Onun anısına sahiplenen herkese yürek dolusumerhaba... LJ C U M H U R İ Y E T K İ T A P SAYI 71 S A Y F A 4